Нобелеўская прэмія: сярод лаўрэатаў былі і духоўныя асобы
Аляксандр Амяльчэня - Vatican News
Штогод у пачатку кастрычніка свет з цікавасцю назірае за абвяшчэннем лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі – самай прэстыжнай узнагароды ў галіне навукі і грамадскай дзейнасці. Сёлета першых лаўрэатаў ужо абвясцілі ў галіне медыцыны і фізікі. У бліжэйшыя дні стануць вядомыя імёны пераможцаў у іншых катэгорыях.
На сёлетнюю Прэмію міру Нарвежскі інстытут Нобеля зарэгістраваў 285 кандыдатаў, што сведчыць пра высокую канкурэнцыю і значнасць гэтай узнагароды. Пераможцы атрымаюць не толькі сусветнае прызнанне, але і істотную грашовую ўзнагароду ў памеры 11 мільёнаў шведскіх крон, што складае каля 970 тысяч еўра.
Гісторыя Нобелеўскай прэміі пачалася ў 1895 годзе, калі шведскі вынаходнік і прамысловец Альфрэд Нобель заснаваў яе ў сваім тэстаменце. Ён вызначыў, што ўзнагароды павінны атрымліваць тыя, хто прынёс чалавецтву найбольшую карысць у розных галінах навукі і грамадскага жыцця.
Цікава, што сярод лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі ёсць і прадстаўнікі духавенства, хоць і не ва ўсіх катэгорыях. Нямецкае каталіцкае агенцтва KNA нагадала, што ў мінулых стагоддзях духоўныя асобы і манахі былі ініцыятарамі многіх рэвалюцыйных дасягненняў у навуцы і тэхналогіях.
Сярод лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі па літаратуры вылучаецца постаць Сігрыд Унсет, нарвежскай пісьменніцы і свецкай дамініканкі. Яна атрымала прэмію ў 1928 годзе "за кранальныя апісанні жыцця ў Скандынавіі ў сярэднявеччы".
Асабліва выдатныя духоўныя асобы былі ўшанаваны Нобелеўскай прэміяй міру. Сярод іх – Альберт Швейцэр, тэолаг і ўрач, які атрымаў прэмію ў 1952 годзе за сваю гуманітарную дзейнасць у Афрыцы. Бельгійскі дамініканец Дамінік Пірэ быў узнагароджаны ў 1958 годзе за дапамогу бежанцам.
Выдатным прыкладам з'яўляецца і Марцін Лютэр Кінг, баптысцкі пастар і лідар руху за грамадзянскія правы, які атрымаў Нобелеўскую прэмію міру ў 1964 годзе. Яго знакамітая прамова I Have a Dream стала сімвалам барацьбы за роўнасць і справядлівасць.
Асаблівае месца сярод лаўрэатаў займае Маці Тэрэза з Калькуты, вядомая як Маці бедных. Яна была ўшанавана Нобелеўскай прэміяй міру ў 1979 годзе за сваю самаадданую працу з найбяднейшымі жыхарамі Індыі. Яе жыццё і дзейнасць сталі прыкладам бескарыслівага служэння людзям.
Сярод іншых выдатных духоўных асоб, адзначаных Нобелеўскай прэміяй міру, – англіканскі біскуп Дэзманд Туту, які змагаўся супраць апартэіду ў Паўднёва-Афрыканскай Рэспубліцы, і каталіцкі біскуп Карлас Філіпэ Хіменес Бела, які працаваў над мірным вырашэннем канфлікту ў Усходнім Тыморы.
Цікава, што сярод лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі няма Пантыфікаў, хоць некаторыя з іх і намінаваліся на гэтую ўзнагароду. Сярод намінантаў былі Бэнэдыкт XV, Пій XI, Пій XII і Павел VI. Нават папа Ян Павел II быў намінаваны, але прапанова была адхілена, бо паступіла ўжо пасля яго смерці.
Гісторыя Нобелеўскай прэміі працягваецца, і магчыма, у будучыні мы ўбачым сярод лаўрэатаў новых прадстаўнікоў духавенства, якія сваёй працай і самаадданасцю робяць значны ўнёсак у развіццё навукі, культуры і ўсталяванне міру ва ўсім свеце.
