Сакрэт непрымусовага ўздзеяння

У гэтым выпуску аўтар працягвае разглядаць тэму ўздзеяння Касцёла на грамадска-палітычную рэчаіснасць. Ён вылучае дзве магчымыя формы ўздзеяння: наўпростую і апасродкаваную. Наўпростая азначала б ператварэнне Касцёла ў адну з палітычных сілаў, накшталт партыі. Гэта мела б кепскія наступствы для асноўнай місіі Касцёла – служэння сакрамэнтаў і прапаведавання Евангелля.

Аптымальнай формай уздзеяння ёсць апасродкаванае ўздзеянне, калі Касцёл уплывае на светапогляд і на маральныя ўстаноўкі ў грамадстве, а тыя ў сваю чаргу могуць паўплываць уласна на палітычнае вымярэнне грамадскага жыцця. Пры такім падыходзе Касцёл захоўвае сваю тоеснасць як духоўная, панадпалітычная сіла. Пры гэтым застаецца ўнутры грамадства – таго самага грамадства, чальцы якога ўплываюць на палітыку. У дэмакратычных краінах уплываюць праз выбары, праз СМІ або непасрэдны ўдзел у палітычным жыцці. У недэмакратычных гэты ўплыў значна абмежаваны, прынамсі ў кароткачасовай перспектыве. У доўгатэрміновай жа перспектыве сукупнасць маральных перакананняў, якія Касцёл фармуе ў грамадстве, могуць прывесці – або значна спрычніцца – да сістэмных зменаў.