Եկեղեցական Գիտելիքներ Դ. Շաբաթ Զկնի Պենտեկոստէի (25 Յունիս_ 2 Յուլիս 2023)

Պենտեկոստէի  չորրորդ շաբաթը լի է հայկական սուրբերու տօնակատարութիւններով, ինչ որ կը բազմացնէ հայկական աւանդութիւններու հանդէպ մեր սէրն ու փարումը։ Կիրակի օր` Սուրբ Աւետարանը կը յիշատակէ մեզի Յովնան Մարգարէի դէպքը, որ կը ներկայացուի Յիսուսի կողմանէ որպէս նշան իր պանծալի յարութեան։ Յովնանի քարոզութիւնը իր փրկարար ազդեցութիւնն ունեցաւ Նինուէի ժողովուրդին վրայ եւ անոնք դարձի եկան։ Սակայն գալիք սերունդները պիտի ընդունի՞ն արդեօք Մարդու Որդիի փառաւոր նշանը։

Երկուշաբթի 26 Յունիսին,  տօնն է Մեծն Սուրբ Ներսէս Հայրապետին.

Ներսէս թոռնորդին էր Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորչի. Ան կաթողիկոս եղաւ 353 թուին, Արշակ Բ. Հայոց թագաւորի ինչպէս նաեւ բոլոր իշխաններու փափաքին վրայ։ Նախապէս ան թագաւորի գլխաւոր քարտուղարն էր եւ ինքն է որ, թագաւորի անունով` Կ.Պոլսոյ մէջ, կնքեց հայ­ հռովմէական դաշինքը։ Կեսարիայէն ստացաւ իր օծումը եւ Հայաստան դառնալով` գումարեց առաջին եկեղեցական ժողովը Աշտիշատի մէջ, 354 թուին։ Ան իրագործեց բարեսիրական եւ շինարարական բազմաթիւ ձեռնարկներ. Բացաւ հիւանդանոցներ, ծերանոցներ, դպրոցներ եւ մանաւանդ` վանքեր, դաստիարակելու համար հայ կղերականները։ Վախճանեցաւ 373 թուին։

Տօնն է նաեւ Խադ եպիսկոպոսին, որ նոյն շրջանին եղած է կարեւոր առաջնորդներէն մին, աջակից Ներսէս Մեծն Կաթողիկոսի իր բարեսիրական գործունէութիւններուն մէջ։

Երեքշաբթի 27  Յունիսին,  տօնն է Դանիէլ Մարգարէին եւ երեք երիտասարդներուն որոնք հնոցին մէջէն ողջ առողջ ելան եւ կ՛աղօթէին հրեշտակին հետ։ Երեք երիտասարդ հրեաներուն անուններն են Սեդրակ, Միսաք եւ Յաբեթ. Այս անունները ընդհանրապէս միշտ գործածական եղած են Հայերու մօտ, իսկ անոնց պատմութիւնը կը նորոգուի ամէն ճրագալոյցին, Զատկուայ թէ Ծննդեան։ Մերժելով երկրպագել Ասորեստանի Նաբուգոդոնոսոր թագաւորի արձանին, անոնք դատապարտուեցան բորբոքեալ հնոցի մէջ նետուելու. Սակայն բոցերը հեռացան իրենց քովէն եւ անոնք անվնաս կերպով շրջագայեցան կրակի հնոցին մէջ։ Ասոր վրայ թագաւորը զիրենք ազատ արձակեց եւ խոստացաւ յարգել Հրեաներու Աստուածը։

Հինգշաբթի 29 Յունիսին ,  տօնն է թարգմանչաց Մեսրոպ Մաշտոցի, Սահակ Կաթողիկոսի եւ բոլոր 75 թարգմանիչներուն. Կարեւոր տօնակատարութիւն մըն է հայ ծէսին համար։

Թարգմանիչները հանդիսացան երկրորդ լուսաւորիչները հայ ազգին. Անոնք է որ տարածեցին, հայերէն լեզուին հետ, քրիստոնէական հաւատքը երկրի ամէնէն հեռաւոր գաւառներուն մէջ իսկ։ Թարգմանիչները երկրորդ տօնակատարութիւն մըն ալ ունին հոկտեմբեր ամսոյն մէջ, ասոր համար հոկտեմբերը նուիրուած է հայ ծիսական աւանդութեամբ մեր թարգմանիչ սուրբ հայրերուն։

29 Յունիսին տօնն է  Ս. Պետրոս և Ս. Պօղոս առաքելապետերուն (ըստ լատինաց):

Շաբաթ 1 Յուլիսին,  դարձեալ կը վերադառնանք հին կտակարանին, յիշատակելու համար Զաքարիա մարգարէն, որ վերջինն էր մարգարէական դասուն։ Յիսուս կը վկայէ անոր մասին թէ ինչպէս իր իսկ ժողովուրդը զինք սպաննեց տաճարին մէջ իսկ, զոհ մատուցած պահուն։ Իր հետ կը տօնուի նաեւ Ոնոփրիոս սուրբ ճգնաւորը, որ Եգիպտոսի անապատին նշանաւոր միայնակեացներէն մին էր եւ որ ապրեցաւ իր բոլոր կեանքը -60 տարի- խրճիթի մը մէջ, արմաւենիի մը շուքին տակ։

Կիրակի 2 Յուլիսը  Ե. կիրակին է զկնի Պենտեկոստէի։