Pierwszy watykański dokument nt. przesiedleńców klimatycznych

Beata Zajączkowska – Watykan  

We wstępie do dokumentu papież Franciszek parafrazuje słynne słowa Hamleta „być albo nie być”, przekształcając je w „widzieć lub nie widzieć, oto jest problem!”. Ojciec Święty zauważa, że właśnie od naszego widzenia lub niedostrzegania zaczyna się reakcja na kryzys klimatyczny i jego konsekwencje w dziedzinie migracji. W dokumencie przypomniano, że ta rzeczywistość dotyczy milionów ludzi, szczególnie na egzystencjalnych peryferiach świata. Wskazano, że kryzys klimatyczny ma konkretne „ludzkie oblicze”. Stąd matczyna troska Kościoła o osoby, które w wyniku tego kryzysu najbardziej cierpią, której jedną z konsekwencji jest wydanie właśnie wskazówek duszpasterskich poświęconych wyłącznie przesiedleńcom klimatycznym. Watykan już wcześniej publikował dokumenty nt. uchodźców i przesiedleńców, obecny jest jednak pierwszym poświęconym w całości konsekwencjom migracji klimatycznych i tzw. przesiedleńcom klimatycznym.

W czasie prezentacji tego dokumentu ks. Fabio Baggio, podsekretarz sekcji ds. migrantów i uchodźców Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka, wskazał, że obecny kryzys klimatyczny generuje także nowe wyzwania duszpasterskie. „Wypracowane wskazówki zakorzenione są w nauce Kościoła oraz jego praktycznym doświadczeniu odpowiadania na potrzeby przesiedleńców, zarówno w granicach swoich krajów, jak i poza nimi” – podkreślił ks. Baggio. Dodał, że dokument jest owocem uważnego słuchania Kościołów lokalnych oraz wielu zgromadzeń zakonnych i organizacji katolickich, które na pierwszej linii stawiają czoło temu wyzwaniu.

W dziesięciu punktach dokument wyjaśnia relacje istniejące między zjawiskiem kryzysu klimatycznego a przesiedleniami oraz proponuje m.in. jak im zapobiegać, kiedy jeszcze są możliwe do uniknięcia, a kiedy są już nieuchronne, jak przygotowywać ludzi do opuszczenia swych domów, a następnie prowadzić dzieło ich integracji we wspólnotach ich przyjmujących. Dokument kładzie nacisk na towarzyszenie duszpasterskie przesiedleńcom, które musi być dostosowane do okoliczności i konkretnych potrzeb.  Zachęca jednocześnie do podejmowania badań nt. wpływu klimatu na przesiedlenia.

Papież Franciszek podkreśla, że „widzieć czy nie widzieć jest pytaniem, które prowadzi nas do działania, do wspólnej pracy”. Ojciec Święty wskazuje, że nowy watykański dokument jasno pokazuje, co jest potrzebne i co, z Bożą pomocą, należy dziś zrobić, by nieść realne duszpasterskie wsparcie przesiedleńcom  klimatycznym.