Koptowie: długo prześladowana wspólnota o starożytnej tradycji

„W ramach długiego procesu ograniczeń ekonomicznych, upokorzeń społecznych, a niekiedy brutalnych prześladowań Koptów przez obcych władców, dawna chrześcijańska większość zamieniła się w mniejszość. Jednak przetrwali oni aż do czasów współczesnych. Koptyjski Kościół Ortodoksyjny strzeże niezmierzonego skarbu o znaczeniu religijnym, kulturowym i historycznym. Jeden z głównych wkładów tej wspólnoty w szerszy świat chrześcijański stanowi instytucja monastycyzmu, dokonana wraz ze starożytną Syrią. Tak wybitni święci i innowatorzy jak Ojcowie Pustyni, św. Antoni Wielki i św. Pachomiusz byli Koptami. Św. Benedykt (…) czerpał z reguł św. Pachomiusza, by wykreować własną wizję zachodniego monastycyzmu. Oprócz wielkiej tradycji koptyjskich mnichów i ascetów, rzymska prowincja Egipt była jedną z najbardziej dotkniętych prześladowaniami chrześcijan za czasów cesarza Dioklecjana. W związku z tym Kościół koptyjski określa się szczególnie jako wspólnota męczenników – mówi Winterberg. – Posiada on też własny język liturgiczny stanowiący w późnej starożytności w Egipcie język miejscowej ludności (…). Miało to podstawowe znaczenie przy odszyfrowaniu hieroglifów w czasach współczesnych. Mało kto wie, że słynny Jean-François Champollion, który w XIX wieku rozszyfrował hieroglify z kamienia z Rosetty, wcześniej nauczył się języka koptyjskiego od koptyjskiego kapłana.“

„W wieku nastoletnim napotkałem na sztukę i muzykę Davida Tibeta, którego twórczość obracała się wokół tematów mistyki chrześcijańskiej, a także posiadała odwołania do starożytnych tekstów koptyjskich. A ja nie miałem pojęcia, co by to było. W swojej ciekawości zacząłem pewne wstępne badania i poczułem się jakbym zszedł do króliczej nory. Otworzył się przede mną cały literacki wszechświat starożytnych tekstów egipskich, ale równocześnie chrześcijańskich, zarówno ortodoksyjnych, jak i heterodoksyjnych. Moja fascynacja starożytnym Egiptem została teraz poszerzona o fascynację starożytnym Egiptem chrześcijańskim – wskazuje Winterberg. – I tak po ukończeniu szkoły nie miałem wątpliwości, że chcę studiować egiptologię i koptologię na Uniwersytecie w Getyndze, co też uczyniłem. W trakcie studiów uświadomiłem sobie, iż chrześcijaństwo koptyjskie nie jest wyłącznie ciekawostką historyczną, ale żywą, rozwijającą się tradycją. Koptyjski biskup prawosławny Damian z północnych Niemiec pozostawał w bardzo dobrych kontaktach z naszą uczelnią, a ja sam spędziłem wówczas nieco ponad miesiąc w Egipcie. W trakcie moich studiów nad późnym starożytnym chrześcijaństwem w Egipcie odkryłem również tradycję teologiczną Aleksandrii, której znajomość stanowiła dalej ważny krok w kierunku mojego osobistego nawrócenia na chrześcijaństwo.“