Papieska Komisja ds. Ochrony Nieletnich: zrobić więcej przeciw nadużyciom

Paweł Rozwód, ks. Paweł Rytel-Andrianik – Watykan 

Papieska Komisja apeluje o podjęcie działań w ramach swojej jurysdykcji. Wskazane są trzy drogi: solidarność z ofiarami, które przeżyły tragedię wykorzystywania seksualnego; zwiększenie przez osoby odpowiedzialne w Kościele zaangażowania i zasobów w celu promowania ochrony przed nadużyciami w każdym miejscu; oraz uświadomienie sobie, że ochrona jest priorytetem Synodu o Synodalności.

Solidarność z tymi, którzy łakną i pragną sprawiedliwości

Komisja wyraża głęboki smutek i bezwarunkową solidarność, „przede wszystkim, z ofiarami tak wielu nikczemnych przestępstw popełnionych w Kościele”. „Wydaje się, że każdy dzień przynosi nowe dowody nadużyć, a także tuszowania i złego zarządzania przez osoby odpowiedzialne w Kościele na całym świecie. Podczas, gdy niektóre przypadki cieszą się dużym zainteresowaniem mediów, inne są mało znane - jeśli w ogóle - przez co wiele osób cierpi w milczeniu. Każde nadużycie wiąże się z udręką i bólem straszliwej zdrady, nie tylko ze strony sprawcy, ale także ze strony Kościoła, który nie jest w stanie lub nawet nie chce pogodzić się z rzeczywistością swoich działań” – głosi komunikat opublikowany 27 września.  

Członkowie Komisji zaznaczają, że są zaniepokojeni doniesieniami o działaniach osób na „odpowiedzialnych stanowiskach w Kościele”. Dodają, że są głęboko wstrząśnięci: „ogromnym cierpieniem, utrzymującym się bólem i ponowną wiktymizacją doświadczaną przez tak wielu”.  Jednocześnie jednoznacznie potępiają „takie przestępstwa - i ich bezkarność – popełnione wobec tak wielu naszych braci i sióstr”. „Potwierdzamy nasze zdecydowane zaangażowanie w pracę na rzecz zapewnienia, w miarę możliwości, że takie odrażające i naganne czyny zostaną wykorzenione z Kościoła” – czytamy.

Nota mówi również o niedawnych przypadkach podanych do wiadomości publicznej, które „podkreślają tragiczne niedociągnięcia w normach mających na celu karanie sprawców nadużyć, a także zapewnienie właściwego postępowania przez tych, których obowiązkiem jest radzenie sobie z tymi przestępstwami. Jesteśmy bardzo spóźnieni - przyznano w oświadczeniu - „w usuwaniu luk w procedurach, które pozostawiają ofiary zranione i w niewiedzy zarówno w trakcie, jak i po rozstrzygnięciu sprawy”.

Komisja zaznacza, że będzie nadal uważnie badać, co nie działa i nalegać na wprowadzenie niezbędnych zmian, aby wszystkie osoby dotknięte tymi ohydnymi przestępstwami miały dostęp do prawdy, sprawiedliwości i zadośćuczynienia. „Zobowiązujemy się również o wykorzystania naszej roli, aby zachęcić innych przedstawicieli Kościoła, którzy są odpowiedzialni za zajęcie się tymi przestępstwami, do skutecznego wypełniania swojej misji, zminimalizowania ryzyka dalszych wykroczeń i zapewnienia wszystkim środowiska pełnego szacunku” – głosi  komunikat. 

Wezwanie do nawrócenia dla hierarchów Kościoła

Komisja przypomina, że "została ustanowiona wkrótce po wyborze papieża Franciszka w 2013 roku. „W harmonii z Radą Kardynałów, nadzorowała szereg inicjatyw, które uwypukliły rzeczywistość nadużyć seksualnych i potrzebę zdecydowanych reform w celu zaradzenia zarówno nadużyciom, jak i niewłaściwemu traktowaniu ich przez hierarchów Kościoła. Obecnie jesteśmy na etapie dostosowywania i konsolidowania naszych wysiłków z wysiłkami Dykasterii Nauki Wiary i wszystkich organów Kurii Rzymskiej, których praca ma wpływ na ochronę dzieci i młodzieży na całym świecie.

Jednak pięć lat po szczycie w sprawie ochrony małoletnich w 2019 r., który zgromadził przywódców kościelnych z całego świata, głęboka frustracja pozostaje, szczególnie wśród tych, którzy szukają sprawiedliwości za doznane krzywdy: nikt nie powinien być zmuszony do błagania o sprawiedliwość w Kościele. Niedopuszczalny opór, który się utrzymuje, wskazuje na skandaliczny brak determinacji ze strony wielu osób w Kościele, często potęgowany przez poważny brak zasobów. Papież Franciszek ostrzegł nas, że nierówności na świecie nie mogą zainfekować Kościoła” – czytamy. 

Komisja ocenia, że skuteczna zmiana może nastąpić tylko dzięki duszpasterskiemu nawróceniu przywódców Kościoła. „Podczas gdy Kolegium Kardynalskie spotyka się na konsystorzu, jesteśmy zachęceni częstymi napomnieniami Ojca Świętego do tych, którzy zostali powołani do tej szczególnej roli; roli, której odpowiedzialność oznacza, że krew, która ma zostać przelana, jest ich własną, a nie tych, którzy są pod ich opieką. Jako model odważnego poświęcenia, ustanowienie nowych kardynałów, jest odpowiednim momentem do refleksji, pokuty i odnowienia naszego niezłomnego zobowiązania do ochrony i obrony najbardziej bezbronnych, przy użyciu wszelkich możliwych środków” – wskazują członkowie Komisji.

Wzywają też wszystkich zjednoczonych w Kolegium Kardynalskim do pamięci o ofiarach i ich rodzinach oraz do włączenia, jako części przysięgi wierności, zobowiązania do niezłomnego oddawania szacunku osobom dotkniętym wykorzystywaniem seksualnym, dołączając do nich we wspólnym poszukiwaniu prawdy i sprawiedliwości. „Wszyscy biskupi i przełożeni zakonni powinni powtórzyć to zobowiązanie. Wraz ze wszystkimi, którzy doświadczyli nadużyć i ich konsekwencji, powiedzmy: Dość!”  - podkreślono w nocie. 

Chrześcijańskie wezwanie do zmiany

Ważnym momentem do promowania tych wysiłków jest - jak stwierdza Komisja - zbliżający się Synod na temat synodalności. „Rzeczywistość nadużyć seksualnych w naszym Kościele stanowi sedno programu Synodu. Dotyczy tego, kim jesteśmy jako wspólnota wiary, której fundamentem jest Jezus. Przenika dyskusje na temat modeli przywództwa, ról w służbie, profesjonalnych standardów zachowania i właściwych relacji, zarówno między sobą, jak i z całym stworzeniem” – czytamy.

Komisja prosi również, „aby nadużycia seksualne w Kościele przenikały wasze dyskusje dotyczące nauczania, posługi, formacji i zarządzania. Jako wspólnota pojednanych, święty kult Kościoła powinien również odpowiednio uwzględniać i wyrażać tę najbardziej intymną porażkę samego Kościoła. Chociaż czasami może się to wydawać zniechęcającym zestawem pytań, prosimy o przyłączenie się do nas w stawianiu czoła wyzwaniu, abyśmy mogli stawić czoła zagrożeniu, jakie nadużycia seksualne stanowią dla wiarygodności Kościoła w głoszeniu Ewangelii”.

Komunikat kończy się serią wezwań do m.in. poświęcenia znacznego czasu i przestrzeni na włączenie świadectwa ofiar do prac Synodu, a także do pracy nad zapewnieniem, że posługi Kościoła staną się, tak szybko, jak to możliwe, „miejscami przyjęcia, empatii i pojednania dla osób dotkniętych nadużyciami”, aby dotrzeć do „dnia, w którym wszystkie dzieci będą chronione przez odpowiednie, znane i ustalone zasady i procedury bezpieczeństwa”. „Wzywamy do pracy nad tymi długo oczekiwanymi celami: nie tylko przez jeden lub dwa dni podczas spotkania, ale przez cały proces synodalny. Ich osiągnięcie będzie znakiem rozpoznawczym sukcesu Synodu, znakiem, że idziemy z rannymi i zapomnianymi jako uczniowie jednego Pana, szukając lepszej drogi” –apeluje Papieska Komisja ds. Ochrony Nieletnich.