Касцёл у эпоху змен: інтэрв'ю з біскупам Яшэўскім
Размаўляў ксёндз Аляксандр Амяльчэня - Vatican News
Як Вы ацэньваеце значэнне гэтага Сінода для Каталіцкага Касцёла?
Сінод адыгрывае вельмі важную ролю ў жыцці Каталіцкага Касцёла, бо ён акрэслівае стратэгічны шлях Касцёла ў сучасных умовах. Асноўныя тэмы, якія ўздымаюцца падчас гэтага Сінода, уключаюць пытанні сінадальнасці, ролю жанчын, духоўнасці і неабходнасці большага ўдзелу свецкіх асобаў у жыцці Касцёла. Папа Францішак падкрэслівае, што гэты Сінод з'яўляецца працягам доўгага працэсу навучання і распазнавання, накіраванага на стварэнне больш адкрытага і інклюзіўнага Касцёла, здольнага рэагаваць на сучасныя выклікі.
Асаблівая ўвага надаецца супрацоўніцтву духавенства са свецкімі вернікамі, а таксама большаму ўдзелу жанчын у касцёльных структурах і кіраўніцтве. Гэта спрыяе ўзмацненню ролі жанчын і свецкіх у рашэнні важных пытанняў унутры Касцёла, што сведчыць пра больш шырокае разуменне біскупскага служэння і ўдзелу Божага народа ў працэсах прыняцця рашэнняў.
Акрамя таго, на Сінодзе акцэнтуецца духоўнае аднаўленне і рэфармаванне структуры Касцёла ў адпаведнасці з патрэбамі сучаснага свету. Мэта заключаецца не толькі ў структурных зменах, але і ў духоўнай перабудове, якая павінна адбывацца пад кіраўніцтвам Духа Святога.
Як, на Вашу думку, ідэі сінадальнасці могуць паўплываць на жыццё Касцёла ў Беларусі?
Для Каталіцкага Касцёла ў Беларусі Сінод года мае вялікае духоўнае і практычнае значэнне. Перш за ўсё, ён падкрэслівае важнасць сінадальнасці, якая заахвочвае да шырэйшага ўдзелу свецкіх і духавенства ў жыцці Касцёла. Гэта адкрывае магчымасці для больш актыўнага ўключэння ўсіх вернікаў у рашэнні і дзейнасць Касцёла, ствараючы супольнасць, якая лепш адказвае на сучасныя патрэбы.
Сінод акцэнтуе ўвагу на духоўным аднаўленні і паглыбленні супольнасці праз малітву, разважанне і ўзаемнае слуханне, што можа дапамагчы Касцёлу ў Беларусі ўмацаваць парафіяльныя супольнасці і забяспечыць больш эфектыўную душпастырскую дзейнасць. Увага да ролі свецкіх у Касцёле таксама з'яўляецца актуальнай тэмай, якая адкрывае новыя магчымасці для развіцця і паглыблення веры.
Гэтая мадэль кіравання і ўдзелу дапамагае лепш распазнаваць выклікі, з якімі сутыкаецца Касцёл у Беларусі, і дае магчымасць знаходзіць больш адпаведныя рашэнні на мясцовым узроўні.
Які фільм, ці кніга, ці іншы твор, на Вашу думку, найлепш адлюстроўвае сутнасць сінадальнасці?
Мне здаецца, што добрым прыкладам метафары, якая найлепш адлюстроўвае сутнасць сінадальнасці з’яўляецца твор Клайва Стэйплза Льюіса (ірландскі пісьменнік і хрысціянскі апалагет) “Хронікі Нарніі”, асабліва ў яго кнізе “Леў, Вядзьмарка і гардэроб”. Менавіта тут падкрэсліваецца супрацоўніцтва паміж героямі, якія належаць да розных светапоглядаў і культур. Іх шлях да перамогі праз узаемадзеянне, слуханне і калектыўныя рашэнні — гэта важны элемент сінадальнасці, які ў Каталіцкім Касцёле прадугледжвае супольнае распазнанне і прыняцце рашэнняў.
Як і ў сінадальным працэсе, героі Нарніі спачатку маюць свае розныя мэты і перспектывы, але яны вучацца працаваць разам, слухаючы і падтрымліваючы адзін аднаго дзеля дасягнення агульнага дабра. Гэта падобна на тое, як у Касцёле розныя галасы і меркаванні злучаюцца, каб прымаць рашэнні на карысць супольнасці.
Калі б Вы маглі на адзін дзень памяняцца месцамі з любым іншым удзельнікам Сінода, хто б гэта быў і чаму?
Калі б я мог памяняцца месцамі з удзельнікам Сіноду на адзін дзень, я б выбраў Папу Францішка. Яго асаблівая роля як кіраўніка Каталіцкага Касцёла і ініцыятара сінадальнага працэсу надае яму ўнікальныя магчымасці фармаваць будучыню Касцёла. Францішак вядзе гэты глабальны дыялог, каб актывізаваць больш шырокае ўключэнне свецкіх і ўсяго народа Божага ў прыняцце рашэнняў. Будучы на яго месцы, я змог бы лепш зразумець, як ён кіруе гэтым працэсам, гарманізуючы розныя галасы Касцёла і знаходзячы новыя шляхі для супрацоўніцтва і евангелізацыі.
Акрамя структурных змен, Папа Францішак акцэнтуе ўвагу на духоўным аднаўленні Касцёла, падкрэсліваючы важнасць роўнасці, уключэння і міласэрнасці. Яго здольнасць збіраць і аб'ядноўваць розныя меркаванні і перспектывы, асабліва ў святле сучасных выклікаў, з’яўляецца цэнтральным элементам яго бачання будучыні сінадальнага Касцёла.
Уявіце, што Вы арганізуеце рэтрыт для ўсіх удзельнікаў Сінода ў Беларусі. Якое месца і якую тэму Вы б выбралі?
Калі б я арганізоўваў рэтрыт для ўдзельнікаў Сіноду ў Беларусі, я б выбраў месца, якое спрыяе духоўнаму ўспрыманню, адарванню ад паўсядзённай руціны і паглыбленню ў малітву і рэфлексію. Адным з такіх месцаў можа быць Будслаўскі нацыянальны санктуарый, які з'яўляецца адным з галоўных месцаў пілігрымак у Беларусі. Ён не толькі звязаны з глыбокай рэлігійнай традыцыяй, але тут ёсць неабходная атмасфера спакою і святасці, якое неабходнае для рэфлексіі і духоўнага аднаўлення.
Што датычыцца тэмы рэтрыту, я прапанаваў бы засяродзіцца над тэматыкай “Адзінства праз разнастайнасць: сіла слухання і супрацоўніцтва”. Гэтая тэма падкрэслівала б важнасць уключэння розных галасоў у жыццё Касцёла, асабліва ў кантэксце сінадальнага працэсу, дзе кожны ўдзельнік, нягледзячы на свае адрозненні, мае каштоўны ўклад.
Галоўны акцэнт рэтрыту быў бы зроблены на тым, як разнастайнасць — культурная, сацыяльная і духоўная — можа не толькі ўзбагачаць Касцёл, але і спрыяць больш глыбокаму разуменню адзінства ў Хрысце. Удзельнікі разважалі б над тым, як розныя меркаванні і досведы могуць стварыць гармонію праз адкрытае слуханне, павагу і супрацоўніцтва. Гэта дазволіла б удзельнікам асэнсаваць сілу разнастайнасці як каштоўнага элемента супольнасці. Такі падыход падтрымаў бы адзін з галоўных прынцыпаў сінадальнасці: узаемнае слуханне і павага, што вядзе да больш значных рашэнняў, заснаваных на багатым вопыце ўсёй супольнасці.
Вы мелі прыватную размову з Папам. Ці можаце падзяліцца нейкімі цікавымі момантамі з Вашай размовы з Францішкам?
Гэта быў сапраўды незвычайны момант. Пасля некалькіх дзён інтэнсіўных дыскусій і глыбокіх разважанняў мне выпала магчымасць паразмаўляць асабіста з Папам Францішкам. На здзіўленне, хоць размова, здавалася, цягнулася цэлую гадзіну, на самой справе яна заняла ўсяго пяць хвілін.
Падчас размовы Папа спытаўся пра мой досвед біскупскага служэння і пра тое, як я ўяўляю будучыню Касцёла ў сваёй краіне. Я шчыра падзяліўся сваімі меркаваннямі пра выклікі, з якімі сутыкаецца наш Касцёл і падкрэсліў важнасць больш актыўнага дыялогу з моладдзю і свецкімі. Францішак слухаў з уважлівай усмешкай і, кіўнуўшы, адказаў: «Гэта вельмі важна. Мы не можам чакаць, пакуль людзі прыйдуць да нас. Мы павінны ісці да іх — як Пастыр, які шукае сваіх авечак».
Аднак, самым незвычайным момантам для мяне стала тое, што пасля размовы Папа прапанаваў кароткую малітву ў інтэнцыі Беларусі і яе народа. Гэта была простая, але глыбока шчырая малітва, у якой ён прасіў Бога надаць нам мудрасць і адвагу прымаць складаныя, але неабходныя рашэнні дзеля дабра ўсяго Касцёла. У гэты момант я адчуў асаблівую духоўную лучнасць з усімі прысутнымі і ўсвядоміў глыбіню нашага агульнага паклікання.
Якое ўражанне на Вас зрабіў Папа Францішак падчас асабістай сустрэчы? Ці адрозніваецца ён ад таго вобраза, які мы бачым у СМІ?
Папа Францішак зрабіў на мяне надзвычай глыбокае ўражанне падчас асабістай сустрэчы. Тое, што я ўбачыў, толькі ўзмацніла вобраз, які фармуецца праз мас-медыя, але з’явілася і нешта большае. У СМІ мы часта бачым яго як адкрытага, простага і сціплага пастыра, і гэта сапраўды так. Падчас сустрэчы ён выглядаў яшчэ больш сціплым і прыязным, без лішняй афіцыйнасці, з лёгкай усмешкай, якая адразу стварала атмасферу даверу і спакою.
Што мяне найбольш уразіла, дык гэта яго здольнасць слухаць. Ён не толькі ўважліва слухаў мае словы, але і ствараў адчуванне, што яму важны кожны сказ, кожная думка. Гэта адрозніваецца ад публічнага вобраза, дзе яго бачыш як кіраўніка вялікай супольнасці. У асабістай размове ён здаваўся вельмі чалавечным і сардэчным, быццам гэта не сустрэча з Папам, а размова з добрым сябрам, які надае вялікае значэнне ўзаемадзеянню і глыбокаму разуменню чалавека.
Таксама ў СМІ часам фокус робіцца на яго рэфарматарскіх і палітычных кроках, але падчас асабістай сустрэчы я адчуў, што для яго ўсё гэта — толькі сродак для асноўнай мэты: быць пастырам, блізкім да людзей і дапамагаць ім наблізіцца да Бога!
Ці абмяркоўвалі Вы з Папам якія-небудзь спецыфічныя праблемы ці выклікі, з якімі сутыкаецца Каталіцкі Касцёл у Беларусі?
Падчас размовы з Папам Францішкам мы закранулі некалькі важных пытанняў, звязаных з выклікамі, з якімі сутыкаецца Каталіцкі Касцёл у Беларусі. Асноўная ўвага была нададзена наладжванню дыялога з дзяржаўнымі ўладамі і магчымасцям ажыццяўлення рэлігійнай дзейнасці ва ўмовах абясцэньвання ў сучасным свеце хрысціянскіх каштоўнасцяў, абароне жыцця і выхавання дзяцей і моладзі, а таксама пэўным існуючым праблемам у лакальным Касцёле.
Папа Францішак праявіў вялікую зацікаўленасць у тым, як можна падтрымаць вернікаў у Беларусі ў актуальных умовах. Асаблівую ўвагу мы надалі ролі свецкіх у Касцёле і неабходнасці іх больш актыўнага ўдзелу ў пастырскай дзейнасці. Папа падкрэсліў важнасць падтрымкі моладзі і стварэння магчымасцяў для іх больш актыўнага ўключэння ў жыццё Касцёла, каб яны адчувалі сябе часткай вялікай супольнасці.
Францішак таксама звярнуў увагу на тое, што, Касцёл павінен заставацца апорай для людзей, быць крыніцай надзеі і падтрымкі ў складаных сацыяльных і культурных умовах. На заканчэнне размовы я выказаў Папу сваю надзею на яго візіт у нашу краіну, сказаў, што Беларусь яго вельмі чакае. Ён усміхнуўся і добразычліва кіўнуў, што стала цёплым заключным акцэнтам нашай сустрэчы.
Калі б Вы маглі апісаць атмасферу вашай размовы з Папам праз вобраз з прыроды, што б гэта было?
Атмасферу нашай размовы з Папам Францішкам можна было б параўнаць з ціхім ранішнім лесам, калі праменні сонца мякка прасочваюцца праз галінкі дрэваў, асвятляючы ўсё вакол цяплом і надзеяй. У гэтым вобразе ёсць гармонія, цішыня і адчуванне спакою, але разам з тым — глыбокая ўнутраная сіла і натхненне, якое дае прырода. Размова з Папам была падобнай: ціхая, але напоўненая сэнсам, як лёгкае святло, што пранікае ў сэрца і пакідае адчуванне глыбокай сувязі і разумення.
Калі б Вы маглі выбраць любое месца ў свеце для наступнай размовы з Папам, дзе б гэта было і чаму?
Калі б я мог выбраць месца для наступнай размовы з Папам Францішкам, я, як салезіянін, спалучыў бы яго з духоўнай спадчынай святога Яна Боско і выбраў бы пляц каля касцёла ў Серабранцы, дзе была б прысутная моладзь. Святы Ян Боско верыў, што самыя глыбокія размовы нараджаюцца ў простым і натхняльным асяроддзі — там, дзе моладзь вучыцца, працуе і адпачывае.
У такім месцы, напоўненым смехам і энтузіязмам маладых людзей, мы маглі б абмеркаваць важнасць душпастырства моладзі і тое, як Касцёл павінен быць надзейнай апорай, што накіроўвае і падтрымлівае іх на жыццёвым шляху. Пляц сімвалізуе адкрытасць і прастату ўзаемадзеяння, якія так цаніў святы Ян Боско, а таксама дух адзінства і братэрства, які ідэальна адлюстроўвае падыход Папы Францішка.
Размова з Папам у такім асяроддзі стала б напамінам аб тым, што будучыня Касцёла залежыць ад моладзі. І Папа, як і святы Ян Боско, падкрэслівае, што іх шлях павінен быць асветлены верай, надзеяй і любоўю.
Нядаўна Вы адзначылі 50-годдзе. Як гэты юбілей паўплываў на Ваша бачанне служэння Касцёлу?
Адзначэнне 50-годдзя стала для мяне асаблівым момантам, які даў магчымасць глыбей задумацца над маім пакліканнем і служэннем у Касцёле. Гэта быў час не толькі для святкавання, але і для разважання над пройдзеным шляхам, над тым, як мой досвед і жыццёвыя ўрокі фармавалі маё бачанне душпастырскай працы.
Юбілей дапамог мне глыбей зразумець каштоўнасць часу і тое, як важна выкарыстоўваць кожную хвіліну для служэння іншым. Я стаў больш цаніць моманты простага чалавечага кантакту, тое, як важна быць побач з людзьмі ў іх радасцях і цяжкасцях. Праз гэта я адчуў асаблівую адказнасць за моладзь, за дапамогу тым, хто шукае падтрымкі і духоўнага накірунку. Гэта адлюстроўвае таксама і дух салезіянскага служэння, у якім моладзь заўсёды на першым месцы.
Юбілей таксама нагадаў мне, што служэнне — гэта няспыннае імкненне да росту і навучання. Кожны этап жыцця прыносіць новыя выклікі і магчымасці, і я цяпер яшчэ больш імкнуся быць адкрытым на Божую волю, асабліва ў складаных сітуацыях. Таксама гэты юбілей падштурхнуў мяне да глыбейшага роздуму над тым, як важна падтрымліваць еднасць у супольнасці і будаваць масты ўзаемаразумення, адкрытасці і падтрымкі.
Такім чынам, юбілей дапамог мне пераасэнсаваць не толькі тое, што я ўжо зрабіў, але і тое, што яшчэ трэба зрабіць, каб служэнне Касцёлу было больш эфектыўным і натхняльным для іншых.
Уявіце, што Вы можаце адправіць паштоўку сабе 25-гадоваму. Што б Вы напісалі?
Дарагі Сябра,
Твой шлях толькі пачынаецца, і ён будзе напоўнены выклікамі, радасцямі і нечаканымі паваротамі. Дай сабе час вучыцца, рабіць памылкі і засвойваць новыя ўрокі. Не бойся памылак — яны навучаць цябе больш, чым ты можаш сабе ўявіць.
Ты атрымаў святарскае пасвячэнне — значны крок у тваім жыцці і пакліканні. Як дэвіз ты абраў словы, якія суправаджалі цябе з навіцыята і будуць весці праз усё святарскае служэнне: CUI DEUS EST OMNIA SUNT — «У кім ёсць Бог, у таго ёсць усё». Гэты дэвіз стане тваім фундаментам, на якім ты будзеш будаваць сваё святарскае жыццё, і ён будзе прыносіць табе натхненне і сілу на кожным этапе — у радасцях і выпрабаваннях, у святарстве і, калі настане час, падчас біскупскай кансэкрацыі.
Заўсёды памятай пра людзей, якія побач з табою. Слухай іх уважліва, будзь побач у цяжкія і шчаслівыя хвіліны. Моц і мудрасць хаваюцца ў простых момантах чалавечага кантакту. І ніколі не забывайся, што вера і любоў павінны быць асновай кожнага твайго рашэння.
Шукай Божай прысутнасці ва ўсім, што ты робіш. Памятай, што сапраўднае служэнне — гэта не толькі вялікія справы, але і маленькія, штодзённыя жэсты любові і дабрыні. Жыццё — гэта падарожжа, і кожны дзень — новы крок да Бога. Будзь цярплівым да сябе і да іншых.
І памятай, што лепшыя дні яшчэ наперадзе!!!! Ідзі з верай і любоўю!!!!
З надзеяй,
Ты, старэйшы на 25 гадоў)))))
Якія канкрэтныя мэты Вы паставілі перад сабой як біскуп на наступныя гады? Як Вы плануеце іх дасягнуць?
Як біскуп, я паставіў перад сабой некалькі ключавых мэтаў на наступныя гады, каб зрабіць маё служэнне больш эфектыўным і актуальным для сучасных выклікаў. Першая і асноўная мэта – умацаванне веры і падтрымка супольнасці вернікаў, асабліва моладзі. Я бачу неабходнасць у тым, каб моладзь адчувала сябе часткай Касцёла і актыўна ўдзельнічала ў яго жыцці. Для гэтага я планую развіваць душпастырскія ініцыятывы, што будуць накіраваны на стварэнне больш адкрытай і прыязнай супольнасці, якая разумее патрэбы маладых людзей і гатова іх падтрымліваць.
Другой мэтай з'яўляецца развіццё духоўнай адукацыі і павышэнне ўзроўню падрыхтоўкі святароў і свецкіх. Для гэтага я планую арганізаваць больш адукацыйных мерапрыемстваў, рэкалекцый і семінараў, каб усе, хто прымае ўдзел у душпастырскай працы, мелі глыбокае разуменне сваёй місіі і веды, неабходныя для падтрымкі іншых.
Яшчэ адна важная мэта — узмацненне прысутнасці Касцёла ў сацыяльнай сферы. У складаныя часы многія людзі шукаюць падтрымкі і надзеі, і я лічу, што Касцёл павінен быць для іх крыніцай апоры. Для гэтага планую і далей развіваць сацыяльныя праекты, падтрымліваць дабрачынную дзейнасць і супрацоўніцтва з іншымі арганізацыямі, каб ахапіць найбольш патрабуючае насельніцтва.
Акрамя таго, адной з маіх мэтаў з'яўляецца актывізацыя прысутнасці Касцёла ў лічбавай прасторы. Сучасныя тэхналогіі ствараюць новыя магчымасці для дасягнення людзей, асабліва моладзі, якая часта карыстаецца сацыяльнымі сеткамі і інтэрнэтам як асноўным сродкам камунікацыі. Лічбавая прастора павінна стаць асяроддзем, дзе Касцёл актыўна падтрымлівае, слухае і ўзаемадзейнічае з людзьмі, ствараючы мост для духоўнага жыцця ў сучасным свеце.
Я планую дасягнуць гэтых мэтаў праз актыўнае супрацоўніцтва з вернікамі, святарскай і манаскай супольнасцю, рэлігійнымі рухамі свецкіх і іншымі дабрачыннымі арганізацыямі. Таксама бачу вялікую важнасць у падтрыманні дыялогу з мясцовымі ўладамі і іншымі рэлігійнымі супольнасцямі, каб разам працаваць на карысць усёй грамадскасці.
Якія галоўныя выклікі стаяць перад каталіцкай супольнасцю на Магілёўшчыне сёння?
Галоўныя выклікі, з якімі сутыкаецца Касцёл на Магілёўшчыне, уключаюць некалькі ключавых аспектаў. Перш за ўсё, існуе праблема недахопу святароў. Гэта стварае дадатковую нагрузку на святароў, якія ўжо служаць у рэгіёне, і абмяжоўвае магчымасці для рэгулярнага пастырскага наведвання невялікіх парафій, а таксама для больш шырокай духоўнай падтрымкі вернікаў.
У гэтай сітуацыі ўзнікае вострая патрэба актывізацыі свецкіх вернікаў, якія могуць адыграваць важную ролю ў жыцці парафій. Падрыхтаваныя свецкія могуць узяць на сябе частку абавязкаў, дапамагаючы ў катэхезе, арганізацыі мерапрыемстваў і душпастырскай працы на месцах. Развіццё такіх ініцыятываў патрабуе адукацыі і фармацыі свецкіх лідэраў, каб яны маглі эфектыўна ўносіць свой уклад у жыццё Касцёла.
Акрамя таго, Касцёл сутыкаецца з дэмаграфічнымі праблемамі і скарачэннем колькасці вернікаў. Многія маладыя людзі пакідаюць рэгіён у пошуках лепшых магчымасцяў у іншых гарадах або за мяжой, што прыводзіць да зніжэння колькасці актыўных парафіян і адчування дэфіцыту моладзі ў супольнасцях.
Іншым выклікам з'яўляецца неабходнасць усталявання трывалага дыялогу па захаванні хрысціянскіх каштоўнасцяў з мясцовымі ўладамі і іншымі рэлігійнымі супольнасцямі. Касцёл імкнецца да супрацоўніцтва і супольнага пошуку рашэнняў сацыяльных і духоўных праблем, але ўзаемадзеянне часам ускладняецца розніцай падыходаў і поглядаў.
Таксама важнай задачай з'яўляецца актывізацыя і падтрымка моладзі. Многія маладыя людзі адчуваюць сябе аддаленымі ад Касцёла і не заўсёды бачаць у ім месца, дзе могуць знайсці адказы на свае пытанні і праблемы. Важна развіваць душпастырскія ініцыятывы, якія будуць актуальныя для моладзі, і ствараць асяроддзе, дзе яны адчуюць сябе часткай супольнасці.
І, нарэшце, лічбавая прастора таксама з'яўляецца выклікам для Каталіцкага Касцёла на Магілёўшчыне. Неабходна развіваць прысутнасць у інтэрнэце і сацыяльных сетках, каб быць дасяжнымі для сучасных людзей, асабліва для моладзі, якая актыўна карыстаецца гэтымі сродкамі камунікацыі. Гэта патрабуе новых падыходаў і інвестыцый у тэхналогіі і адукацыю тых, хто працуе ў гэтым кірунку.
Сутыкнуўшыся з гэтымі выклікамі, Касцёл імкнецца захоўваць сваю ролю духоўнага настаўніка і падтрымкі для людзей, быць крыніцай надзеі і апоры ў складаных умовах, а таксама актыўна шукаць новыя шляхі і сродкі для служэння супольнасці.
Вы ўжываеце нейкія інавацыйныя метады для прыцягнення вернікаў да Касцёла? Якія з іх аказаліся найбольш эфектыўнымі?
Так, у сучасных умовах я імкнуся ўжываць інавацыйныя метады для прыцягнення вернікаў да Касцёла, каб зрабіць служэнне больш актуальным і даступным для розных груп людзей, асабліва моладзі.
Адным з найбольш эфектыўных спосабаў стала актывізацыя прысутнасці ў лічбавай прасторы. Мы пачалі выкарыстоўваць сацыяльныя сеткі для распаўсюджвання духоўнага матэрыялу і інфармавання пра мерапрыемствы, што дазваляе хутка даходзіць да людзей і быць бліжэй да іх у паўсядзённым жыцці. Відэапасланні і прамыя трансляцыі мерапрыемстваў сталі эфектыўнымі сродкамі для дасягнення тых, хто не можа прысутнічаць фізічна.
Акрамя гэтага, мы арганізоўваем культурныя і спартыўныя мерапрыемствы, якія спалучаюць духоўны аспект з забавамі і сацыяльным узаемадзеяннем. Напрыклад, спартыўныя турніры або канцэрты пры парафіях становяцца своеасаблівым мостам, які прыцягвае моладзь і дае магчымасць далучыцца да Касцёла ў нефармальнай абстаноўцы. Такія мерапрыемствы дазваляюць будаваць адносіны і ўмацоўваць супольнасць.
Эфектыўным таксама аказалася выкарыстанне новых падыходаў да катэхізацыі, у якіх замест традыцыйных лекцый выкарыстоўваюцца актыўныя формы навучання, такія як дыскусійныя групы, творчыя заданні, ролевыя гульні і тэатральныя пастаноўкі. Гэтыя метады дазваляюць актывізаваць узаемадзеянне паміж удзельнікамі і ствараюць умовы, пры якіх вернікі могуць больш актыўна ўдзельнічаць у абмеркаванні і лепш засвойваць духоўныя веды.
Яшчэ адным інавацыйным падыходам стала стварэнне невялікіх так званых “хатніх груп”, дзе вернікі аб'ядноўваюцца ў маленькія суполкі для сумеснай малітвы, падтрымкі і абмеркавання духоўных пытанняў. Такія групы дапамагаюць ствараць блізкія і шчырыя сувязі паміж членамі суполкі, фармуюць пачуццё прыналежнасці і забяспечваюць узаемную падтрымку, што значна ўмацоўвае духоўную еднасць супольнасці ў цэлым.
Гэтыя метады аказаліся эфектыўнымі, бо дазваляюць людзям адчуць, што Касцёл гатовы слухаць, падтрымліваць і быць часткай іх паўсядзённага жыцця, і што вера можа быць зразумелай і важнай у сучасным свеце.
Маючы на ўвазе сінадальны досвед іншых братоў у біскупскім служэнні, ці бачыце Вы нейкія канкрэтныя крокі для падтрымкі і развіцця малых парафій у аддаленых раёнах Магілёўскай вобласці?
Так, для падтрымкі і развіцця невялікіх парафій у аддаленых раёнах Магілёўскай вобласці, карыстаючыся парадамі і досведам біскупаў з падобнай сітуацыяй у свеце, на дадзеным эпапе можна вызначыць некалькі канкрэтных крокаў, каб забяспечыць іх жыццяздольнасць і духоўны рост. Сярод такіх мер можна вылучыць наступныя:
1. Актывізацыя ролі свецкіх лідараў: у малых парафіях, дзе недахоп святароў адчуваецца асабліва моцна, важным крокам можа стаць актывізацыя ролі падрыхтаваных свецкіх вернікаў. Арганізацыя спецыяльных курсаў і адукацыйных праграм для падрыхтоўкі свецкіх лідэраў, якія могуць узяць на сябе частку пастырскіх абавязкаў, дазволіць ім праводзіць катэхезы і арганізоўваць парафіяльныя мерапрыемствы каб быць кантактнай асобай на месцах.
2. Мабільныя душпастыры: для забеспячэння рэгулярнага пастырскага служэння ў аддаленых парафіях можна выкарыстоўваць практыку так званых "мабільных душпастыраў". Святары з большых парафій наведвалі б малыя парафіі па чарзе, каб здзяйсняць святыя Імшы, прымаць споведзі і праводзіць духоўныя размовы. Такія наведванні дапамагалі б вернікам адчуваць пастырскую апеку і заставацца часткай больш шырокай касцёльнай супольнасці.
3. Віртуальная падтрымка: Для парафій, якія размешчаны ў самых аддаленых рэгіёнах, дзе фізічна наведванні могуць быць абмежаваныя, можна ўвесці формы віртуальнай падтрымкі. Праз інтэрнэт-сувязь святары і душпастырскія работнікі змогуць арганізуюць анлайн-сустрэчы, катэхезы і рэкалекцыі, што дазволіць вернікам мець рэгулярны кантакт з Касцёлам і атрымліваць духоўную падтрымку, нягледзячы на адлегласць і іншыя выклікі, перад якімі стаіць Касцёл сёння на Беларусі.
4. Дабрачынныя і сацыяльныя праграмы: каб дапамагчы малым парафіям у аддаленых раёнах, існуе магчымасць павялічыць колькасць дабрачынных праграмаў, якія накіраваны на вырашэнне сацыяльных патрэбаў мясцовых супольнасцяў. Гэта можа быць дапамога прадуктамі, адзеннем ці медыцынскімі сродкамі, а таксама падтрымка сем'яў, якія апынуліся ў складаных сітуацыях. Такім чынам, Касцёл становіцца асяродкам не толькі духоўнай, але і матэрыяльнай падтрымкі і надзеі.
5. Стварэнне сетак салідарнасці: гэта стварэнне сувязі паміж большымі гарадскімі парафіямі і малымі аддаленымі супольнасцямі, каб умацаваць духоўную і матэрыяльную салідарнасць. Вернікі з гарадскіх парафій могуць арганізоўваць збор рэчаў, сродкаў і малітоўныя акцыі для падтрымкі сваіх братоў і сясцёр у аддаленых раёнах, што паспрыяе фарміраванню адзінства і агульнай адказнасці.
Гэтыя крокі дапамогуць малым парафіям адчуваць сябе неад'емнай часткай Касцёла, забяспечаць рэгулярную пастырскую апеку і садзейнічаць развіццю мясцовых супольнасцяў, нават, калі яны знаходзяцца ў геаграфічна аддаленых рэгіёнах.
Ці існуе нейкая адмысловая праграма па падрыхтоўцы мясцовых святароў? Як можна вырашаць праблему недахопу духавенства?
Так, для вырашэння праблемы недахопу духавенства і падрыхтоўкі мясцовых святароў існуе магчымасць распрацаваць некалькі адмысловых праграм, якія накіраваны на фарміраванне і падтрымку будучых душпастыраў. Гэтыя праграмы накіраваны як на заахвочванне да новых пакліканняў, так і на паляпшэнне падрыхтоўкі семінарыстаў у семінарыі.
1. Мясцовыя пакліканні: Асаблівая ўвага павінна надацца працы з моладдзю і папулярызацыі пакліканняў сярод маладых вернікаў, асабліва сярод міністрантаў. Святары і катэхеты актыўна працуючы ў парафіях, павінны адкрываць моладзі высакароднасць святарскага служэння і паказваць важнасць і каштоўнасць гэтай місіі. Ужо існуе практыка арганізацыі рэкалекцый, духоўных сустрэч, начных чуванняў, майстар-класаў па літургічных спевах і малітоўных груп, накіраваныя на распазнанне паклікання.
2. Адукацыя і фармацыя ў мясцовым кантэксце: Семінарыя і навучальныя цэнтры адаптуюць свае праграмы, каб улічваць спецыфіку мясцовых патрэбаў і выклікаў. Гэтая падрыхтоўка павінна ўключаць не толькі традыцыйнае тэалагічнае навучанне, але і практычныя заняткі, якія дапамагаюць будучым святарам разумець мясцовыя культурныя і сацыяльныя рэаліі.
У дадатак да базавай фармацыі існуюць спецыяльныя праграмы па павышэнні кваліфікацыі для духавенства, якія ўключаюць рэкалекцыі, семінары і навучальныя сесіі, якія праводзяцца ў Беларусі на рэгулярнай аснове. Напрыклад, арганізуюцца курсы па псіхалогіі пастырскай працы, навыках камунікацыі, працы з моладдзю і з сем'ямі, а таксама па сацыяльнай дактрыне Касцёла. Акрамя таго, існуюць праграмы навучання лідэрству і менеджменту, якія дапамагаюць святарам лепш арганізоўваць парафіяльнае жыццё і кіраваць рознымі ініцыятывамі. Гэтыя праграмы дазваляюць святарам пастаянна развівацца і павышаць сваю кваліфікацыю, каб быць гатовымі да выклікаў, з якімі сутыкаецца Касцёл, і эфектыўна служыць вернікам.
3. Падтрымка на розных этапах служэння: Для таго, каб святары адчувалі падтрымку на ўсіх этапах свайго служэння, ужо арганізуюцца рэгулярныя сустрэчы, семінары і рэкалекцыі для пастырскага аднаўлення і духоўнага ўмацавання. Святары могуць абменьвацца досведам, атрымліваць падтрымку і духоўнае настаўніцтва, што асабліва важна для маладых святароў і для тых, хто служыць у складаных або аддаленых умовах.
4. Супрацоўніцтва з іншымі дыяцэзіямі і ордэнамі: Для палягчэння праблемы недахопу святароў развіваюцца партнёрскія адносіны з іншымі дыяцэзіямі і манаскімі супольнасцямі. Гэта дазваляе прыцягваць святароў з іншых рэгіёнаў для часовага ці пастаяннага служэння ў парафіях, якія маюць вострую патрэбу ў душпастырскай апецы.
Гэтыя крокі накіраваны на тое, каб забяспечыць устойлівасць і пастаянную падтрымку мясцовым супольнасцям. Развіццё мясцовых пакліканняў, паляпшэнне фармацыі і духоўнай падтрымкі, а таксама партнёрства з іншымі супольнасцямі дапамагаюць вырашаць праблему недахопу святароў і ўмацоўваць Касцёл у Магілёўскай вобласці.
Як Вы ацэньваеце перспектывы развіцця каталіцкай супольнасці на Магілёўшчыне ў наступныя 5-10 гадоў?
Перспектывы развіцця Каталіцкага Касцёла на Магілёўшчыне ў наступныя 5-10 гадоў залежаць ад некалькіх важных фактараў і ініцыятываў, якія ўжо былі распачаты ці знаходзяцца ў стадыі распрацоўкі. Нягледзячы на існуючыя выклікі, я бачу шмат пазітыўных момантаў, якія дазваляюць быць аптымістычна настроеным адносна будучыні.
Па-першае, адна з асноўных перспектываў звязана з умацаваннем супольнасці праз развіццё мясцовых пакліканняў. Калі ўдасца прыцягнуць моладзь да святарства і манаскага жыцця, гэта значна ўзмоцніць пастырскую прысутнасць у рэгіёне. Актыўная праца з моладдзю, рэкалекцыі і душпастырскія сустрэчы павінны садзейнічаць з'яўленню новых пакліканняў. Такім чынам, на працягу 5-10 гадоў можна чакаць росту колькасці мясцовых святароў і ўмацавання пастырскай дзейнасці.
Па-другое, перспектыўным напрамкам з'яўляецца актывізацыя ролі свецкіх вернікаў у жыцці парафій. Сістэматызаваныя праграмы падрыхтоўкі свецкіх лідэраў дазволяць уключыць іх у душпастырскую працу, што асабліва важна ў аддаленых парафіях з абмежаванымі рэсурсамі. Развіццё "хатніх груп" і невялікіх супольнасцяў веры таксама будзе садзейнічаць умацаванню мясцовых парафій і фармаванню моцных сувязяў паміж членамі супольнасцяў.
Акрамя таго, перспектыўным напрамкам з'яўляецца выкарыстанне лічбавай прасторы для прыцягнення вернікаў. За наступныя 5-10 гадоў гэта дапаможа пашырыць колькасць вернікаў, уключыць больш маладых людзей і стварыць супольнасці, незалежныя ад геаграфічных абмежаванняў.
Таксама значным кірункам з'яўляецца развіццё сацыяльнай падтрымкі мясцовых супольнасцяў. Актывізацыя дабрачынных і сацыяльных праектаў, якія дапамогуць задавальняць патрэбы людзей у складаных умовах, можа ўмацаваць давер да Касцёла і яго ролю ў грамадскім жыцці. Гэта можа ўключаць дапамогу бедным сем'ям, падтрымку адукацыі і ўзаемадзеянне з мясцовымі ўладамі па розных сацыяльных пытаннях.
На фоне гэтых намаганняў я бачу перспектыву развіцця Каталіцкага Касцёла на Магілёўшчыне як адносна стабільную і аптымістычную. Нягледзячы на выклікі, звязаныя з дэмаграфічнымі змяненнямі і недахопам духавенства, мэтанакіраваная праца па ўмацаванні мясцовых супольнасцяў, развіцці пакліканняў і выкарыстанні новых тэхналогій для душпастырства дазволіць значна палепшыць сітуацыю і забяспечыць рост і ўстойлівасць Каталіцкага Касцёла ў рэгіёне.
Калі б Вы маглі перанесці любы касцёл з любой часткі свету ў Магілёў, які б Вы выбралі і чаму?
Калі б у мяне была магчымасць перанесці любы касцёл з любой часткі свету ў Магілёў, я выбраў бы базыліку святога Пятра ў Ватыкане. Гэта выбар мае шмат прычын, якія выходзяць за межы адной толькі архітэктурнай велічы.
Па-першае, базыліка святога Пятра — гэта сэрца сусветнага каталіцтва, сімвал еднасці і трываласці Касцёла. Калі б такая велічная святыня з'явілася ў Магілёве, яна б стала моцным знакам прысутнасці Каталіцкага Касцёла і падтрымкай для ўсіх вернікаў у рэгіёне. Гэта магло б стаць крыніцай натхнення і гонару для мясцовых католікаў, паказваючы, што іх вера злучана з вялікай глабальнай супольнасцю.
Па-другое, базыліка святога Пятра — гэта месца, якое прыцягвае паломнікаў з усяго свету, і перанясенне яе ў Магілёў зрабіла б горад цэнтрам рэлігійнага жыцця не толькі ў рэгіёне, але і ў нашай краіне. Гэта не толькі ўмацавала б духоўнае жыццё мясцовых вернікаў, але і прыцягнула б людзей, якія шукаюць малітоўную глыбіню і еднасць з усім каталіцкім светам. Такі прыход паломнікаў і турыстаў таксама мог бы спрыяць развіццю сацыяльнага і культурнага жыцця горада.
Па-трэцяе, базіліка святога Пятра з'яўляецца месцам, дзе праходзяць важныя падзеі і літургіі для ўсяго Касцёла. Калі б яна знаходзілася ў Магілёве, гэта надало б рэгіёну асаблівую духоўную значнасць. Гэта магло б стаць цэнтрам вялікіх малітоўных сходаў, рэгіянальных і міжнародных сустрэч, што ўмацавала б не толькі мясцовую супольнасць, але і дух еднасці паміж хрысціянамі ў больш шырокім кантэксце.
Такім чынам, перанясенне базілікі святога Пятра ў Магілёў было б не проста прасторавай зменай, але і моцным знакам духоўнага адраджэння і ўзмацнення веры ў рэгіёне. Яна стала б сімвалам надзеі, адзінства і пастаяннай прысутнасці Бога ў жыцці мясцовых вернікаў, а таксама месцам, якое аб'ядноўвае ўсіх тых, хто шукае праўду і святло.
Што б Вы хацелі перадаць вернікам у Беларусі ад імя ўдзельнікаў Сіноду?
Ад імя ўдзельнікаў Сіноду я хацеў бы перадаць вернікам у Беларусі наступнае:
Дарагія браты і сёстры ў Хрысце,
мы ўсведамляем, што сённяшні свет ставіць перад кожным з нас вялікія выклікі. Але, нягледзячы на ўсе цяжкасці, мы верым, што Касцёл павінен і надалей заставацца домам Божым для кожнага — месцам, дзе кожны можа знайсці падтрымку, суцяшэнне і натхненне. Сінод — гэта час слухання і разумення, пошуку шляху, якім мы ўсе разам павінны ісці, каб умацаваць адзінства і адкрытасць нашай супольнасці.
Мы хочам, каб кожны вернік адчуваў сябе часткай гэтай вялікай сям’і, якая шукае адзінства і пашырае любоў. Слухаць адзін аднаго — гэта не проста задача, а абавязак, які дазваляе нам лепш разумець патрэбы і клопаты кожнага, у тым ліку і вашыя. Мы ведаем, што жыццё ў Беларусі мае свае ўнікальныя асаблівасці і выклікі, і мы хочам падкрэсліць, што Касцёл з вамі, нягледзячы на ўсе цяжкасці і перашкоды.
Мы заклікаем вас быць адважнымі сведкамі Хрыстовага вучэння ў вашых штодзённых справах, быць адкрытымі на дыялог і на падтрымку адзін аднаго. Разам мы можам будаваць супольнасць, якая адлюстроўвае любоў Хрыста — супольнасць, якая ахоплівае ўсіх, незалежна ад абставінаў.
Кожная ваша малітва, кожная добрая справа, кожны крок у кірунку дапамогі іншым робіць наш Касцёл мацнейшым і святлейшым.
Мы молімся за вас і спадзяёмся, што ваша вера і надзея на Бога будуць прасвятляць не толькі вашыя сэрцы, але і сэрцы тых, хто вас акружае. Будзьце моцнымі ў веры, адданымі ў любові і адкрытымі на Божы заклік у вашым жыцці. Мы ўсе разам ідзём да адзінай мэты — не толькі будаваць валадарства Божае тут, на зямлі, праз узаемную падтрымку, любоў і спачуванне — але ўсе мы імкнемся да асноўнай нашай мэты – да святасці.
