ĐTC cử hành lễ Hiển Linh tại đền thờ thánh Phê-rô

Hồng Thủy - Vatican News

Vào lúc 10 giờ sáng ngày 6/1/2021, tại đền thờ thánh Phê-rô, Đức Thánh Cha Phanxicô đã cử hành lễ Hiển Linh. Vì nước Ý lockdown trong ngày nghỉ lễ hôm nay để ngăn ngừa lây lan đại dịch, nên Thánh lễ được cử hành đơn sơ với một số ít Hồng y giám mục đồng tế, trước sự tham dự của khoảng 100 giáo dân.

Bài giảng của Đức Thánh Cha

Mở đầu bài giảng, suy tư về việc các Đạo sĩ thờ lạy Hài Nhi Giê-su, Đức Thánh Cha lưu ý rằng thờ lạy không phải là một việc ngẫu hứng, nhưng là kết quả của một hành trình nội tâm kéo dài giúp trưởng thành về tâm linh, nếu không sẽ có nguy cơ là chúng ta bị lầm lẫn đối tượng, thay vì thờ phượng Thiên Chúa chúng ta lại thờ lạy ngẫu tượng. 

Đức Thánh Cha nhắc rằng ngày nay, chúng ta, cá nhân cũng như cộng đoàn, cần dành nhiều thời gian hơn để thờ phượng, cần học cách chiêm ngắm Chúa tốt hơn theo gương mẫu của những người Khôn ngoan, các Đạo sĩ, những người đã đến Bê-lem để thờ lạy Hài Nhi Giê-su. Như họ, chúng ta muốn quỳ xuống và thờ lạy Chúa.

Tiếp đến, Đức Thánh Cha suy tư về ba cụm từ rút ra từ phụng vụ Lời Chúa của ngày lễ Hiển Linh, những từ có thể giúp chúng ta hiểu đầy đủ hơn về ý nghĩa của việc thờ phượng Chúa. 

Ngước mắt lên

Cụm từ đầu tiên ngước mắt lên được ngôn sứ Isaia nói với chúng ta. Ngôn sứ mạnh mẽ mời gọi cộng đoàn Giêrusalem vừa mới trở về từ nơi lưu đày và đang bị nhụt chí bởi những thử thách và khó khăn: “Hãy ngước mắt lên và nhìn xung quanh” (Is 60,4). Ông kêu gọi họ để sự mệt mỏi và những lời than phiền sang một bên, thoát ra khỏi nút thắt của tầm nhìn hạn hẹp, giải phóng bản phân khỏi sự độc tài của cái tôi, luôn có xu hướng co cụm trong chính mình và trong những lo lắng của riêng mình.

Nhìn các vấn đề theo cách mới

Để thờ phượng Chúa, trước hết cần “ngước mắt lên”: nghĩa là không để mình bị giam cầm bởi những bóng ma nội tâm dập tắt hy vọng, và đừng biến những vấn đề và khó khăn thành trọng tâm của cuộc sống của mình. Điều này không có nghĩa là phủ nhận thực tế, giả vờ hoặc tự lừa dối mình rằng tất cả đều ổn cả. Ngược lại, quan sát các vấn đề và những lo lắng theo cách mới, biết rằng Chúa biết những hoàn cảnh khó khăn của chúng ta,  Người lắng nghe những lời cầu xin của chúng ta và không thờ ơ với những giọt nước mắt rơi xuống của chúng ta.

Tin tưởng vào Chúa bất chấp mọi biến cố

Cách nhìn này, cách nhìn vẫn tin tưởng vào Chúa bất chấp những biến cố của cuộc sống, tạo nên lòng biết ơn thảo kính. Khi điều này xảy đến, trái tim mở ra với việc thờ kính. Ngược lại, khi chúng ta chỉ chú tâm đến các vấn đề, từ chối ngước mắt nhìn lên Chúa, thì sự sợ hãi xâm chiếm trái tim và làm cho nó mất phương hướng, làm nảy sinh sự tức giận, hoang mang, đau khổ, trầm cảm. Trong những điều kiện này, thật khó để thờ phượng Chúa. Nếu điều này xảy ra, chúng ta cần có can đảm phá bỏ vòng vây của những kết luận được suy diễn và nhận ra rằng thực tế thì vĩ đại hơn điều chúng ta tưởng tượng rất nhiều.

Thiên Chúa không bao giờ bỏ rơi chúng ta

Hãy ngước mắt và nhìn xung quanh: Chúa mời gọi chúng ta trước hết hãy tin tưởng vào Người, bởi vì Người thực sự quan tâm đến tất cả chúng ta. Cho nên nếu Thiên Chúa thêu dệt cho hoa cỏ ngoài đồng là thứ hôm nay mọc lên và mai lại bị ném vào lửa, thì Người sẽ chăm sóc cho chúng ta nhiều hơn biết bao? (x. Lc 12,28). Nếu chúng ta ngước mắt nhìn lên Chúa và nhìn mọi sự dưới ánh sáng của Người, chúng ta sẽ thấy rằng Người không bao giờ bỏ rơi chúng ta: Ngôi Lời đã làm người (x. Ga 1,14) và luôn ở với chúng ta, mọi ngày mọi lúc (x. Mt 28,20).

Niềm vui và lòng biết ơn khơi dậy ước muốn thờ phượng

Khi chúng ta ngước mắt nhìn lên Thiên Chúa, các vấn đề của cuộc sống không biến đi, nhưng chúng ta cảm thấy rằng Chúa ban cho chúng ta sức mạnh để đương đầu với chúng. Do đó, bước đầu tiên của thái độ thờ phượng là “ngước mắt lên”. Việc thờ lạy của chúng ta là việc thờ phượng của người môn đệ đã tìm thấy nơi Chúa một niềm vui mới và bất ngờ. Niềm vui của thế gian dựa trên của cải, thành công hay những thứ tương tự. Nhưng niềm vui của người môn đệ Chúa Ki-tô dựa trên sự trung thành của Thiên Chúa, Đấng không bao giờ thất hứa dù cho chúng ta gặp phải bất cứ thử thách nào. Lòng biết ơn thảo hiếu và niềm vui đánh thức trong chúng ta ước muốn thờ lạy Chúa, Đấng vẫn luôn trung thành và không bao giờ bỏ rơi chúng ta.

Lên đường

Cụm từ thứ hai Đức Thánh Cha suy tư trong bài giảng là lên đường. Trước khi có thể thờ lạy Hài Nhi ở Bê-lem, các Đạo sĩ đã thực hiện một cuộc hành trình dài. Thánh Mát-thêu viết: “Có mấy nhà chiêm tinh từ Phương Đông đến Giêrusalem, và hỏi: ‘Đức Vua dân Do Thái mới sinh, hiện ở đâu? Chúng tôi đã thấy vì sao của Người xuất hiện bên Phương Đông, nên chúng tôi đến bái lạy Người.’” (Mt 2,1-2). Một cuộc hành trình luôn ám chỉ sự biến đổi, sự thay đổi. Sau một cuộc hành trình chúng ta không còn như trước nữa. Nơi những người đã thực hiện một cuộc hành trình luôn luôn có điều gì đó mới mẻ: họ đã học được những điều mới, gặp gỡ những người mới và hoàn cảnh mới, và tìm thấy sức mạnh nội tâm mới khi đối diện với những khó khăn và nguy hiểm dọc đường đi. Không ai thờ lạy Chúa mà trước đó lại không có sự trưởng thành nội tâm sau khi đã thực hiện một cuộc hành trình.

Kinh nghiệm cuộc sống

Chúng ta trở thành những người thờ lạy Chúa qua một tiến trình từ từ. Ví dụ, kinh nghiệm dạy chúng ta rằng một người ở tuổi 50 thờ phượng khác với người ở tuổi 30. Những ai để cho mình được ân sủng uốn nắn thường được tiến bộ theo thời gian: vì vậy thánh Phao-lô nói với chúng ta rằng dáng vẻ bên ngoài của chúng ta già đi trong khi nội tâm của chúng ta được đổi mới mỗi ngày (x. 2Cr 4,16), khi chúng ta hiểu hơn về cách thế tốt nhất để thờ lạy Chúa. Từ cái nhìn này, những thất bại, khủng hoảng và sai lỗi của chúng ta có thể trở thành những kinh nghiệm học hỏi: chúng thường có thể giúp chúng ta ý thức hơn rằng chỉ có Chúa xứng đáng cho chúng ta thờ phượng, vì chỉ có Người có thể thỏa mãn những khát khao thâm sâu của chúng ta về sự sống và sự vĩnh hằng. Với sự qua đi của thời gian, những thử thách và khó khăn của cuộc sống - được sống với đức tin – giúp thanh tẩy trái tim, làm cho chúng ta trở nên khiêm nhường hơn và càng ngày càng mở rộng lòng ra với Chúa.

Sống không phải để phô trương khả năng nhưng để đến với Đấng yêu thương chúng ta

Giống như các Đạo sĩ, chúng ta phải để cho mình học hỏi từ hành trình cuộc sống, được ghi dấu bởi những bất tiện không thể tránh khỏi của cuộc hành trình. Chúng ta không thể để cho những mệt mỏi, những vấp ngã và thất bại làm chúng ta nản chí. Ngược lại, bằng cách khiêm nhường nhìn nhận chúng, chúng ta sẽ biến chúng thành cơ hội để tiến đến với Chúa Giê-su. Cuộc sống không phải là để phô trương khả năng của chúng ta, mà là một cuộc hành trình hướng tới Đấng yêu thương chúng ta. Bằng cách ngắm Chúa, chúng ta sẽ tìm thấy sức mạnh cần thiết để kiên trì với niềm vui mới.

Nhìn thấy

Và chúng ta đi đến cụm từ thứ ba: nhìn thấy. Thánh sử cho chúng ta biết rằng “bước vào nhà, họ thấy Hài Nhi với thân mẫu là bà Ma-ri-a, liền sấp mình thờ lạy Người” (Mt 2,10-11). Thờ lạy là một hành động bày tỏ lòng tôn kính dành cho các vị vua và các chức sắc cấp cao. Các Đạo sĩ thờ lạy Đấng mà họ biết là vua của dân Do Thái (X. Mt 2,2). Nhưng họ thật sự thấy gì? Họ thấy một đứa trẻ nghèo nàn và người mẹ. Tuy nhiên những nhà thông thái đến từ những miền xa xôi này đã có thể nhìn vượt trên những khung cảnh thấp hèn đó và nhận ra trong Hài Nhi đó sự hiện diện của một vị thủ lãnh. Họ có thể “thấy” vượt qua vẻ bề ngoài đó. Họ quỳ gối xuống trước Hài Nhi ở Bê-lem, bày tỏ sự tôn thờ mà trên hết là sự tôn thờ của nội tâm: họ mở kho báu đã mang theo làm quà tặng, những thứ tượng trưng cho tấm lòng của họ.

Nhận ra Chúa ẩn náu trong những hoàn cảnh đơn sơ, nơi người nghèo...

Để thờ lạy Chúa chúng ta cần “nhìn” vượt qua bức màn của những vật hữu hình, những thứ thường lừa dối. Vua Herode và những công dân hàng đầu của Giêrusalem đại diện cho một thế giới nô lệ của những dáng vẻ bên ngoài và những thứ thu hút trước mắt; họ nhìn mà không biết thấy.  Một thế giới chỉ coi trọng những thứ giật gân, thu hút sự chú ý của công chúng. Tuy nhiên, nơi các Đạo sĩ, chúng ta thấy một cách tiếp cận rất khác, cách mà chúng ta có thể định nghĩa là chủ nghĩa hiện thực thần học: một cách nhận thức thực tại của sự vật cách khách quan và đi đến nhận thức rằng Thiên Chúa tránh xa mọi thứ khoe khoang phô trương. Cách “nhìn” này vượt trên những thứ hữu hình và giúp chúng ta có thể thờ lạy Chúa, Đấng thường ẩn náu trong những hoàn cảnh đơn sơ, trong những người nghèo và những người bị gạt ra bên lề. Do đó đây là cách nhìn sự vật theo cách không để mình bị lóa mắt bởi pháo hoa trình diễn, nhưng tìm kiếm trong mỗi tình cảnh những điều thực sự quan trọng. Vậy cùng với thánh Phaolô chúng ta hãy “đừng chú tâm đến những sự vật hữu hình, nhưng đến những thực tại vô hình. Quả vậy, những sự vật hữu hình thì chỉ tạm thời, còn những thực tại vô hình mới tồn tại vĩnh viễn” (2 Cr 4,18).

Xin Chúa Giê-su giúp cho chúng ta trở thành những người thờ phượng thật sự, có khả năng bày tỏ bằng cuộc sống của chúng ta kế hoạch yêu thương của Chúa cho toàn nhân loại.