Deklaracja z Buenos Aires: tradycja abrahamowa zawsze doceniała starszych

Krzysztof Dudek SJ - Watykan

Sygnatariuszami deklaracji są: ksiądz, prof. Rubén Revello (dyrektor Instytutu Bioetyki na Katolickim Uniwersytecie Argentyńskim), rabin, prof. Fernando Fishel Szlajen, i szejk, prof. Abdala Cerrilla. W ceremonii uczestniczył także abp Vincenzo Paglia, prezes Papieskiej Akademii Życia. Jak podkreślił, „to bardzo ważne, że religie podejmują współpracę w oparciu o swoje duchowe dziedzictwo […], by podnosić świadomość społeczną w kwestii ochrony i szacunku dla osób starszych”.

W deklaracji wskazano, iż współczesność to epoka, w której coraz większą część społeczeństwa stanowią osoby starsze. Dotychczas patrzono na ten etap życia przez pryzmat emerytury – tj. widziano w nim zasłużony okres nieaktywności po latach pracy. Jak pokazują jednak dzisiejsi seniorzy, wciąż mogą oni wiele dać społeczeństwu. Podejmują bowiem liczne aktywności, w tym wolontariat; zdarza się też, że rozpoczynają druga karierę zawodową. I choć mają duży potencjał, tak często współczesne społeczeństwo spycha ich na margines. Jest to jeden z symptomów „kultury odrzucenia”, w której traktuje się zarówno ludzi, jak i zasoby według kryterium użyteczności i pozbywa się wszystkiego, co zostaje uznane za przestarzałe. Jak wskazują autorzy deklaracji, trzeba się przeciwstawić tej mentalności przez efektywne programy społeczne.

Przypominają, że w tradycji abrahamowej znajdujemy zupełnie inny sposób myślenia. Tam kluczowe nie jest efektowne osiągniecie, jak podbój, potęga militarna, zaskakująca technologia lub imponująca kultura, lecz postawa wobec tych, którzy z różnych powodów pozostają zależni od pomocy innych. Zaliczają się do nich także osoby starsze, a teksty objawione ukazują ich szczególną godność. Zgodnie ze świętymi księgami są oni nosicielami mądrości, z natury potrzebującej czasu, żeby dojrzeć. Dlatego też osobom starszym okazuje się szacunek, zachowuje się ich rady, a także przyjmuje ich autorytet – wszystko w atmosferze wdzięczności wyrażanej poprzez pomaganie im. W szczególności ludzie w podeszłym wieku mogą stać się mentorami i duchowymi przewodnikami dla młodych, bo mądrość życiowa nie jest jak wiedza techniczna i nie ulega przedatowaniu. „Z tych wszystkich powodów kultury abrahamowe postrzegają starość jako jeden z etapów rozwojowych, nie zaś jako etap życia skazany na społeczną marginalizację” – podkreśla deklaracja. Wzywa ona do integrowania starszych przez poprawę ich warunków życia oraz wyeliminowanie form dyskryminacji ze względu na wiek.