ՄԽԻԹԱՐ ԱԲԲԱՀԱՅՐ` Մխիթարեան միաբանութեան հիմնադիրը (3)

­ՊԱ­ՏԱ­ՆԻ ՄԱ­ՆՈՒ­ԿԻ ՀՈ­ԳԵ­ՒՈՐ ԿԵԱՆ­ՔԻ ԱՌԱ­ՋԻՆ ՔԱՅ­ԼԵ­ՐԸ

­Մա­նուկ, ար­դէն պա­տա­նի, տաս­նե­րեք տա­րե­կա­նին թոյլ­տուու­թիւն կը խնդ­րէ իր ծնող­քէն նուի­րուե­լու կրօ­նա­ւո­րա­կան կեան­քին։ Սա­կայն հօ­րեղ­բայր­նե­րը կ՚ա­ռար­կեն թէ տա­կա­ւին հա­սուն չէր այդ­պի­սի որո­շում կա­յաց­նե­լու հա­մար, պէտք է աւե­լի մեծ­նար, աշ­խարհ տես­նէր եւ գի­տա­կից ու հա­սուն կեր­պով կա­տա­րէր իր ընտ­րու­թիւ­նը։ Միաժա­մա­նակ, հար­կա­ւոր է, կ՚ը­սէին որ ար­հեստ մը սոր­վէր՝ իր ապ­րուս­տը հո­գա­լու հա­մար, որ­պէս­զի մտա­փոխ եղած պա­հին ան­ճար չմ­նար։ Մա­նու­կի դաս­տիարակ եր­կու քոյ­րերն ալ կը յոր­դո­րեն մնալ ծնո­ղա­կան յար­կին տակ եւ հնա­զան­դիլ իրենց, մին­չեւ հա­սուն տա­րի­քի հաս­նէր։

­Մա­նուկ կը սկ­սի յա­ճա­խել դեր­ձա­կի մը քով եւ հմ­տա­նա­լով այդ ար­հես­տին մէջ՝ իրենց տան մէջ հա­գուստ­ներ կը կա­րէ ու կ՚աշ­խա­տի, առանց եր­բեք ըն­թեր­ցա­նու­թե­նէն, աղօթք­նե­րէն ու հո­գե­ւոր ծա­ռա­յու­թիւն­նե­րէն հրա­ժա­րե­լու։ Միշտ կը յա­ճա­խէր եր­կու քոյ­րե­րու մօտ, հո­գե­ւոր խրատ­ներ եւ խոր­հուրդ­ներ լսե­լու հա­մար, ըն­թեր­ցե­լով Աս­տուա­ծա­շուն­չը եւ լսե­լով Մա­նա­սէի ու Մա­րիամի մեկ­նա­բա­նու­թիւն­նե­րը։

­            Այս ժա­մա­նա­կա­հա­տուա­ծին է, որ եր­կու քոյ­րե­րը երազ­ներ կը տես­նեն Մա­նու­կի մա­սին, սա­կայն որ­պէս իս­կա­կան հո­գե­ւոր ծնող­ներ՝ իրեն ոչինչ կը յայտ­նեն, այլ միայն կ՚ը­սեն թէ «Վար­դա­պետ պի­տի ըլ­լաս»։ Սա­կայն, հա­ւա­տա­րիմ եւ աս­տուա­ծա­վախ ան­ձե­րու կը պատ­մեն գաղտ­նա­բար, որոնք կը սպա­սեն թէ ինչ­պէս պի­տի իրա­կա­նանային այդ երազ­նե­րը։ Եւ երբ տարիներ ետք Մխի­թա­րի հռ­չա­կը կը տա­րա­ծուի ամէ­նուր, այս ան­ձե­րը ճշգր­տու­թեամբ կը պատ­մեն իրենց լսա­ծը Մխի­թա­րի առա­ջին աշա­կեր­տին՝ Յով­հան­նէս սե­բաս­տա­ցիին, որ Մխի­թա­րի սերտ աջա­կի­ցը պի­տի դառ­նար յատ­կա­պէս միաբա­նու­թեան սահ­մա­նադ­րու­թեան հաս­տատ­ման գրե­նա­վար­չա­կան, ինչ­պէս նաեւ թարգ­մա­նա­կան աշ­խա­տանք­նե­րու մէջ։

­            Ան կը պատմէ թէ օր մը եր­կու քոյրե­րու աւա­գը՝ Մա­նա­սէ առ­տու կա­նուխ արթն­նա­լով կը սկ­սի պատ­մել իր երա­զը եւ թէ բա­րե­գութն Աս­տուած ի՛նչ պար­գեւ պատ­րաս­տած էր հայ ազ­գին։ Կրտ­սեր քոյ­րը՝ Մա­րիամ, կ՚ընդ­հա­տէ հարց­նե­լով թէ ար­դեօք Մա­նու­կի մա­սի՞ն էր։ Իրա­րու պատ­մե­լով՝ կը տես­նեն թէ եր­կուքն ալ միեւ­նոյն երա­զը տե­սած էին եւ գո­հու­թիւն կը մա­տու­ցա­նեն Աս­տու­ծոյ, որ բազ­մա­վաս­տակ մշակ մը պի­տի նուի­րէր հո­գի­նե­րու ծա­ռա­յու­թեան, ու կը սպա­սէին որ այդ ամէնը իրականանար։

­            Ի­րենց երա­զին մէջ տե­սած էին ճամ­բայ մը որ կը տա­նէր բարձր ու փա­ռա­ւոր դրան մը դի­մաց, բայց ճա­նա­պար­հը անան­ցա­նե­լի էր՝ սառ­նա­մա­նի­քի եւ դի­զուած ձիւ­նին պատ­ճա­ռով։ Փոք­րիկ մա­նուկ մը կը մօ­տե­նայ եւ մուր­ճով սա­ռը կը կոտ­րէ եւ թիով ձիւ­նը կը մաք­րէ։ Եր­կու քոյ­րե­րուն յայտ­նի կը դառ­նայ որ շքեղ հս­կայ դու­ռը՝ ար­քա­յու­թեան մուտքն էր եւ այդ մա­նու­կը՝ Մխի­թար, ճամ­բան կը բա­նար։

­            Ու­րիշ երազ մըն ալ կը տես­նեն եր­կու­քով. Մխի­թար հրա­շա­գեղ ապա­րան­քի մը մէջ լու­սազ­գեստ փա­ռա­ւոր ան­ձե­րու հետ էր, որ զինք սի­րա­լիր ըն­դու­նե­լով՝ իրենց իւ­ղա­ման­նե­րէն տե­սակ տե­սակ անոյշ իւ­ղեր կ՚ըն­ծայէին իրեն։ Այս ալ նշան կը հա­մա­րին Մխի­թա­րի ստա­ցած աս­տուա­ծա­պար­գեւ իմաս­տու­թեան եւ քաղց­րա­բուղխ քա­րոզ­նե­րուն եւ վար­դա­պե­տու­թեան շնորհքներուն։