«Սահմաններից այն կողմ» - Ճերարտ Լ. Գաֆեսճեան՝ գործարար և բարերար

Ճերարտ Լ. Գաֆեսճեանը ծնուել է Պրուքլինում, Նիու Եորք, 1925 թուականին, հայ գաղթական ծնողների ընտանիքում, ովքեր վերապրել են Հայոց ցեղասպանութիւնը։ Մեծանալով հայ ընտանիքում՝ նա խորը կապ է ունեցել իր ժառանգութեան հետ և գիտակցել է իր նախնիների կրած մաքառումները, որն էլ ձևաւորեց Հայաստանին աջակցելու և հայկական մշակոյթն ու պատմութիւնը քարոզելու նրա ցմահ յանձնառութիւնը:

Գաֆեսճեանի մասնագիտական ​​ճամբորդութիւնը սկսել է Միացեալ Նահանգներում, ուր նա զբաղեցրել է հրատարակչական եւ իրաւաբանութեան ասպարէզ։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ԱՄՆ նաւատորմում ծառայելուց յետոյ նա աշխատել է West Publishing-ում՝ աշխարհի խոշորագոյն հրատարակչական ընկերութիւններից մէկում: Նրա պիզնեսի խելամտութիւնը և առաջնորդութիւնը օգնեցին նրան բարձրանալ աստիճաններով՝ դառնալով West Publishing-ի աւագ գործադիր, որտեղ նա վերահսկում էր ընկերութեան զգալի ընդլայնումները: Կորպորատիւ աշխարհում այս յաջողութիւնը Գաֆեսճեանին տրամադրեց ռեսուրսներ և հնարաւորութիւններ՝ նուիրուելու իրեն հոգեհարազատ գործերին, յատկապէս՝ հայ ժողովրդին օգտակար լինելուն:

Նրա ամենանշանակալի ձեռքբերումներից է Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում Գաֆեսճեան արուեստի կենտրոնի ստեղծումը։ Կենտրոնը, որը գտնւում է խորհրդանշական Կասկադ համալիրում, հանդիսանում է Հայաստանի մշակութային լանդշաֆտը հարստացնելու Գաֆեսճեանի նուիրուածութեան խորհրդանիշը: Կասկադը՝ կրաքարից պատրաստուած հսկայական աստիճանավանդակ, որը կապում է Երևանի տարբեր հատուածները, Գաֆեսճեանի տեսլականի և ներդրումների շնորհիւ վերածուեց համաշխարհային մակարդակի թանգարանի և արուեստի կենտրոնի։

Գաֆէսճեան արւեստի կենտրոնում այժմ գտնւում է ժամանակակից արուեստի և քանդակների լայնածաւալ հաւաքածու, որն առաջարկում է ցուցահանդէսների, կրթական ծրագրերի և մշակութային միջոցառումների լայն տեսականի՝ դարձնելով այն Հայաստանում գեղարուեստական ​​արտայայտման աշխոյժ կենտրոն:

Գաֆեսճեանը պատկերացնում էր այս խորհրդանշական վայրը վերածել ժամանակակից արուեստի համաշխարհային մակարդակի կենտրոնի: Նրա առատաձեռն ֆինանսաւորման և ղեկավարութեան շնորհիւ Կասկադը վերածնուեց և դարձաւ Գաֆեսճեան արուեստի կենտրոնի տունը, որը բացուեց 2009 թուականին: Թանգարանում այժմ պահւում է ժամանակակից արւեստի լայնածաւալ հաւաքածու՝ ներառեալ միջազգային ճանաչում ունեցող արուեստագէտների գործերը, ինչպիսիք են Մարկ Շագալը, Ֆերնանտոն Պոթերոն և Էնդի Ուորհոլը, հայ ականաւոր արուեստագէտների ստեղծագործութիւնների կողքին:

Գաֆէսճեան արւեստի կենտրոնը դարձել է մշակութային փարոս Հայաստանում՝ գրաւելով հազարաւոր այցելուների ամբողջ աշխարհից: Այն վկայում է Գաֆեսճեանի համոզմունքի մասին, որ արւեստը կարող է ոգեշնչել, միաւորել և բարձրացնել հասարակութիւնը:

Բայց Գաֆեսճեանի բարեգործութիւնը միայն արւեստով չէր սահմանափակւում։ Նրա խորը նուիրումը հայոց պատմութեանը, մասնաւորապէս Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչմանը, մղեց նրա մարդասիրական աշխատանքի մեծ մասը: Իր ջանքերով նա համաշխարհային մասշտաբով բարձրացրեց ցեղասպանության մասին իրազեկուածութիւնը՝ ջատագովելով արդարութեան և հայոց պատմութեան այս ողբերգական գլխի ճանաչման համար:

Գաֆեսճեանը Հայաստանում իր աշխատանքին զուգահեռ եղել է ամերիկահայ համայնքի առանցքային դէմքը: Աջակցել է տարբեր բարեգործական կազմակերպութիւնների, այդ թւում՝ Հայկական բարեգործական ընդհանուր միութեանը (ՀԲԸՄ) և Ամերիկայի հայկական համագումարին։ Նրա ներդրումները օգնեցին ֆինանսաւորել բազմաթիւ ծրագրեր, որոնք ուղղուած էին հայկական ժառանգութեան պահպանմանը և ապագայ սերունդներին իրենց պատմութեան և մշակոյթի մասին կրթելուն:

Գաֆեսճեանը նաև ստեղծեց Գաֆեսճեան ընտանիք հիմնադրամը, որը կենտրոնացած էր մարդասիրական և կրթական ծրագրերի վրայ: Նրա հիմնադրամը ֆինանսաւորել է կրթաթոշակներ, դպրոցներ և տարբեր նախաձեռնութիւններ, որոնք աջակցել են հայկական սփիւռքին և օգնել բարելաւել հայերի կեանքը ինչպէս Հայաստանում, այնպէս էլ ամբողջ աշխարհում:

Ճերարտ Լ. Գաֆեսճեանի ժառանգութիւնը կրքի, նուիրումի և առատաձեռնութեան ժառանգութիւնն է: Նա իր պիզնեսի յաջողութիւնը ուղղեց դէպի իմաստալից բարեգործական աշխատանք, որը մնայուն ազդեցութիւն է թողել Հայաստանի և հայ ժողովրդի վրայ: Գաֆէսճեան արւեստի կենտրոնի ապշեցուցիչ արւեստի հաւաքածուներից մինչև Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման ջատագովութեան նրա անխոնջ ջանքերը, Գաֆեսճեանի ներդրումը շօշափել է բազմաթիւ կեանքեր և կշարունակի ոգեշնչել ապագայ սերունդներին: