Ամերիկացի հնդկացի Այկուն, ով ուզում է սարկաւագ ձեռնադրուել
Քսավիէ Սարտր – Վատիկան
Կուիանայում գետերը մեծ քաղաքների գլխաւոր ասֆալթապատ մայրուղիների եւ ճանապարհների նման հիմնական հաղորդակցման ուղիներն են, որոնք միմեանց են միացնում այս մեծ տարածաշրջանի՝ ինչպիսին Իրլանտա կղզին է, ամենամեկուսի գիւղերն ու համայնքները: Ամբողջապէս կամ գրեթէ լիովին ծածկուած լինելով ամազոնեան անտառներով՝ այստեղ ամէն ինչ անհամաչափ է: Մարիպասուլան, որն այսպիսով հանդիսանում է Ֆրանսայի ամենամեծ անդրծովեան համայնքը՝ իր մակերեսով անհամեմատ գերազանցում է մայրաքաղաքային վարչա-տարածքային ստորաբաժանումներին: Մինչդեռ, այստեղ բնակւում են տասներկու հազար բնակչից փոքր-ինչ աւելին՝ սփռուած Ամազոնիայի կանաչ քօղի ներքոյ թաքնուած տարբեր գիւղերում:
Անհրաժեշտ է պիրագուայով (ամերիկեան հնդկացիների նեղ նաւակ) երկու ու կէս ժամ ճանապարհ անցնել Իպոկան Էուտէ, որն աւելի յայտնի է Freedom City անուամբ, հասնելու համար: Արդէն վեց տարի է, ինչ Այկումալէ Ալեմինը, ում մտերմաբար անուանում են Այկու, հիմնել է այս գիւղը: Չորս երեխաների հայր, քառասուներեքամեայ Այկուն սերում է Ուայանա էթնիկ հնդկացիական ցեղախմբից, որը Կուիանայի վեց բնիկ ժողովուրդներից մէկն է: Նա ծագումով Անտեկումէ Պատա գիւղից է, որը հիմնուել է 1961 թուականին՝ մի լիոնցու կողմից: Նրա ծնողները բողոքական քրիստոնեաներ են, սակայն այս փաստն ամենեւին էլ չէր խանգարում նրան, որպէսզի կարողանար հաւատալ անտառների եւ ջրերի ոգուն, քանզի սրանք այս տարածաշրջանի երկու անքակտելի տարրերն են:
Հիւանդութիւն, որին յաջորդեց ապաքինումը՝ Աստուածաշունչն ընթերցելուց յետոյ
Աւելի քան տասը տարի առաջ Այկուն հիւանդանում է եւ նրան ոչ մի կերպ չի յաջողւում վերստին ոտքի կանգնել՝ թէ՛ ֆիզիքապէս, եւ թէ՛ բարոյապէս: «Քանի որ ամէն բան ինձ համար դարձել էր բացասական եւ ամէն բան խաւարի մէջ էր, ուստի, ինքս ինձ ասացի, որ անհրաժեշտ է ապաւինել աներեւոյթ մի բանի», - խոստովանում է Այկուն: «Իմ ողջ գիտակցական կեանքի ընթացքում առաջին անգամ բացեցի ամերիկացի հոգեւորականների կողմից ուայանա լեզուով թարգմանուած Աստուածաշունչը, - շարունակում է նա, - որը պատկանում էր հորս եւ մէկ շաբաթուայ ընթացքում ծայրէ ծայր կարդացի այն: Սա ինձ մեծ թեթեւութիւն բերեց: Ես վերագտայ իմ հոգեկան հանգստութիւնը, վերականգնուեցի ֆիզիքապէս, նորից սկսեցի ժամանակ անցընել երեխաներիս հետ, կամաց-կամաց մոռանալ այն ամէնը, ինչ կատարուել էր ինձ հետ»: Այսպիսով, Այկուն լիովին ապաքինուեց:
Պատահականութիւն էր, թէ Աստուծոյ նախախնամութիւն՝ մէկ շաբաթ անց Քայեննայի եպիսկոպոս Գերապայծառ Էմմանուէլ Լաֆոնն այցելում է Անտեկումէ Պատա: Առաջին անգամը չէ, որ նա հասնում է ջունգլիներում կորսուած այս վայր: Թէեւ սա ամենեւին էլ բնական չէ, սակայն կաթողիկէ հոգեւորականներն այնքան էլ լաւ ընդունուած չէին գետափնեայ այս տարածաշրջանում: «2004 թուականին ինձ առաջին անգամ այստեղ հրաւիրեցին իմ կոմունիստ ընկերները, ովքեր դպրոցի ուսուցիչներ էին եւ, որոնց հետ ծանօթացել էի Փարիզում: Նրանք ինձ ծանօթացրեցին Այկուի հետ, ով աշխատում էր բժշկական կենդրոնում: Փոքր-ինչ զննեցինք եւ գնահատեցինք միմեանց, ճանապարհն այնքան էլ հեռու չէր», - վերյիշում է Գերապայծառ Լաֆոնը: Այնուհետեւ, Ուայանայի եւ Քայեննայի բնակիչների ուղիները կրկին կը հատուին՝ առանց կրօնական հարցերի քննարկման:
Երբ եպիսկոպոսը վերադառնում է ապաքինումից յետոյ՝ այս նոր հանդիպումը սկսւում է փոքր-ինչ թշնամական տրամադրուածութեամբ. նրան կծում է ամերիկացի հնդկացու շունը, մի պատմութիւն, որն այսօր ժպիտ է առաջացնում երկուսի դէմքին էլ: Այկուն սկսում է խնամել մէկին, ով ինչ-որ ժամանակ Հարաւային Ափրիկէում եղել է «fidei donum» քահանայ, հրաւիրում է իր տուն ճաշի եւ, այդպիսով, բացայայտում հիւրի պաշտօնը: «Ես նրան խնդրեցի մեկնաբանել Աստուածաշունչը», - պատմում է Այկուն: Գերապայծառ Լաֆոնն իր Աստուածաշունչը նուիրում է Այկուին, ով մինչ օրս ընթերցում եւ վերընթերցում է այն:
Դարձի երկար ճանապարհ
Մէկ տարի անց Այկուն Քայեննայի եպիսկոպոսին հրաւիրում է արեւադարձային անտառներում տասը օր իր ընտանիքի հետ անցկացնելու: Սա պատեհ առիթ էր մտքերի փոխանակման: «Երեկոները նրանց խնդրում էի ուայանա ժողովրդին բնորոշ որեւէ աւանդավէպ պատմել, իսկ ես նրանց պատմում էի աստուածաշնչեան պատմութիւններ: Այկուի կինը խօսում էր ուայանա լեզուով, իսկ ամուսինը՝ թարգմանում», - վերյիշում է Գերապայծառ Լաֆոնը: Կարճ ժամանակ անց Այկուն Կուիանայի Կաթողիկէ Բարեգործական ընկերութեան կողմից հրաւիրուեց մասնակցելու 2009 թուականին Պրազիլի Պելեմ քաղաքում անցկացուող Սոցիալական Համաժողովին՝ որպէս ամերիկացի հնդկացիների ներկայացուցիչ: 2010 թուականին եպիսկոպոսը Այկուին եւ նրա կնոջը, ինչպէս նաեւ ուրիշ տեղաբնիկների հրաւիրում է Կուիանայի թեմական Եկեղեցու սիւնհոդոսին՝ թէեւ նա մկրտուած չէր: «Ես նրան երբեւէ չեմ հարցրել, թէ արդեօք կը ցանկանար մկրտուել», - ասում է Գերապայծառ Լաֆոնը:
Ժամանակի ընթացքում դաւանափոխութեան միտքն իր ճանապարհն է հարթում Այկուի հոգում: «Իմ կեանքը փոխուեց», - խոստովանում է ուայանացին, երբ մտաբերում է իր ապաքինմանը յաջորդող օրերը: Նախ, նա դիմում է բողոքականներին, որոնց ներկայութիւնը գերակշռող էր այս տարածաշրջանում, սակայն այստեղ նրան չեն ընդունում: Ապա, Այկուն քայլերն ուղղում է դէպի Կաթողիկէ Եկեղեցի եւ դիմում մկրտութիւն ստանալու խնդրանքով: Նա իր կնոջն առաջարկում է իրեն ուղեկից լինել դաւանափոխութեան այս ճանապարհին: Վերջինս աւելի մօտ էր կանգնած բողոքականներին, քանի որ նրանց հետ միասին երգում էր կիրակնօրեայ ժամերգութիւններին՝ թէեւ նոյնպէս մկրտուած չէր: Ի վերջոյ, նա համաձայնում է ամուսնու հետ միասին անցնել այս ճանապարհը:
«Բաւական արտասովոր օրեր ապրեցինք», - պատմում է Գերապայծառ Լաֆոնը: 2012 թուականի դեկտեմբերի 24-ին նա վերստին բռնում է արեւադարձային անտառ տանող ճանապարհը: «Այդ նոյն առաւօտ Այկուն եւ նրա կինը ամուսնացան քաղաքապետարանում, կէսօրից յետոյ ես նրանց մկրտեցի, իսկ երեկոյեան Այկուի տանը կէսգիշերային պատարագ մատուցեցի, որին ներկայ էին եօթ-ութ մարդ: Յաջորդ օրը, պատարագի ընթացքում, Այկուն խնդրեց իրենց պսակադրել եկեղեցական ծիսակարգով»: Սուրբ Ծննդեան բացառիկ մի տօն Այկուի, նրա ընտանիքի եւ եպիսկոպոսի համար:
Դէպի սարկաւագական ձեռնադրութիւն
Դաւանափոխութեան այս ուղին ամենեւին էլ դիւրին չէ անցնելը: Նոյն ընտանիքի ներսում կողք կողքի կարող են համագոյակցել տարբեր կրօններ: Այկուի աւագ որդին, ով 25 տարեկան է, ադվենտիստ է: Նա ընդունել է իր կնոջ հաւատքը: Այնուամենայնիւ, միշտ չէ, որ մի հաւատքից միւսին անցնելը հեշտութեամբ է տրւում: Այկուն անցաւ այդ փորձութեան միջով: «Մեր ձեռնարկած քայլը ոգեւորութեամբ չընդունուեց, քանի որ այս տարածաշրջանում առաջին անգամն էր, որ կաթողիկէ համայնք էր հիմնուել: Այս ամէնը տեւեց մէկ եւ կէս տարի: Բողոքականները եւ Եհովայի վկաները պնդում էին, որ Կաթողիկէ Եկեղեցին սատանայական է: Նրանք հետապնդում էին Մարիպասուլայի գիշերօթիկ դպրոցի երիտասարդներին, ովքեր որոշել էին հետեւել ինձ: Սուրինամում գտնուող նրանց ղեկավարը՝ ամերիկացի մի հոգեւոր հովիւ, կտրեց անցավ գետը վերջիններիս կանգնեցնելու համար, քանի որ անիմաստ էր իրենց եղբայրներին հալածելը»:
Ի վերջոյ, Այկուի ընտանիքում ծնողները եւս ընդունեցին կաթողիկէ դաւանանքը: «Այժմ, ամէն կիրակի նրանք յաճախում են մեր մատուռ», - նկատում է նա: Այդ ժամանակից ի վեր Այկուն լքում է Անտեկումէ Պատան եւ հիմնում մէկ ուրիշ գիւղ, որտեղ էլ կառուցեց պաշտամունքի մի վայր, որը բաց է բոլորի համար: Նրա հաւատքի ճանապարհը չաւարտուեց մկրտութեամբ: Նա շարունակում է քրիստոնէականի դասեր առնել եւ զգում է, որ անհրաժեշտ է աւելի մեծ ջանքեր գործադրել Եկեղեցու կեանքում ներգրաւուելու համար: Ուստի, սարկաւագ ձեռնադրուելու նպատակով կրթութիւն է ստանում: Այս ամէնի մէջ նրան միշտ աջակցում է կինը, չնայած բոլորովին էլ հեշտ չէ: Այկուն պէտք է Քայեննա մեկնի, իսկ այնտեղ հասնելու համար պահանջւում է ժամեր շարունակ ճանապարհորդել պիրագուայով եւ ինքնաթիռով՝ Ամազոնիային շատ բնորոշ մի արկածախնդրութիւն:
Սա շատ երկար ճանապարհի վերջում բացուող մի նոր շաւիղ է: «Դէպքերի ընթացքը չի արագացուել», - Այկուի դաւանափոխութեան մասին խօսելիս ընդգծում է Գերապայծառ Լաֆոնը: «Տերը շատ առանձնայատուկ կերպով՝ Այկուի կրած ցաւի եւ տառապանքի այդ օրերի միջոցով դիպաւ նրա հոգուն եւ, Աստուծոյ Խօսքը խաղաղութեան աղբիւր դարձաւ»:
Այս պատմութիւնը եւս մէկ ապացոյց է այն բանի, թէ ինչպէս է աւետարանացւում Ամազոնիան. համբերութեամբ, հանդիպումների միջոցով եւ հաւատքի վկայութեամբ: Կամաց-կամաց Կաթողիկէ Եկեղեցին լողում է գետերի հոսանքն ի վեր՝ ներթափանցելով այս տարածաշրջանի ժողովրդի սրտերի մէջ:
Թարգմանեց՝ Հրանուշ Սարգսեանը
Շնորհակալութիւն յօդուածը ընթերցելուն համար։ Եթէ կը փափաքիս թարմ լուրեր ստանալ կը հրաւիրենք բաժանորդագրուիլ մեր լրաթերթին` սեղմելով այստեղ
