Kard. Parolin w ONZ: nie zostawiać nikogo w tyle, by promować pokój

Beatrice Guarrera – Watykan 

„Stolica Apostolska jest głęboko zaniepokojona faktem, że w tym szczególnym czasie jesteśmy świadkami alarmującego wzrostu liczby konfliktów na całym świecie i nasilenia przemocy. Konflikty te wpływają za znaczną liczbę niewinnych istnień ludzkich i odpowiadają za ogromne zniszczenia, co stanowi wyzwanie dla oceny zakresu szkód wyrządzonych infrastrukturze cywilnej, w tym miejscom kultu, instytucjom edukacyjnym i placówkom medycznym, a także wpływu na środowisko”. Sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej mówił o tym w przemówieniu na 79. sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku. Kard. Pietro Parolin podjął temat: „Nie zostawiać nikogo w tyle: wspólne działania na rzecz pokoju, zrównoważonego rozwoju i godności ludzkiej dla obecnych i przyszłych pokoleń”

Poszanowanie praw człowieka i godności każdej jednostki

Stolica Apostolska, podczas swojego nieprzerwanego mandatu jako obserwatora przy Organizacji Narodów Zjednoczonych, którego 60. rocznica przypada w tym roku, „promowała szereg fundamentalnych zasad”, powiedział kard. Parolin, „w tym poszanowanie niezbywalnej godności wszystkich osób, równej suwerenności państw, dążenia do pokoju i rozbrojenia oraz troski o nasz wspólny dom”. Jednak „wydaje się, że siedemdziesiąt pięć lat po ratyfikacji konwencji genewskiej prawo humanitarne jest nadal podważane”, a „cztery konwencje, które określają jasne zasady ochrony osób niebiorących udziału w działaniach wojennych, są coraz częściej naruszane”. Kard. Parolin podkreślił, że „atakowanie miejsc kultu, instytucji edukacyjnych, placówek medycznych i innej infrastruktury cywilnej jest zjawiskiem powszechnym. Spowodowało to nie tylko utratę życia wśród osób niezaangażowanych bezpośrednio w konflikt, ale także niedopuszczalne zakłócenie codziennego życia wielu ludzi”. Stolica Apostolska wzywa do „ścisłego przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego we wszystkich konfliktach zbrojnych, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony miejsc kultu”.

Walka z ubóstwem w celu promowania pokoju

Kard. Parolin przypomniał za papieżem Franciszkiem, że „potrzeba pokoju stanowi wyzwanie dla nas wszystkich i wymaga podjęcia konkretnych kroków”. „Pokój jest możliwy tylko wtedy, gdy go pragniemy” – powiedział. Wskazał, że „ustanowienie pokoju jest uzależnione od istnienia zbiorowego pragnienia jego urzeczywistnienia. Poszukiwanie pokoju jest zbiorową odpowiedzialnością. Dlatego na dyplomacji spoczywa obowiązek wykazania niezachwianego poświęcenia w dążeniu, z hartem ducha i pomysłowością, do każdej drogi negocjacji w celu ustanowienia trwałego pokoju”. Watykański sekretarz stanu wskazał, że „nie wystarczy jedynie wyeliminować narzędzi wojny; konieczne jest wyeliminowanie jej podstawowych przyczyn. Najważniejszą z nich jest głód, plaga, która nadal dotyka całe obszary naszego świata, podczas gdy inne są naznaczone masowym marnowaniem żywności”. Kard. Parolin przypomniał, że „eliminacja ubóstwa musi pozostać głównym celem wszystkich przyszłych działań, trzeba bowiem pamiętać, że rozwój jest imieniem pokoju”.

Watykański hierarcha zauważył, że dominującym trendem w ostatnich latach było utrzymanie wzrostu wydatków wojskowych przy jednoczesnym dążeniu do terminowego wypełnienia zobowiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju. Jak podkreślił, wskazuje to na deficyt zaufania między państwami. Ten brak zaufania „ma negatywny wpływ na ludzi znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, zwłaszcza na biednych i potrzebujących”. Ubóstwo ma szczególnie szkodliwy wpływ na kobiety, często wpędzając je „w błędne koło niefortunnych okoliczności, powodując izolację i porzucenie, zanim zostaną zmuszone do podjęcia desperackich i niepożądanych decyzji”.

Szacunek dla życia, nie dla macierzyństwa zastępczego

Kard. Parolin wskazał, że „życie ludzkie musi być chronione od momentu poczęcia aż do naturalnej śmierci. Brak takich działań jest jedną z największych bolączek naszych czasów”. W związku z tym, jak dodał, „godna ubolewania jest praktyka tak zwanego macierzyństwa zastępczego, które stanowi poważne naruszenie godności zarówno kobiety, jak i dziecka, oparte na wykorzystywaniu materialnych potrzeb matki. Dziecko jest zawsze darem, a nigdy podstawą umowy handlowej. W związku z tym Stolica Apostolska wzywa społeczność międzynarodową do podjęcia wysiłków w celu powszechnego zakazania tej praktyki”. Watykański dyplomata przypomniał, że należy również zapewnić lepszą jakość życia chorym, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych i niepełnosprawnych.

Zagwarantowanie godności i praw migrantów

Sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej wskazał, że niepokój budzi również brak należytego poszanowania godności migrantów. „Ludzie szukający schronienia nie powinni być odrzucani lub traktowani niesprawiedliwie, ale przyjmowani z szacunkiem i poczuciem odpowiedzialności za zapewnienie im prawa do godnego życia” - mówił. Inną „zniewagą dla ludzkiej godności” jest handel ludźmi, który pogłębia się w alarmującym tempie, dotykając głównie uchodźców i migrantów, kobiet i dzieci oraz młodzież. „Ta nielegalna, a przede wszystkim odczłowieczająca praktyka musi zostać powstrzymana, a handlarze ludźmi muszą zostać postawieni przed wymiarem sprawiedliwości” – podkreślił kard. Parolin. Wskazał, że apel o poszanowanie godności rozciąga się również na więźniów, począwszy od zapewnienia im godnych warunków odbywania kary.

Zakaz śmiercionośnej broni autonomicznej

Ściśle związana z godnością ludzkiego życia jest troska o nasz wspólny dom, która - jak powiedział watykański sekretarz stanu - „wymaga, aby podjejmowane przez lata zobowiązania do walki ze zmianami klimatu zostały przełożone na konkretne działania”. Szanse i zagrożenia wynikają również z rozwoju nowych technologii, w szczególności sztucznej inteligencji, w odniesieniu do której kluczowe jest zapewnienie przestrzeni dla odpowiedniej kontroli ze strony człowieka. Kard. Parolin przypomniał, że waśnie w tym kontekście papież Franciszek nalega, by „w świetle tragedii, jaką jest konflikt zbrojny, pilnie rozważyć rozwój i wykorzystanie urządzeń takich jak tzw. śmiercionośna broń autonomiczna i ostatecznie zakazać jej używania”. Podkreślił, że potrzeba odpowiedniej kontroli ze strony człowieka, ponieważ żadna maszyna nigdy nie powinna decydować o odebraniu życia człowiekowi. Kard. Parolin zauważył, że istnieje „pilna potrzeba kompleksowej refleksji etycznej z udziałem wszystkich państw na temat wykorzystania nowych technologii, zwłaszcza w sferze wojskowości”. Stolica Apostolska „jest przekonana, że świat wolny od broni nuklearnej jest konieczny i możliwy” i z tego powodu „ponawia swój apel o całkowite i kompletne rozbrojenie oraz o przeznaczenie na rzecz krajów rozwijających się przynajmniej części pieniędzy, które można zaoszczędzić dzięki ograniczeniu zbrojeń”.

Rosyjska wojna w Ukrainie: poszukiwanie sprawiedliwego i pokojowego rozwiązania

Watykański sekretarz stanu podkreślił, że czasy, w których niestety żyjemy to „trzecia wojna światowa toczona w kawałkach”. Kard. Parolin zauważył, że „pośród trwającej tragedii rosyjskiej wojny w Ukrainie mamy do czynienia z sytuacją, która wymaga pilnych działań, aby zapobiec dalszej eskalacji i stworzyć drogę do sprawiedliwego i pokojowego rozwiązania. Podczas gdy wysiłki dyplomatyczne są kluczowe, jasne jest, że zaangażowanie wojskowe nadal przeważa. Niezbędne jest zatem znalezienie sposobów na zachęcenie do gestów dobrej woli i przestrzeni do bezpośredniego dialogu między zaangażowanymi stronami”.

Gaza: natychmiastowe zawieszenie broni i uwolnienie zakładników

Watykański sekretarz stanu wyraził zaniepokojenie utrzymującą się niestabilnością na Bliskim Wschodzie, szczególnie w następstwie ataku terrorystycznego przeprowadzonego 7 października w Izraelu przez Hamas i inne palestyńskie grupy zbrojne. Wskazał, że „odpowiedź militarna Izraela, biorąc pod uwagę dużą liczbę ofiar cywilnych, rodzi wiele pytań o jej proporcjonalność”. Kard. Parolim podkreślił, że „Stolica Apostolska wzywa do natychmiastowego zawieszenia broni w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu, a także do uwolnienia izraelskich zakładników w Strefie Gazy i do udzielenia pomocy humanitarnej ludności palestyńskiej”. Przypomniał, że dla Stolicy Apostolskiej jedynym „realnym” rozwiązaniem jest „rozwiązanie dwupaństwowe z Jerozolimą o specjalnym statusie”. Kard. Parolin podkreślił, że „obie strony muszą porzucić wszelkie formy przemocy, przymusu i jednostronnych działań, takich jak przykładowo izraelskie osadnictwo na terytoriach palestyńskich.

Potępienie antychrześcijańskich aktów w Jerozolimie

Watykański dyplomata wyraził „poważne zaniepokojenie” sytuacją w Jerozolimie, „gdzie dochodzi do dyskryminacji i prześladowań, które utrudniają pokojowe współistnienie chrześcijan, żydów i muzułmanów”. Potępił „antychrześcijańskie akty przemocy dokonane kilka miesięcy temu przez mniejszość żydowską” i wezwał władze do podjęcia stanowczych działać w celu ochrony obecności chrześcijan.

Troska o Liban i Syrię

Na forum Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych kard. Parolin wyraził też niepokój z powodu obecnej sytuacji w Libanie. Wskazał, że „eskalacja konfliktu między Hezbollahem a armią izraelską ma znaczący wpływ na sytuację w południowym Libanie i północnym Izraelu, zagrażając całemu regionowi. Doprowadziło to do znacznej liczby przesiedleńców i ofiar śmiertelnych, w tym wielu cywilów, także dzieci. Stolica Apostolska wzywa zatem wszystkie strony do przestrzegania zasad międzynarodowego prawa humanitarnego oraz do powstrzymania eskalacji przemocy i do bezzwłocznego zawieszenia broni”. Kard. Parolin podkreślił również „potrzebę silnego chrześcijańskiego głosu, który poprowadzi naród przez ten bezprecedensowy kryzys”. Zauważył, że Stolica Apostolska „jest przekonana, iż Liban odgrywa fundamentalną rolę w utrzymaniu stabilności w regionie stąd wzywa wszystkie strony do wspierania tego kraju i ochrony jego przesłania pokojowego współistnienia”. Hierarcha przypomniał również o kryzysie humanitarnym w Syrii, wzywając do „nowego podejścia do tej kwestii, które uwzględni wpływ sankcji gospodarczych na ludność i zapewni pomoc cierpiącym rodzinom”.

Kryzysy w Afryce

Sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej mówił również o „krwawym konflikcie zbrojnym w Sudanie, który spowodował bezprecedensowy kryzys humanitarny”, którego przejawem jest oficjalnie potwierdzona klęska głodu w regionie Darfuru. Kard. Parolin zachęcił do promowania negocjacji pokojowych tak, aby „niezbędna pomoc humanitarna mogła natychmiast dotrzeć do cierpiącej ludności”. W odniesieniu do prowincji Cabo Delgado w Mozambiku, która od siedmiu lat dotknięta jest konfliktem zbrojnym, który spowodował 950 tys. wewnętrznych przesiedleńców, kard. Parolin wezwał do „zwiększenia wsparcia humanitarnego, w szczególności w celu zmniejszenia wpływu kryzysu na dzieci i niewinnych cywilów”. Mówił również o sytuacji na wschodzie Demokratycznej Republiki Konga, gdzie dochodzi do „niepokojącego wzrostu kryzysu humanitarnego” i powtórzył konieczność „dalszego wspierania wysiłków dyplomatycznych w celu znalezienia sprawiedliwego i trwałego rozwiązania trwającego tam konfliktu”.

Według Stolicy Apostolskiej duże obawy budzi również „sytuacja społeczno-polityczna w Sudanie Południowym, pogarszana przez kryzys humanitarny, niedawne powodzie i konflikt w sąsiednim Sudanie”, a także rozprzestrzenianie się zagrożeń ze strony dżihadystów w Zatoce Gwinejskiej, co pogłębia obawy o bezpieczeństwo nie tylko w regionie Sahelu, ale w całej Afryce Zachodniej. „Chrześcijanie są celem ataków, podczas gdy zmiany klimatyczne i ataki zbrojne pogarszają kryzys żywnościowy i sprawiają, że dzieci porzucają szkołę” – mówił kard. Parolin wskazując, że ta sytuacja wymaga długofalowych działań w celu przywrócenia stabilności w regionie.

Dramatyczna sytuacja na Haiti i w Mjanmie

Stolica Apostolska z niepokojem śledzi również dramatyczną sytuację na Haiti, a także w Mjanmie. Kard. Parolin przypomniał, że młodzi ludzie są tam pozbawieni dostępu edukacji, starsi są zmuszeni do opuszczenia swoich domów, Rohindża są atakowani ze wszystkich stron i nie mają dokąd pójść. Przedstawiciel Watykanu wezwał „wszystkie strony do poszukiwania trwałych, integracyjnych i pokojowych rozwiązań sytuacji oraz do zapewnienia dostępu do pomocy humanitarnej wszystkim społecznościom dotkniętych obecnym kryzysem, bez żadnych uprzedzeń”.

Zagwarantowanie wolności w Nikaragui

Sekretarz stanu stwierdził, że Stolica Apostolska śledzi również z wielką uwagą wydarzenia w Nikaragui i jest „szczególnie zaniepokojona środkami podjętymi przeciwko instytucjom kościelnym, które bezpośrednio dotykają delikatnej kwestii wolności religijnej”. „Mamy nadzieję, że wraz z innymi podstawowymi prawami jednostek i społeczeństwa, wolność ta będzie odpowiednio zagwarantowana. Ze swojej strony Stolica Apostolska jest otwarta na pełen szacunku i konstruktywny dialog z władzami kraju w celu rozwiązania trudności i promowania pokoju, braterstwa i harmonii z korzyścią dla wszystkich” – podkreślił kard. Parolin.

Wenezuela: ludzie zaufali wartościom demokratycznym

Watykański sekretarz stanu odniósł się również do niedawnych wyborów prezydenckich w Wenezueli, które „pokazały, że pomimo wielu wyzwań, przed którymi stoi ten naród, Wenezuelczycy nadal ufają wartościom demokratycznym zapisanym w konstytucji. Te demokratyczne wartości opierają się na suwerenności narodu, która wyraża się poprzez akt głosowania”. Nawiązując do poważnego kryzysu, który nastąpił po ogłoszeniu wyników wyborów wezwał władze do poszanowania podstawowych wartości demokracji oraz poszukiwania sposobów rozwiązania obecnej sytuacji dla dobra wszystkich.

Demokracja drogą do pokoju, nie do ideologicznej kolonizacji

Watykański sekretarz stanu przypomniał, że podczas gdy rozbrojenie promuje pokój między narodami to, istnieje również potrzeba promowania pokoju w społeczeństwach a jednym z instrumentów na tej drodze może być demokracja. Kard. Parolin wskazał, że demokracja powinna opierać się na wartościach, które „obejmują godność każdej osoby ludzkiej, poszanowanie praw człowieka i zaangażowanie na rzecz wspólnego dobra, jako celu i przewodniego kryterium życia politycznego”. Wskazał, że wśród praw, które należy respektować „wolność słowa musi być zawsze przestrzegana, nie zaniedbując wolności religii i wolności sumienia”. Kard. Parolin zauważył, że „demokracja pociąga za sobą poszanowanie ustalonych zasad”, podczas gdy „w ostatnich dziesięcioleciach podejmowano próby wprowadzenia nowych praw, które nie są w pełni zgodne z pierwotnie zdefiniowanymi”. Jak przypomniał doprowadziło to do przypadków ideologicznej kolonizacji, w której główną rolę odgrywa niezwykle niebezpieczna teoria gender. Kard. Parolin nazwał „niewyobrażalnym” łączenie pojęcia „prawa” z praktyką aborcji, „która wiąże się z zabijaniem niewinnego życia”.

Prześladowani chrześcijanie

Na forum Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych kard. Parolin podniósł też alarm w sprawie wolności religijnej. Przypomniał, że jeden na siedmiu chrześcijan (ponad 365 mln osób) podlega znacznym prześladowaniom ze względu na swe przekonania religijne. Zauważył, że liczba ataków na chrześcijańskie kościoły i mienie znacznie wzrosła w 2023 r., i więcej chrześcijan niż kiedykolwiek wcześniej doświadczyło w tym czasie brutalnych ataków.