Nowy esej Benedykta XVI o dialogu katolicko-żydowskim

Beata Zajączkowska – Watykan

Papieski tekst został opublikowany na łamach najnowszego numeru Międzynarodowego Przeglądu Teologicznego Communio, pisma którego współzałożycielem był Joseph Ratzinger. Tytuł eseju „Miłosierdzie i powołanie bez odwołania” nie zdradza od razu jego tematyki, jednak staje się kluczem do lektury.

W swym rozważaniu Benedykt XVI powraca do dwóch delikatnych aspektów relacji między katolicyzmem a judaizmem dotyczących „teorii zastępstwa” i „przymierza nigdy nie zerwanego”. Artykuł stanowi pogłębioną refleksję nad dokumentem opublikowanym w 2015 r. przez Papieską Komisję ds. Kontaktów Religijnych z Judaizmem zatytułowanym „Bo dary łaski i wezwanie Boże są nieodwołalne. Refleksje na temat kwestii teologicznych związanych z relacjami katolicko-żydowskimi” i jest próbą wyznaczenia nowej drogi 50 lat po soborowej Deklaracji „Nostra aetate”. Tekst Papieża Seniora nosi datę 26 października 2017 roku.

Jak podkreśla kard. Koch, odpowiadający w Watykanie za relacje z judaizmem, Benedykt XVI zgodził się na publikację eseju dopiero, gdy został przez niego przekonany co do tego, że może być znaczącym wkładem w dialog między Kościołem katolickim a judaizmem, który kard. Ratzingerowi zawsze leżał na sercu.

W swym eseju Papież Senior dość krytycznie wypowiada się na temat aktualnych standardów obowiązujących w dialogu katolicko-żydowskim oraz refleksji teologicznej na temat relacji między judaizmem a chrześcijaństwem. Zaznacza, że idea jakoby Kościół zajął miejsce Izraela nigdy jako taka nie istniała. Dodaje, że judaizm nie jest jedną z religii, ale ma charakter specjalny i jako taki powinien być uznany przez Kościół. Mówiąc natomiast o „nigdy nie zerwanym przymierzu” między Bogiem a Żydami, Benedykt XVI zauważa, że „ta formuła stanowiła dużą pomoc w pierwszej fazie nowego dialogu między Żydami a chrześcijanami, ale na dłuższą metę nie jest wystarczająca, by dostatecznie wyrażać wielkość rzeczywistości”.