Հայաստանի Պետական Նուագախումբին անմոռանալի համերգային շրջագայութիւնը եւրոպայում

Հայաստանի պետական կամերային (սենեկային) նուագախումբը եւ հանրայայտ խմբավար Սիփան Օլահը (Մեծ Բրիտանիա) բացառիկ համերգային շրջագայութիւն իրականացրեցին Եւրոպայում՝ յարգանքի տուրք մատուցելով ֆրանսահայ աշխարհահռչակ երգիչ Շարլ Ազնաւուրին, ինչպէս նաեւ հայ երաժշտարուեստի երախտաւոր Կոմիտասին, յօրինողներ Տիգրան Մանսուրեանին եւ Ռոբերտ Ամիրխանեանին։ Այս բացառիկ համերգաշարի կազմակերպման գաղափարով հանդէս է եկել մայէստրօ Սիփան Օլահը՝ Հայաստանի կրթութեան, մշակոյթի, գիտութեան եւ մարզանքի նախարարութեան աջակցութեամբ։ Յատուկ շեշտադրուած էր հայկական երաժշտական ժառանգութեան ազդեցութիւնը համաշխարհային հարթակում, օտարազգի հանդիսատեսի ջերմ ընդունելութիւնը․ նշւում էր Ազնաւուրի 100ամեակը, Կոմիտասի 155ամեակը եւ Մանսուրեանի ու Ամիրխանեանի 85ամեակները։

Շրջագայութիւնը սկսուեց Հայաստանում․ Հոկտեմբերի 5ին Երեւանում՝ Առնօ Բաբաջանեանի անուան համերգասրահի լեփ-լեցուն դահլիճում հանդիսատեսը ականատեսը դարձաւ հիանալի  եւ շռնդալից մեկնարկին։ Մայէստրօ Սիփան Օլահը եւ Վահագն Վարդանեանը ստեղծել  եւ նորովի ներկայացրել են հանրայայտ գլուխգործոցների նոր մշակումներ՝ իւրօրինակ յարգանքի տուրք մատուցելով մեծագոյն երաժիշտներին, որոնք անջնջելի հետք են թողել հայ եւ համաշխարհային երաժշտութեան մէջ։ Սոպրանօ Հայարփի Եղիկեանը (Միացեալ Թագաւորութիւն) դաշնակահար Սոնա Բարսեղեանը եւ ջութակահար Աստղիկ Վարդանեանը  հիանալի ելոյթներ ունեցան նուագախմբի հետ՝ արժանանալով հանդիսատեսի հիացական բացականչութիւններին եւ անդադար ծափերին։ Համերգին ներկայ էին ինը դեսպանատների ներկայացուցիչներ, Կոմիտասի պետական երաժշտանոցի պրոֆեսորներ եւ այլ բարձրաստիճան հիւրեր, որոնք ըստ արժանւոյն գնահատեցին երեկոյի զգացմունքային հնչեղութիւնը։

Հոկտեմբերի 17ին, Վենետիկի Մխիթարեան միաբանութեան Սուրբ Ղազար կղզու  վանքում տեղի ունեցաւ առաջին եւրոպական համերգը։ Ծրագիրը բացուեց  հանճարեղ Կոմիտասի ստեղծագործութիւններով, որոնց թւում՝ «Շուշիկի» եւ «Ծիրանի ծառ»՝ յատուկ զգացականութիւն հաղորդելով հանդիսութեանը։ Ջութակահար Աստղիկ Վարդանեանի  «Կռունկ» մենանուագը եւ Կոմիտասի «Հայրապետական Մաղթանքը» տրամաբանական շարունակութիւնը  դարձան արդէն իսկ ձեւաւորուած յուզական մթնոլորտի։ Երեկոն շարունակուեց «Ազնաւուր Դասականներ» շարքի հիանալի երգերով, ինչպէս նաեւ  Ave Maria, Que c’est triste Venise եւ Pour toi Armenie ստեղծագործութիւնները հնչեցին սոպրանօ Հայարփի Եղիկեանի եւ տենոր Օլահի իւրօրինակ մեկնաբանութեամբ։

Հոկտեմբերի 20ին նուագախումբը վերադարձաւ Մեծ Բրիտանիա՝ աւելի քան երկու տասնամեակ դադարից յետոյ, կատարելով համերգ Լոնդոնի սրտում՝ Վեսթմինսթերում՝ «Սմիթ Սքուէր» սրահում։ Համերգը կազմակերպուեց «Քլինգեն» երգչախմբի եւ մշակութային միութեան հետ համագործակցութեամբ՝ Մեծ Բրիտանիայում Հայաստանի դեսպանատան հովանու ներքոյ։ Ներկայ էին Միացեալ Թագաւորութեան բարձրաստիճան ներկայացուցիչներ,  պատգամաւորներ, լորդեր եւ Քենսինգթոնի փոխքաղաքապետ Դորի Շմետերլինգը, ինչպէս նաեւ վեց դեսպան եւ աւելի քան 450 երաժշտասէր հանդիսատես։

Հնչեցին Ազնաւուրի յայտնի ստեղծագործութիւնների դասական մշակումները, այդ թւում She եւ Emmenez moi-ն, որ ներկայացրեցին տենոր Սիփան Օլահը, սոպրանօ Հայարփի Եղիկեանը եւ «Քլինգեն» երգչախմբը։ Հանդիսատեսը վայելեց նաեւ Մանսուրեանի եւ Ամիրխանեանի երաժշտութիւնը, դաշնակահար Սոնա Բարսեղեանի եւ ջութակահար Աստղիկ Վարդանեանի մենանուագները, ինչպէս նաեւ հոբոյահար Ջէք Յակոբ Մուրադեանի (Մ.Թ.) եւ սոպրանօ Նարինէ Մալխասեանի (Մ.Թ.)՝ ելոյթները։ Երեկոն եզրափակուեց «Ազնաւուր Դասականներ» շարքով՝ անջնջելի տպաւորութիւն թողնելով հանդիսատեսի վրայ։

Յաջորդ օրը, Հոկտեմբերի 21ին նուագախումբը հանդէս եկաւ Քարդիֆում՝ Ուելսի (Կալես) Հայկական համայնքի կենտրոնի հետ համագործակցութեամբ։ Սա նուագախմբի առաջին ելոյթն էր Քարդիֆում։ Համերգին ներկայ էին քաղաքապետի տեղակալ Հելեն Լլոյդ Ջոնսը եւ Ուելսի խորհրդարանի վեց անդամներ։ Ուելսում «Ազնաւուր Դասականներ» շարքի շրջանակներում հնչեցին սոպրանօ Հայարփի Եղիկեանի եւ տենոր Սիփան Օլահի տպաւորիչ ելոյթները։ Առանձնայատուկ էին She եւ Pour toi, Armenie երգերը, յուզիչ ջութակի մենանուագը Կոմիտասի «Կռունկ»ում՝ Աստղիկ Վարդանեանի կողմից, տպաւորիչ մենանուագ երաժշտութիւն, որը կատարեցին դաշնակահար Սոնա Բարսեղեանը եւ Ջէք Յակոբ Մուրադեանը՝ Հայաստանի պետական կամերային նուագախմբի հետ։ Երեկոյի շրջանակներում ներկայացուեց Կոմիտասին նուիրուած ցուցահանդէս՝ ուելսահայ նկարիչ Մարիամ Թորոսեանի կողմից։

Հոկտեմբերի 23ին, նուագախումբը հանդէս եկաւ իր առաջին համերգով Բրիւսելում՝ միջնադարեան Կամբրի աբբայութիւնում։ Համերգը կազմակերպուել էր Բելգիայի Հայկական մշակութային կենտրոն «Հայ Տան» կողմից՝ նուիրուած Ազնաւուրի, Կոմիտասի, Ամիրխանեանի եւ Մանսուրեանի ծննդեան յոբելեաններին։ Կոմիտասի մասին կարճ վաւերագրական ֆիլմից յետոյ երեկոն շարունակուեց «Ազնաւուր Դասականներ» շարքով, ինչպէս նաեւ Ազնաւուրի Une vie d’amour եւ La Boheme յայտնի ստեղծագործութիւններով՝ սոպրանօ Հայարփի Եղիկեանի եւ տենոր Սիփան Օլահի կատարմամբ։ Ջութակահար Աստղիկ Վարդանեանը կատարեց Մանսուրեանի երաժշտութիւնը, եւ դաշնակահար Սոնա Բարսեղեանը՝ Ամիրխանեանի «Գարնանային Կաթիլներ» ստեղծագործութիւնը։ Նուագախմբի «Երազի Իմ Երկիր Հայրենի» ստեղծագործութեան եզրափակիչ համատեղ ելոյթը մենակատարների հետ անկրկնելի հետք թողեց աւելի քան 300  հանդիսականների վրայ։

Շրջագայութեան յաջորդ կանգառը, Հոկտեմբերի 24ին, Քէօլնում էր. երեկոն կազմակերպուել էր Գերմանիայում Հայ Առաքելական թեմի կողմից Սուրբ Ագնէս եկեղեցում։ Ծրագիրը բացուեց Կոմիտասի անմահ գործերով, որտեղ սոպրանօ Տաթեւիկ Աշուրեանը (Գերմանիա) եւ ջութակահար Աստղիկ Վարդանեանը հանդէս եկան յուզիչ ելոյթներով։ Սոպրանօ Անուշ Նազարեանը (Գերմանիա)  կատարեց Ամիրխանեանի «Արեւոտ Անձրեւ» ռոմանսը։ Այս յատուկ երեկոն ներառում էր նաեւ «Ազնաւուր Դասականներ» շարքը, ինչպէս նաեւ Ազնաւուրի յայտնի երգերը, որոնք ներկայացուեցին տենոր Սիփան Օլահի եւ սոպրանօ Հայարփի Եղիկեանի կողմից։ Դաշնակահար Սոնա Բարսեղեանի հոյակապ կատարումը Ամիրխանեանի «Տղամարդիկ» ֆիլմի երաժշտութիւնից, ինչպէս նաեւ Քէօլնի «Կոմիտաս» երգչախմբի տպաւորիչ ելոյթը «Երազի Իմ Երկիր Հայրենի» երգով, դեռ երկար կը մնան հանդիսատեսի յիշողութեան մէջ։ Համերգն աւարտուեց «Pour toi Armenie» երգով, որը կատարեցին երեք սոպրանօ՝ Հայարփի Եղիկեանը, Տաթեւիկ Աշուրեանը եւ Անուշ Նազարեանը, «Կոմիտաս» երգչախումբը, Հայաստանի պետական կամերային նուագախումբը՝ մաեստրo Սիփան Օլահի ղեկավարութեամբ։ Հանդիսատեսի երկարատեւ յոտնկայս ծափահարութիւնները հաստատեցին երեկոյի յաջողութիւնը։

Այս համերգային շրջագայութիւնը միաւորել է հայկական երաժշտութիւնը, այն կրող եւ կատարող երաժիշտներին, համայնքային խորհուրդներին, դեսպանատներին, հայոց եկեղեցուն եւ եւրոպացի հանդիսատեսին։ Վենետիկից մինչեւ Լոնդոն, Քարդիֆ, Բրիւսել եւ Քէօլն՝ մաեստրօ Սիփան Օլահը եւ Հայաստանի պետական կամերային նուագախումբը ըստ արժանւոյն ներկայացրել են հայկական երաժշտարուեստի ոգին ու ժառանգութիւնը համաշխարհային բեմերում՝ հաստատելով այդ գործի յոյժ կարեւորութիւնը։

(Թղթակցութիւնը՝ նուագախումբէն)

Ասպարէզ