Mpo na Mgr Nkea, Afrika ezali mabele kitoko mpo na synodalité

Jean-René Bompolonga- Kinshasa/Congo

Na suka ya synode etalaki synodalité, eye ekangamaki na misa esalemaki mokolo ya eyenga 27 ya sanza ya zomi 2024 na Papa François na basilique ya Mosantu Petelo, episkopo ya Bamenda, na Cameroun, Mgr Andrew Nkea Fuanya, apesaki matondo: “Melesi na Nzambe, melesi na Papa”. Sima ye bolandi likambo eye mbula misato mpe sanza oyo ya misala makasi, mokonzi ya Lisanga ya ba episkopo ya Cameroun abimisi ete azuaki likambo ya motuya, ya bondeko mpe bokatoliko, eye esungi mosala ya lisanga kati na ba episkopo, basango mpe bamamelo, bamibonza mpe ba laïki ya mokoli mobimba.

Afrika, mabele malamu ya synodalité

Mpo na Mgr Nkea, synodalité “ezali eloko moko ekweyi na likolo te”, pamba tè ba ndako ya Nzambe n’Afrika bazali kosalela yango na nzela ya bisaleli bizali, lokola ba Communautés ecclesiales de base (CEB), ba missions mpe ba stations, ba conseils paroissiaux mpe ba comité paroissiaux lolenge na lolenge.  Ba laïki bazali kokamba yango mpe bazali kosala elongo na basango mpe baepiskopo. Ba CEB bikosunga bozali penepene kati na bandimi, na bokeli bongo bomoyi na communauté epayi wapi “moto nyoso ayebi moto nyonso”. Ezali esika moko tokoki kokabola bisengo mpe ba mpasi bikolakisa bomoyi ya bato. Episkopo ya Bamenda apesi ndakisa ya diocèse na ye, epayi wapi bobongisi ena ezali kotambola. Bongo, “tokoki koloba ete mabele y’Afrika ezali malamu na oyo etali synodalité pamba tè tozali kosalela synodalité, tobengi yango synodalité te. Sik’oyo Papa François abongisi yango, ekokokba kotambola malamu n’Afrika”, alobaki episkopo.

Ba CEB mpe bomipesi ya ba laïki, “ndanga mpo na lobi ekoya” ya ba ndako ya Nzambe na Afrika

Atako na mikili misusu “ba ndako ya Nzambe bizali kotikala pamba”, tozali komona ete n’Afrika ba ndako ya Nzambe bizali ya kotonda nanu. Motuna esengelami kotunama ezali ya koyeba lolenge nini kosala mpo ete boyambi ya bandimi ezala kaka. Mpo na Mgr Nkea, mosala ya CEB ezali lokola “ndanga mpo na lobi ekoya”. Na ba communautés wana, ye alobi, bakristu bazali bato “anonymes” te. Bayebani bango na bango, bazali koyoka, bazali o kati ya libota. Yango ezali kosala bokeseni na dynamique ya bakristu na mikili misusu, bipayi wapi “bakristu bazali lokola bazalaka te”.    

Episkopo ya Cameoun alobaki lisusu oyo etali mosala ya ba katekisi baye, ndenge amoni, “bazali ba points focaux ya communauté moko na moko”. Na lisungi ya bomipesi mpe mosala na bango, ba communautés bina bizali lisanga na ba paroisses mpe ba diocèses. Bizali ba laïki wana, mibali mpe basi bamipesa, bazali koteya na ba missions misusu bipayi wapi basango bakomaka mingi te, likolo ya monene ya mabele ya ba paroisse ya koleka. Bazali kobongisa bandimi mpe basango bazali kokoma tango mosusu kaka mpo na kopesa ba sakramento. Mpo na yango, Eklezia ekoki kokoba kotambola liboso. Lokola lisese moko elobi, “soki olingi okende mbangu, kende yo moko. Soki olingi okende mosika, esengeli otambola na basusu”, Mgr Nkea alobaki.

2023.10.30 Mgr Andrew Nkea, Episkopo ya Bamenda, na Cameroun, na liyangani ya yambo ya Sinodi mpo ya bosangani bwa bato (Sinodalité)

Mbela ya kotombola biteni ya Nordi ya Cameroun, biye binyokwami na mpela

Episkopo ya Bamenda alobaki lisusu mpo etali ekolo na ye, eye na eteni ya likolo enyokwami makasi na mpela, na bokomisi bomoyi ya bato mpasi.  “Likambo yango ezali mabe mingi, mingi mpenza na Yagoua…na baye bakimi bazali ebele”. Episkopo, Mgr Barthelemy Yaouda, na diocèse mobimba ya Yagoua, bazali kobongama mpo na kokende kosunga baye bazali na mpasi, mingi na biloko ya kolia. Mokambi ya ba episkopo ya Cameroun atalisi na mokanda na ye ya mokolo ya mineyi 26 ya sanza ya libwa na bosengi kosangisa biloko, mokolo ya 6 ya sanza ya zomi, na ba paroissse mpe biteyelo ya katoliko nyonso mpo na kosunga Caritas ya diocèse na misala ya kosalisa bato bazali na mpasi mpe bato banso bakomi na mpasi na likambo ena. Bandimi ebele mpe bato ya motema malamu bapesaki makabo, andimaki yango. Mgr Nkea abeleli mpe na bulamatari ya ekolo Cameroun ya bozui o maboko mosala na ye, kaka na bopesi lisalisi na bato bazui mpasi te, kasi na kotombola eteni ya likolo “eye ebwakisami”.   Na botongi biloko bikowumela ekoki kosunga mpo ya komibatela mpe bozui malamu makambo na maboko na ntango ya boye, alobaki lisusu.