Тэмы рабочых груп Сінода: ад місіі ў лічбавым свеце да палігаміі

Аляксандр Амяльчэня - Vatican News

Прадстаўленыя справаздачы дэманструюць імкненне Касцёла да абнаўлення і адказу на выклікі сучаснасці, захоўваючы пры гэтым вернасць прынцыпам Евангелля і Традыцыі.

Сярод найбольш цікавых тэм, якія разглядаліся рабочымі групамі, варта адзначыць місію Касцёла ў лічбавым асяроддзі. Эксперты адзначылі, што лічбавая культура ўяўляе сабой фундаментальную змену ў тым, як мы ўспрымаем рэальнасць і, адпаведна, як мы ставімся да сябе, адзін да аднаго, да навакольнага свету і нават да Бога. Гэта не проста асобная сфера місіі, а важны аспект сведчання Касцёла ў сучаснай культуры.

Удзельнікі Сінода падкрэслілі, што прысутнасць у лічбавым асяроддзі дазваляе Касцёлу дасягнуць тых, хто знаходзіцца на перыферыі, далёка ад традыцыйных форм рэлігійнага жыцця. Гэта новы місіянерскі напрамак, які дазваляе ахапіць шырокую аўдыторыю для прапаведавання Бога ў свеце, які яго не ведае.

Група падкрэсліла неабходнасць інтэграцыі лічбавай місіі ў паўсядзённае жыццё Касцёла і яго структуры, а таксама адаптацыі традыцыйных канцэпцый юрысдыкцыі, звязаных з геаграфічнай тэрыторыяй, да рэалій лічбавага свету. Удзельнікі заклікалі да асаблівай увагі да мовы, якую выкарыстоўвае Касцёл, каб яна была адначасова прыгожай і зразумелай.

Не менш важным з'яўляецца пытанне асноўных прынцыпаў падрыхтоўкі святароў. Група, якая займалася гэтай тэмай, падкрэсліла неабходнасць пераглядзець дакумент Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis (Асноўныя нормы падрыхтоўкі святароў), выдадзенага ў 2016 годзе, з улікам сінадальнай і місіянерскай перспектывы Касцёла.

Тут важны акцэнт на вучнёўстве як фундаментальнай рысе пачатковай і пастаяннай фармацыі, неабходнасць інтэгральнай падрыхтоўкі, якая ўключае чалавечае, духоўнае, інтэлектуальнае і душпастырскае вымярэнні, а таксама ўвага да распазнання паклікання.

Сінод падкрэслівае неабходнасць улічваць новыя выклікі і магчымасці. Сярод прапаноў – больш цеснае супрацоўніцтва паміж святарамі і свецкімі вернікамі ў працэсе фармацыі, стварэнне магчымасцей для сумеснага навучання семінарыстаў, свецкіх і кансэкраваных асоб, а таксама большая ўвага да развіцця навыкаў слухання, дыялогу і супольнага распазнання.

Эксперты таксама прапанавалі разгледзець альтэрнатыўныя мадэлі падрыхтоўкі, якія маглі б дапоўніць традыцыйную семінарыйную сістэму. Гэта магло б уключаць больш інтэнсіўны кантакт з жыццём хрысціянскіх супольнасцей і місіянерскі досвед.

Важным аспектам абмеркавання стала пытанне аб ролі мясцовых біскупскіх канферэнцый у фармацыі святароў. Прапануецца даць ім больш свабоды ў вызначэнні канкрэтных норм, улічваючы разнастайнасць культурных і касцёльных кантэкстаў. Аднак, гэта патрабуе баланса паміж мясцовымі асаблівасцямі і захаваннем еднасці ў падрыхтоўцы святароў ва ўсім Касцёле.

Асаблівую ўвагу прыцягвае справаздача Камісіі па палігаміі. Гэта дэманструе гатоўнасць Касцёла да абмеркавання складаных і часам спрэчных пытанняў, якія ўзнікаюць у розных культурных кантэкстах. Падыход да гэтай тэмы патрабуе вялікай мудрасці і разважлівасці, каб знайсці баланс паміж захаваннем традыцыйных хрысціянскіх каштоўнасцей і разуменнем культурных асаблівасцей розных народаў.

Сімпозіум біскупскіх канферэнцый Афрыкі і Мадагаскара (SECAM) запусціў працэс вывучэння пытання палігаміі, рэагуючы на запыт Сінода Біскупаў у 2023 годзе. Палігамія застаецца значнай душпастырскай праблемай для Каталіцкага Касцёла ў Афрыцы, як сярод новых вернікаў, так і сярод ахрышчаных, якія ўступаюць у такія саюзы.

Працэс даследавання складаецца з некалькіх этапаў, пачынаючы з фарміравання групы з 12 экспертаў з розных галін. Яны падрыхтуюць праект дакумента, які разашлюць усім 37 епіскапатам Афрыкі для аналізу і зваротнай сувязі. Затым каля 250 біскупаў збяруцца, каб абмеркаваць і прыняць яго канчатковую версію.

Ключавое пытанне: якая форма душпастырскай апекі найбольш падыходзіць для суправаджэння людзей у палігамных адносінах? Пасля прыняцця дакумента афрыканскімі біскупамі, ён будзе накіраваны ў Рым для далейшай тэалагічнай і дактрынальнай ацэнкі.

Значная ўвага была нададзена ролі і служэнню біскупаў. Абмяркоўваліся крытэрыі адбору кандыдатаў на біскупскае служэнне, судовая функцыя біскупа, а таксама характар і правядзенне візітаў ad limina Apostolorum.

Адным з ключавых момантаў абмеркавання стала неабходнасць большай празрыстасці ў працэсе адбору кандыдатаў у біскупы. Удзельнікі Сінода адзначылі, што часам канфідэнцыяльнасць працэдуры выклікае сумневы сярод вернікаў адносна сумленнасці працэсу і яго адпаведнасці мадэлі Касцёла сінадальнага.

Было таксама падкрэслена, што пры выбары кандыдата ў біскупы важна ўлічваць гісторыю і бягучую сітуацыю канкрэтнага мясцовага Касцёла. У далейшым 7-я група плануе ўступіць у дыялог з апостальскімі нунцыямі і супрацоўнікамі адпаведных дыкастэрый, а таксама правесці кансультацыі з кіраўніцтвам епіскапатаў, каб абмеркаваць іх вопыт і чаканні.

Важным аспектам працы Сінода стала абмеркаванне ўзаемаадносін паміж Усходнімі Каталіцкімі Цэрквамі і Лацінскім Касцёлам. Гэта пытанне мае вялікае значэнне для адзінства каталіцкай супольнасці і яе эфектыўнага служэння ў розных культурных кантэкстах.

Нельга не адзначыць і ўвагу, якая была нададзена пытанню "слухання крыку бедных", што падкрэслівае сацыяльную накіраванасць місіі Касцёла і яго імкненне да справядлівасці і міласэрнасці.

Адна з працоўных груп Сінода Біскупаў прадставіла справаздачу аб тэалагічных і метадалагічных крытэрыях для сумеснага разгляду спрэчных дактрынальных, душпастырскіх і этычных пытанняў. Тут падкрэсліваецца неабходнасць новай парадыгмы, глыбока ўкаранёнай у Традыцыі, але ў той жа час інавацыйнай і творчай, каб адказаць на выклікі сучаснасці.

Група прапанавала некалькі крокаў для руху наперад. Што тычыцца спрэчных этычных пытанняў, яна планавала канкрэтныя кіруючыя прынцыпы для распазнавання, якое павінна праводзіцца лакальна і з увагай да канкрэтных кантэкстаў. Гаворка ідзе пра дзве асноўныя сферы: сацыяльна-палітычныя пытанні, такіх як мір і клопат аб агульным доме, а таксама асабістыя і сямейныя пытанні, такіх як сексуальнасць і сужэнства.

Сінод таксама закрануў пытанне экуменічнага дыялогу і ўкаранення яго вынікаў у касцельную практыку. Гэта сведчыць пра імкненне да большага адзінства з іншымі хрысціянскімі канфесіямі і пра гатоўнасць да канструктыўнага дыялогу.

Камісія кананістаў прапанавала разгледзець магчымасць аднаўлення рэгулярных Правінцыяльных Сабораў як спосабу ўмацавання касцельнай еднасці і развіцця сінадальнасці на лакальным узроўні.

Прапануецца стварэнне двухфазнай сістэмы: вышэйшы біскупскі дарадчы орган (уласна Правінцыяльны Сабор, які склікаецца прынамсі кожныя дзесяць гадоў) і змешаны кансультатыўны орган (у форме штогадовых сустрэч дыяцэзіяльных або міждыяцэзіяльных душпастырскіх рад). Гэта, на думку экспертаў, павінна забяспечыць больш шырокі ўдзел свецкіх вернікаў у працэсе прыняцця рашэнняў.

Для гарантавання належнага кансэнсусу і тэалагічнай сталасці рашэнняў, прапануецца, каб заявы Правінцыяльных Сабораў прымаліся большасцю ў не менш за дзве траціны галасоў, так, як гэта адбываецца ў выпадку біскупскіх канферэнцый.

Працэс увядзення гэтых змен плануецца праз публікацыю Інструкцыі кампетэнтнымі дыкастэрыямі, у якой будуць дэталёва тлумачыцца новыя нормы і іх прымяненне.

Падводзячы вынікі, можна сказаць, што XVI Звычайная Генеральная Асамблея Сінода Біскупаў ужо на старце другой сесіі прадэманстравала гатоўнасць да абмеркавання шырокага спектру пытанняў, якія стаяць сёння перад Каталіцкім Касцёлам. Ад місіі ў лічбавым свеце да складаных этычных праблем, ад падрыхтоўкі святароў да ўмацавання ролі біскупаў – усё гэта сведчыць пра дынамічнасць і гатоўнасць Касцёла да змен пры захаванні каштоўнасцей Евангелля і Традыцыі.