Архімандрыт Гаек: дарога святарства даўжынёй у 50 гадоў

Аляксандр Амяльчэня - Vatican News

Беларусі архімандрыт прысвяціў 30 гадоў працы, хоць гісторыя яго святарства пачалася не тут. “Калі гаварыць пра духоўны фон у маім служэнні, то на самым пачатку былі Славакія і Балгарыя, таму што гэта была інспірацыя святых Кірыла і Мятода. Яны заўжды суправаджалі мяне на маім шляху і ў навуковай дзейнасці”, - прызнаўся ён.

Святар, як кажа сам, не пазнаў усходнюю традыцыю ў раннім узросте з матчыным малаком (нарадзіўся ў Польшчы ў 1949 годзе), але памятае, як дзед згадваў грэка-католікаў. Пасля школы ён уступіў у кангрэгацыю айцоў-марыянаў, а потым у Варшаве стаў наведваць адзіную на тыдзень грэка-каталіцкую службу на царкоўна-славянскай мове з казаннем па-ўкраінску. Потым Гаек навучаўся ў Люблінскім універсітэце, а ў 1974 годзе стаў святаром. Прайшло амаль 20 гадоў да таго дня, калі яго прызначылі апостальскім візітатарам для вернікаў усходняга абраду ў Беларусі.

Архімандрыт успамінае акалічнасці і перадумовы, якія папярэднічалі яго прызначэнню пастырам беларускіх грэка-католікаў і маглі паўплываць на гэты выбар: “Ян Павел ІІ ведаў мяне яшчэ з Люблінскага ўніверсітэта, ведаў маю навуковыю і душпастырскую зацікаўленасць Усходам. Затым была мая сустрэча з біскупам Сіповічам – у 1979 годзе. Ён сказаў сядай і напішы сваю біяграфію. Узяў яе і панес у Кангрэгацыю Усходніх Цэркваў. Пазней на адной навуковай канферэнцыі ў Італіі ў 1991 годзе мяне папрасілі зрабіць даклад аб новай евангелізацыі ва Усходняй Еўропе, і я падзяліўся вопытам. У той час прэфектам Кангрэгацыі быў кардынал Сільвестрыні. Матэрыял і тэма, магчыма, паўплывалі на маё пазнейшае прызначэнне апостальскім візітатарам”.

Айцец Сяргей згадвае, што ў самым пачатку яго служэння ў Беларусі Грэка-Каталіцкая Царква карысталася сур’ёзнай падтрымкай рыма-католікаў, асабліва ў Полацку і Віцебску. Амаль не было святароў, але існавала каля 20 грэка-каталіцкіх супольнасцей, якія арганізавалі самі вернікі. Знакавым стаў візіт кардынала Акіле Сільвестрыні ў 1996 годзе. Ён прыехаў у Магілёў на запрашэнне новапрызначанага візітатара і пры падтрымцы ксяндза Уладзіслава Бліна. Кардынал Казімір Свёнтэк таксама з самага пачатку пацвердзіў сваю шырокую падтрымку.

Зараз Грэка-Каталіцкая Царква ў Беларусі мае 16 парафій, 16 святароў і 3 дыяканаў. Парафіі праходзяць перарэгістрацыю. Архімандрыт Гаек упэўнены: Царква – гэта людзі, таму служэнне, у першую чаргу, павінна мець “чалавечы” напрамак. Асабліва гэта актуальна ў Год малітвы, абвешчаны Папам Францішкам.

“Мы хочам выкарыстаць патэнцыял малітвы. Шмат розных ініцыятыў, якія мы рэалізуем – гэта патэнцыял і прастора малітвы. Па аўторках у Мінску мы пачалі збіраць мужчын на хвіліну малітвы – гэта кароткія сустрэчы, таму што пасля працы яны спяшаюцца домоў. Ёсць прапановы для дяцей і падлеткаў, асабліва падчас канікул. Таму гэты год выкарыстоўваем для дынамізацыі і рэарганізацыіі нашага служэння”, - прызнаўся пастыр беларускіх грэка-католікаў.

Структура Царквы візантыйскага абраду ў Беларусі ў 2023 годзе атрымала сур’езны статус апостальскай адміністратуры, таму зараз ідзе працэс яе рэгістрацыі на дзяржаўным узроўні.

“Апостальская адміністратура – адпаведнік экзархату. У нейкім сэнсе гэта аднаўленне рашэння Папы Пія ХІІ, які ў 1941 годзе зацвердзіў намінацыю экзарха Антона Неманцэвіча апостальскім адміністратарам для беларусаў усходняга абраду”, - падзяліўся архімандрыт Гаек.

Таму, па словах апостальскага адміністратара Гаека, усё вяртаецца да вытокаў. А наперадзе – новыя справы і новыя выклікі.