Stanowisko Kościoła w sprawie Medziugoria

Ks. Armando Matteo*

Zjawisko domniemanych objawień Matki Bożej w Medziugoriu dotyczy wydarzeń, które rozpoczęły się 24 czerwca 1981 roku w parafii św. Jakuba w Medziugoriu, prowadzonej przez Ojców Franciszkanów z Prowincji Hercegowińskiej, w diecezji Mostar-Duvno w byłej Jugosławii (obecnie Bośnia i Hercegowina).

Tego popołudnia, dwie dziewczyny – Ivanka Ivanković i Mirjana Dragičević – udały się do Podbrdo, u podnóża wzgórza Crnica. Nagle Ivanka zobaczyła Matkę Bożą (Mirjana jej nie widziała). Obie dziewczyny kontynuowały drogę do wioski. Tego samego dnia, około godziny 18:00, sześcioro młodych ludzi zobaczyło na tym samym miejscu postać Maryi z dzieckiem na rękach: oprócz Ivanki i Mirjany obecni byli Vicka Ivanković, Ivan Dragičević, Ivan Ivanković oraz Milka Pavlović. Marija Pavlović i Jakov Čolo, którzy do dziś są w grupie sześciu wizjonerów, dołączyli następnego dnia, 25 czerwca.  

21 lipca tego samego roku biskup Mostaru-Duvno, Pavao Žanić, spotkał się z sześciorgiem „widzących”, którzy opowiedzieli mu o swoim niedawnym doświadczeniu. Biskup wyraził przekonanie, że „młodzi nie kłamią”. Potwierdził to również kilka dni później, podczas bierzmowania w parafii Medziugorie. Jednak 19 listopada 1983 roku bp Žanić przesłał ówczesnej Kongregacji Nauki Wiary poufną relację dotyczącą domniemanego objawienia Maryi, wyrażając swoje „bardzo poważne wątpliwości” w tej sprawie.

12 października następnego roku Konferencja Episkopatu Jugosławii wydała oświadczenie w sprawie domniemanych wydarzeń w Medziugoriu, przypominając o kompetencjach władzy kościelnej w kwestii oceny objawień i zakazując oficjalnych pielgrzymek do Medziugoria.

19 maja 1986 roku diecezjalna komisja powołana do zbadania domniemanych objawień w Medziugoriu wydała ocenę: spośród 15 członków, 11 głosowało za stwierdzeniem Non constat de supernaturalitate (nie potwierdza się nadprzyrodzonego charakteru objawień).

Jeszcze w tym samym roku Pro-Nuncjusz z Belgradu wyraził negatywną opinię na temat prac komisji diecezjalnej. Kongregacja Nauki Wiary zdecydowała się przekazać ponowne zbadanie sprawy Konferencji Episkopatu Jugosławii.

9 kwietnia następnego roku rozpoczęły się prace Komisji Konferencji Episkopatu Jugosławii, które trwały do kwietnia 1991 roku. 10 kwietnia ogłoszono ostateczny raport Komisji, znany jako Deklaracja z Zadar. Oto jej treść: 

„Biskupi od początku śledzą wydarzenia w Medziugoriu za pośrednictwem biskupa miejscowej diecezji, komisji powołanej przez tegoż biskupa oraz komisji Konferencji Episkopatu Jugosławii ds. Medziugoria. W oparciu o rezultaty dotychczasowych badań nie można stwierdzić, że mamy do czynienia z objawieniami i zjawiskami nadprzyrodzonymi. Jednak liczni wierni przybywający do Medziugoria z różnych stron, motywowani pobudkami religijnymi i innymi racjami, potrzebują uwagi i opieki duszpasterskiej, przede wszystkim ze strony biskupa diecezji, a także innych biskupów, aby w Medziugoriu i z Medziugoriem mogła rozwijać się zdrowa pobożność do Najświętszej Maryi Panny, zgodna z nauczaniem Kościoła. W tym celu biskupi wydadzą odpowiednie wskazówki liturgiczno-duszpasterskie i za pośrednictwem komisji będą nadal monitorować i wyjaśniać wydarzenia w Medziugoriu.”

28 października 1994 roku nowy ordynariusz Medziugoria, biskup Ratko Perić, poprosił Jana Pawła II o ustanowienie komisji do wydania ostatecznego werdyktu w sprawie „objawień”. W lipcu 1995 roku zapowiedziano wizytę Jana Pawła II w Medziugoriu podczas jego podróży apostolskiej do Sarajewa. Papież w niektórych listach prywatnych wyrażał pozytywną opinię na temat Medziugoria i wyrażał pragnienie odwiedzenia tego miejsca. Na wieść o tym biskup Perić poprosił ówczesną Kongregację Nauki Wiary o wstrzymanie tej wizyty i ostatecznie nie doszła ona do skutku.

2 marca 1998 roku, na prośbę biskupa Saint-Denis-de-La Reunion, Kongregacja Nauki Wiary oświadczyła, że prywatne pielgrzymki do Medziugoria są dozwolone, pod warunkiem, że nie będą one traktowane jako uznanie autentyczności objawień. Stwierdzono również, że stanowisko biskupa Pericia w sprawie stwierdzenia Non constat de supernaturalitate nie jest stanowiskiem Kongregacji.

W kolejnych latach odbywały się różne konsultacje między Kongregacją Nauki Wiary a nową Konferencją Episkopatu Bośni i Hercegowiny w sprawie ponownej oceny całej dokumentacji. Konferencja Episkopatu jednak oświadczyła, że nie jest w stanie przeprowadzić nowego badania ani nie uważa tego za stosowne.

14 stycznia 2008 roku nastąpił punkt zwrotny, kiedy Benedykt XVI postanowił powołać międzynarodową komisję do oceny domniemanych zjawisk nadprzyrodzonych w Medziugoriu. Na jej czele stanął kardynał Camillo Ruini. W styczniu 2014 roku, po sześciu latach prac, komisja wydała swoją opinię. Wnioski Komisji Ruini nie zostały ujawnione, zgodnie z wyraźnym życzeniem Kongregacji Nauki Wiary.

Kongregacja w kolejnych latach przeprowadziła dalsze badania dotyczące całej sprawy Medziugoriu, konsultując się z dwoma ekspertami, którzy doszli do wniosków znacznie różniących się od ustaleń Komisji Ruini.

W grudniu 2015 roku, po zapoznaniu się z całą dokumentacją, papież Franciszek zarezerwował sobie prawo do podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie Medziugoria.

11 lutego 2017 roku papież Franciszek mianował arcybiskupa Henryka Hosera specjalnym wysłannikiem Stolicy Apostolskiej do zbadania sytuacji duszpasterskiej w Medziugoriu, a 14 stycznia 2019 roku ogłoszono decyzję papieża, zgodnie z którą możliwe jest organizowanie pielgrzymek do Medziugoria, pod warunkiem, że nie będą one interpretowane jako uznanie autentyczności objawień.

W końcu, 27 grudnia 2021 roku, papież Franciszek mianował biskupa Aldo Cavalliego nowym specjalnym wizytatorem apostolskim dla parafii Medziugorie na czas nieokreślony, zależnym od Stolicy Apostolskiej. Biskup Cavalli zastąpił polskiego arcybiskupa Henryka Hosera, który zmarł 13 sierpnia tego samego roku.

*(Sekretarz Dykasterii Nauki Wiary)