Diễn văn của Đức Thánh Cha Phanxicô với Thánh Hội đồng

Tôi rất vui mừng ở đây giữa anh em và tôi biết ơn vì sự chào đón thân tình của anh em. Cám ơn người anh quý mến, Đức Thượng phụ Chrysostomos II, vì những lời tốt đẹp, vì sự mở rộng con tim và dấn thân thúc đẩy đối thoại giữa chúng ta. Tôi muốn gửi lời chào tới các linh mục, phó tế và tất cả tín hữu của Giáo hội Chính thống Sýp, với một ý nghĩ đặc biệt dành cho các đan sĩ nam nữ, những người nhờ lời cầu nguyện của họ đã thanh tẩy và nâng đức tin của tất cả mọi người lên.

Hồng ân được hiện diện nơi đây nhắc tôi nhớ rằng chúng ta có một nguồn gốc tông đồ chung: thánh Phaolô đi qua Sýp và sau đó đến Rôma. Do đó, chúng ta thừa kế cùng một lòng nhiệt thành tông đồ và một con đường duy nhất kết nối chúng ta, đó là Tin Mừng. Vì vậy, tôi muốn thấy chúng ta tiến bước trên cùng một con đường, tìm kiếm tình huynh đệ ngày càng lớn hơn và sự hiệp nhất trọn vẹn. Trong phần Đất Thánh này, nơi lan toả ân sủng của những nơi thánh trên khắp Địa Trung Hải, một cách tự nhiên làm chúng ta ngẫm nghĩ đến biết bao trang và nhân vật Kinh Thánh. Trong những nhân vật này, một lần nữa tôi muốn đề cập đến thánh Banaba, và suy tư về một số khía cạnh cuộc sống của thánh Tông đồ có thể hướng dẫn chúng ta trên hành trình của chúng ta.

“Ông Giôxếp, người được các Tông đồ đặt tên là Banaba” (Cv 4, 36). Sách Công vụ Tông đồ đã giới thiệu ngài như thế. Chúng ta biết và tôn kính thánh Banaba qua biệt danh của ngài. Tên “Banaba” vừa có nghĩa là “người con của sự an ủi” vừa là “người con của sự khích lệ”. Thật đẹp trong con người của thánh nhân kết hợp cả hai tính cách này, vốn là những đặc điểm không thể thiếu cho việc loan báo Tin Mừng. Thực tế, sự an ủi đích thực không thể giữ riêng mình, nhưng phải được diễn tả trong sự khích lệ và hướng tự do tới điều thiện. Đồng thời, mọi lời khích lệ trong đức tin phải dựa trên nền tảng là sự hiện diện an ủi của Thiên Chúa và đồng hành với tình bác ái huynh đệ.

Như thế, Banaba, người con của sự an ủi, khuyến khích chúng ta, những người anh em của thánh Tông đồ thực hiện cùng một sứ vụ là đem Tin Mừng đến cho nhân loại; mời gọi chúng ta hiểu rằng lời loan báo không thể chỉ dựa trên những lời khích lệ chung chung, lặp lại các giới luật và quy tắc phải tuân giữ, như thường lệ. Loan báo Tin Mừng phải đi theo con đường gặp gỡ cá nhân, chú ý đến câu hỏi của mọi người, đến nhu cầu hiện sinh của họ. Để trở thành những người con của sự an ủi, trước khi nói điều gì đó, cần phải lắng nghe, để được chất vấn, khám phá người khác, chia sẻ. Bởi vì Tin Mừng được thông truyền nhờ hiệp thông. Đó là điều mà, với tư cách là các tín hữu Công giáo, chúng tôi muốn trải nghiệm trong vài năm tới, tái khám phá chiều kích hiệp hành, xây dựng Giáo hội. Trong điều này, chúng tôi cảm thấy cần phải đồng hành mạnh mẽ hơn nữa với anh em, những người anh em quý mến, qua kinh nghiệm về sự hiệp hành của anh em có thể giúp chúng tôi. Cám ơn sự hợp tác huynh đệ của anh em, điều cũng được thể hiện ở việc tham gia tích cực vào Ủy ban Hỗn hợp Quốc tế về Đối thoại Thần học giữa Giáo hội Công giáo và Giáo hội Chính thống.

Tôi chân thành hy vọng chúng ta sẽ có nhiều cơ hội gặp gỡ, để hiểu nhau hơn, để xóa bỏ những định kiến và ngoan nguỳ lắng nghe những kinh nghiệm đức tin của nhau. Đó sẽ là một sự khích lệ cho mỗi chúng ta và sẽ mang lại cho chúng ta niềm ủi an thiêng liêng. Tông đồ Phaolô, mà chúng ta là hậu duệ, thường nói về sự an ủi, và thật hay khi hình dung rằng Banaba, người con của sự an ủi, là người truyền cảm hứng cho một số lời của thánh nhân. Như những lời bắt đầu Thư thứ hai gửi tín hữu Côrintô, Phaolô khuyên chúng ta an ủi nhau bằng chính niềm an ủi mà chúng ta đã được Thiên Chúa ủi an (2Cr 1, 3-5). Theo nghĩa này, anh em thân mến, tôi muốn đảm bảo với anh em về lời cầu nguyện và sự gần gũi của tôi, và của Giáo hội Công giáo, trong những vấn đề đau khổ đang gây cho anh em sự buồn phiền, cũng như trong những hy vọng tốt và táo bạo nhất sẽ khích lệ anh em. Nỗi buồn và niềm vui của anh em cũng là của chúng tôi; chúng tôi cảm nhận chúng là của chúng tôi. Và chúng tôi cảm thấy rất cần lời cầu nguyện của anh em.

Tiếp theo, khía cạnh thứ hai, Sách Công vụ Tông đồ giới thiệu Thánh Banaba là “người Lêvi, quê quán ở đảo Sýp” (Cv 4, 32). Bản văn không thêm chi tiết khác, không nói về dáng vẻ hay con người của ông, nhưng ngay lập tức cho chúng ta thấy Banaba là người như thế nào qua một trong những hành động của ông: “Ông bán đất đi, lấy tiền đem đặt dưới chân các Tông đồ”(câu 37). Cử chỉ tuyệt vời này gợi ý rằng, để được hồi sinh trong sự hiệp thông và sứ vụ, chúng ta cũng cần phải có can đảm từ bỏ tất cả những gì thuộc về thế gian, dù quý giá, để có được sự hiệp nhất trọn vẹn. Chắc chắn tôi không đề cập đến những gì là thánh thiêng và giúp chúng ta gặp gỡ Chúa, nhưng nói về nguy cơ tuyệt đối hóa một số phong tục và thói quen, những điều không cần thiết để sống đức tin. Chúng ta đừng để mình bị tê liệt vì sợ hãi trước sự cởi mở hoặc cử chỉ táo bạo, đừng thoả mãn với sự “không dung hoà những khác biệt” vốn không phù hợp với Tin Mừng!

Đặt tất cả tài sản dưới chân các Tông đồ, Banaba đi vào con tim các Tông đồ. Chúng ta cũng được Chúa mời gọi tái khám phá chúng ta là chi thể của cùng một Thân thể, để hạ mình xuống dưới chân anh em. Chắc chắn, trong tương quan của chúng ta, lịch sử đã mở ra những vết nứt lớn giữa chúng ta, nhưng Chúa Thánh Thần mong muốn rằng với sự khiêm nhường và tôn trọng, chúng ta một lần nữa đến gần nhau hơn. Thánh Thần mời gọi chúng ta đừng cam chịu những chia rẽ trong quá khứ và hãy cùng nhau vun trồng cánh đồng Nước trời với sự kiên nhẫn, siêng năng và cụ thể. Vì nếu chúng ta gạt bỏ những lý thuyết trừu tượng sang một bên và cùng làm việc, như trong các công việc bác ái, giáo dục và thăng tiến phẩm giá con người, chúng ta sẽ tái khám phá tình huynh đệ, và sự hiệp thông sẽ tự trưởng thành trước sự ngợi khen Thiên Chúa. Mỗi chúng ta sẽ duy trì phong cách riêng, nhưng theo thời gian, những việc làm chung sẽ gia tăng sự hòa hợp và sinh hoa trái. Như những vùng đất Địa Trung Hải xinh đẹp này được tô điểm bởi sức lao động kiên nhẫn và tôn trọng của con người, thì với sự trợ giúp của Chúa và sự kiên trì khiêm tốn, chúng ta cũng có thể vun trồng sự hiệp thông tông đồ của chúng ta!

Một kết quả tốt, chẳng hạn, là tất cả những gì đã diễn ra ở đây ở Sýp tại Nhà thờ “Đức Mẹ Thành Vàng”. Đền thánh dâng kính Panaghia Chrysopolitissa, ngày nay là nơi thờ phượng của các tín hữu thuộc nhiều hệ phái Kitô khác nhau, được nhiều người yêu mến và thường xuyên chọn là nơi cử hành lễ cưới. Như vậy, đó là dấu chỉ của sự hiệp thông đức tin và sự sống dưới cái nhìn của Mẹ Thiên Chúa, Đấng quy tụ con cái lại với nhau. Hơn nữa, bên trong khu phức hợp vẫn còn giữ cây cột mà, theo truyền thống, Thánh Phaolô đã chịu 39 roi vì đã tuyên xưng đức tin ở Paphô. Sứ vụ, cũng như sự hiệp thông, luôn luôn phải trải qua những hy sinh và thử thách.

Khía cạnh thứ ba nơi con người thánh Banaba: Thử thách. Khía cạnh này đã gắn liền với công cuộc loan báo Tin Mừng ban đầu ở vùng đất này. Khi trở về Sýp cùng với Phaolô và Máccô, Banaba thấy Êlyma, “một người phù thuỷ và mạo xưng là ngôn sứ” (Cv 13, 6), người đã ác ý chống lại họ, tìm cách bẻ cong những đường lối ngay thẳng của Chúa (xem c. 8,10). Ngày nay cũng vậy, không thiếu sự giả dối và lừa gạt mà quá khứ có thể đặt ra trước mắt để cản trở con đường của chúng ta. Nhiều thế kỷ chia rẽ và xa cách đã khiến chúng ta đồng hóa, ngay cả không chủ tâm, chống đối và có thành kiến với người khác, những định kiến thường dựa trên thông tin ít ỏi và xuyên tạc, và được lan truyền bởi một nền văn chương công kích và luận chiến. Tất cả những điều này làm sai lệch con đường của Thiên Chúa, vốn hướng đến sự hòa hợp và hợp nhất. Anh em quý mến, sự thánh thiện của Banaba cũng là điều hùng hồn cho chúng ta! Đã bao nhiêu lần trong lịch sử, các Kitô hữu chúng ta quan tâm đến việc chống lại người khác hơn là đón nhận con đường của Thiên Chúa một cách ngoan nguỳ, vốn giúp hàn gắn những chia rẽ nhờ đức ái! Đã bao lần chúng ta phóng đại và gieo rắc những thành kiến về người khác thay vì thực hiện lời khuyên của Chúa, điều thường được nhắc đến trong Tin Mừng Máccô, người đã đồng hành với Banaba trên hòn đảo này: trở nên nhỏ bé và phục vụ người khác (Mc 9,35; 10,43-44).

Thưa Đức Thượng phụ, hôm nay, trong cuộc đối thoại của chúng ta, tôi đã rất xúc động khi ngài nói về Giáo hội Mẹ. Giáo hội của chúng ta là một người mẹ, và một người mẹ luôn quy tụ con cái bằng sự dịu dàng. Chúng ta có niềm tin vào Giáo hội Mẹ này, Đấng quy tụ tất cả chúng ta và là Đấng với lòng kiên nhẫn, sự dịu dàng và lòng can đảm, sẽ dẫn dắt chúng ta tiến bước trên con đường của Chúa. Nhưng, để cảm nhận được tình mẫu tử của Giáo hội, tất cả chúng ta phải đến đó, nơi Giáo hội là mẹ. Tất cả chúng ta, với sự khác biệt của mình, đều là những người con của Giáo hội Mẹ. Cám ơn Đức Thượng phụ vì sự suy tư mà ngài đã thực hiện hôm nay với tôi.

Chúng ta hãy cầu xin Chúa ban cho chúng ta sự khôn ngoan và can đảm để đi theo đường lối của Người, chứ không phải của chúng ta. Chúng ta cầu xin qua sự chuyển cầu của các thánh. Leontios Machairas, một nhà biên niên sử thế kỷ XV, đã định nghĩa Sýp là “Đảo Thánh” vì có rất nhiều vị tử đạo và chân phước đã được biết đến ở những vùng đất này qua nhiều thế kỷ. Ngoài những vị được biết đến và tôn kính, như Banaba, Phaolô và Máccô, Epiphanius, và Spyridon, còn có rất nhiều người khác: vô số các thánh hợp nhất trong một Giáo hội trên trời, thúc giục chúng ta cùng nhau chèo thuyền về bến, nơi tất cả chúng ta đều khao khát. Từ trên cao, các thánh mời gọi chúng ta làm cho Sýp, vốn đã là một cầu nối giữa Đông và Tây, trở thành một cầu nối giữa trời và đất. Như thế, vì vinh quang Thiên Chúa Ba Ngôi Rất Thánh, vì thiện ích chúng ta và của tất cả mọi người.