Kościoły Stacyjne Wiecznego Miasta

Krzysztof Ołdakowski SJ – Watykan

„Stacja” w starożytności była przede wszystkim wojskowym posterunkiem strażniczym, ale pełniła także funkcje administracyjne, lub stanowiła miejsce odpoczynku i odświeżenia. Wczesne chrześcijaństwo oprócz funkcji logistycznych łączyło to określenie z dyspozycją duszy. Tertulian mówił, że tak, jak wartownik stoi na straży obozu, tak wierzący zawsze powinien być czujny, zwłaszcza w okresie Wielkiego Postu, szczególnie poprzez miłosierdzie, pokutę i post, podejmując drogę głębokiego nawrócenia. Ważna kronika z 354 r., Depositio martyrum, czyli lista męczenników rzymskich, odnosząca się do 336 r., odnotowuje „Stację” jako miejsce, w którym wspólnota gromadzi się na modlitwę za wstawiennictwem pochowanego tam męczennika, aby upamiętnić dzień jego śmierci będący dla chrześcijan odrodzeniem się do prawdziwego życia.

Stacje związane były z niektórymi okresami liturgicznymi i uroczystymi obchodami poświęconymi świętym i męczennikom. Nie występowały wyłącznie w Rzymie, ale rozprzestrzeniły się w innych miejscach, zwłaszcza w Afryce Północnej i Europie, jako znak lojalności wobec Stolicy Imperium. Święty Grzegorz Wielki, Papież w latach 590-604, zreorganizował system stacji i ustanowił ich liturgię, inaugurując tradycję. Liturgia stacji wielkopostnych ukazuje związek pomiędzy Chrystusem a jego świadkiem, który oddał za Niego życie. Poprzez męczeństwo świętych na nowo ożywa Męka Chrystusa. Męczennicy wprowadzają nas w Tajemnicę i pomagają w osobistym wejściu na Kalwarię, pozwalają nam wznieść się duchowo, nawrócić się.

Obchody ze „Stacjami” rozpoczynają się w Środę Popielcową, a kończą w niedzielę, w Oktawie Wielkanocy. Na liście kościołów „stacyjnych” znajdują się bazyliki patriarchalne: św. Piotra, św. Jana na Lateranie, Najświętszej Marii Panny Większej i św. Pawła za Murami. Dołączyły do nich inne bazyliki i kościoły, które nie pozostały niezmienione w czasie, ale zostały zmodyfikowane w celu zaspokojenia potrzeb wiernych.

Książka Hanny Suchockiej pt. „Rzymskie Pasje. Kościoły Stacyjne Wiecznego Miasta” stanowi wielkopostny plan podróży. Jest to praca pomyślana w formie dziennika, wzbogacona o kolorowe fotografie Janusza Rośikonia. Każdy rozdział poświęcony jest jednemu z dni Wielkiego Postu, wraz ze wskazówkami niezbędnymi do uczestnictwa w celebracjach stacjonarnych, w tym planem podróży i czytaniami na dany dzień.