Misa ya Noele na Beteleme: esengo ya Mbotamà ekolongola maloba ya bitumba.

Albys KBD cp – Congo/Kinshasa

Mobù 2024 ezalaki “mbula moko ya mpasi, esalemaki na mpinzoli, makila, minyoko, ya elikya ya mawa (ekokokisami te), mpe nà mikano ya boboto na bosembo ebebisami”: Tata wa lokumu Pierbattista Pizzaballa, patriarche ya Yeruzaleme ya balatins, abombi te “bolembu” ya kosakola esengo ya mbotamà ya mobikisi na eleko moko ya mpasi, emonisami na bitumba ya mawa. Na mateya mayé ya misa ya Noeli ya butu o mokolo  mwa tuku mibale na ineyi (24) ya sanza ya desembere o mboka Beteleme, Tata wa lokumi alakisaki “mawa na yé na maloba emonani mpamba, ata na baye bazali na boyambi, mpo ya bokangi motema liboso ya munyoko emonisami lokola elingi kosila te”.  

Kozanga bobangi na nzela  ya bosembo

Nzoka ndé, ebakisi yé, “mbotama ya mokonzi ezali awa: mpo ya mwana wayé, Tata amikotisi ye mei na lisolo ya bomoyi bwa biso, amemeli yango mokumba, akaboli bolozi na yango mpe mpinzoli kin’ o makila, mpe akopesa yango nzela moko yakobimela mpe kolikya”. “Bokasi ya bolingi bwa Nzambe” elobi patriarche, “ekosenge biso tobanga te bokonzi ya mokili moyé, kasi tolikya o nzela ya bosembo mpe ya kimya”. Yango nde mbela ya kondima na boyambi mpe kotiya motema, mpo ata bakristu ya Proche-Orient bazali « ebele te, mpe bakolakisa eloko ya moyuya te na bokonzi mpe na etando ya bisika ya nkita nà politiki », bazali komonisa atako bongo « bato oyo esengo ya Noele ebongisami mpo na bango».

Balekinzela ya elikya ata o kati ya bitikà ya bitumba

« Tozomeka kondima», ebakisi Tata wa lokumu Pizzaballa, alobi ete « ut’o liloba akomaki moto, na nzoto mobimba mpe na tango inso, ekokoba kokolisa masolo y abato, nakomema yango na nkembo ekoki». Na mobù moye ya Jubilé ya elikya, nzembo ya nsai ya mbotamà ya mobikisi “ezangi te boyokani, kasi ekoyokisa te makelele ya bitumba mpe maloba mpamba ya bakonzi”. Nzembo ena ezali na nsé te, kasi ekobetea makasi na kolela ya baye bazali konyokwama mpe ekosalisa biso na kokweyisa molimbo ya botomboki na oyo ya bolimbisi. Tokoki kozala mpe balekinzela ya boliki na banzela mpe bandako ebebi na ekolo ya biso, mpo mwana mpata azali kotambola na biso.

Kozala na mpiko mpo ya kozongisa boyokani mpe bolimbisi

Mabele Masantu, ekobi ye koloba, « ezali na bosenga ya Jubilé ya solo koleka muntu nyonso», “ya ebandela ya sika na makambo nyonso ya bomoyi, ya emoniseli ya sika, konzo (mpiko) ya kotalela lobi nà elikya, komitika te na ezalela ya matata mpe boyinani, oyo ezali na makoki ya kobebisa kilobi”. Mingi mingi, elikya ezali ete “banyongo efutama, kobimisa bato na boloko, kozongisa biloko babotolaki, solo nzela ya boyokani mpe ya bolimbisi esalema, soki te kimya ya solo ekozala ekokoma te.” 

Patriarche latin ya Yeruzaleme asilaki kokoto na engumba ya Gaza o mokolo mwa lomingo la mineyi ya eleko ya loyà , 22 ya sanza ya desembere, mpe kosangana nà mwa etonga ya bandimi lisanga na Tata Gabriel…

Gaza ezali yé moko te

Tata wa lokumu Pizzaballa azwi likanisi lya motuya mpo na “bandeko ya Gaza” oyo batatoli “elembeteli elamu ya nguya mpe ya boboto (kimya)”: “bozali bino moko te”, elobi ye na bango, “bozali solo elembo enene ya elikya o kati ya likàmà ya bobebisi zongazonga (nzinganzinga) ya bino. Kasi bo bebi te, bozali kaka na bomoko, mpiko na bolikyi”.

Matondi na ndenge otangi mokanda eye. Soki olingi kozwa basango tango inso, mikomisa na manaka na biso ya basango na kofina awa