Më 4 dhjetor kalendari kujton shën Gjon Damashenin

R.SH. - Vatikan

Më datën 4 dhjetor kalendari i Kishës katolike përkujton shën Gjon Damashenin, murg e teolog, që jetoi në shekullin VIII pas Krishtiti, meshtar e dijetar i Kishës. qe ndër të parët që bëri dallimin ndërmjet adhurimit e nderimit të figurave në kultin publik e privat: mund të adhurohet shpirtërisht vetëm Zoti, ndërsa ikonat mund të përdoren për t’iu drejtuar atij, që paraqitet në vetë figurën.

Ai që u pagëzua me emrin Jahja ibn Sargun ibn Mansur, lindi aty nga gjysma e shekullit VII në një familje arabe kristiane e vdiq në vitin 749. E zgjodhi jetën e manastirit, përpara jetës së oborrit mbretëror, konsiderohet si përfaqësuesi i fundit i patrologjisë greke dhe lindore për veprat e tij monumentale, ndërmjet të cilave shquhet "Burimi i dijes".

Veprimtaria letrare e shën Gjon Damashenit është jashtëzakonisht e larmishme: ishte poet e autor tekstesh liturgjike; gojëtar, filozof e apologjet. Bir i njërit nga funksionarët më të lartë të Khalifit të Damaskut, Gjoni i vogël pati shokë lodrash princin trashëgimtar të vendit, që më vonë do t'i propozonte detyrën e t'et si ministër i financave.

Po ai, më shumë se oborrin mbretëror, më tepër se ofiqet e luksin e pallatit, parapëlqeu të mbyllej në kuvendin e Shën Sabës, pranë Jerusalemit, ku u shugurua meshtar dhe thelloi njohuritë e tij teologjike, duke u përgatitur kështu për detyrën e predikatarit në bazilikën e Varrit të Krishtit.

Nga Jerusalemi zëri i tij nisi të dëgjohej në të gjithë botën e krishterë, në mbrojtje të çështjeve më të shenjta. Mbeti i famshëm shkrimi "Tre diskutime në favor të figurave të shenjta" në mbrojtje të figurave kundër ikonathyersve, të udhëhequr nga vetë perandori i Bizancit, Leoni III. Iu desh ta paguante shtrenjtë këtë akt të guximshëm kundër vetë Perandorit.

Në këtë diskutim filozofik, Shën Gjoni pati rastin të zbulonte gjithë përgatitjen e tij teologjike, vënë në dispozicion jo vetëm të Patrikut të Jerusalemit, por të mbarë Kishës. Kështu në Koncilin II të Nikesë ( i 7-ti ekumenik) ai u vlerësua jashtëzakonisht jo vetëm për diturinë e jashtëzakonshme por kryesisht për shenjtërinë e tij.

Shën Gjon Damasheni qe ndër të parët që bëri dallimin ndërmjet adhurimit e nderimit të figurave në kultin publik e privat: mund të adhurohet shpirtërisht vetëm Zoti, ndërsa ikonat mund të përdoren për t’iu drejtuar atij, që paraqitet në vetë figurën.

Në homelitë e tij kushtuar kësaj çështjeje, Gjon Damasheni, përdor argumente të pasura me përfytyrime mahnitëse. Nuk adhuroj materien – pohon ndërmjet tjerash teologu i lashtë – por krijuesin e materies.

Në lidhje me këtë ide tejet të rëndësishme Gjon Damasheni e shikon edhe nderimin e shenjtorëve, me bindjen se shenjtorët e krishterë, që u bënë pjesëtarë të ringjalljes së Krishtit, nuk mund të konsiderohen thjeshtë si të vdekur. E pastaj vetë misteri i Mishërimit të Zotit është shembulli më i lartë, që na bind se materia, apo lënda, bëhet ‘banesa e Hyjit’. E këtë koncept edhe një herë mund ta shprehim me fjalët e Gjon Damashenit: “E kështu biri i Hyjit, ndonëse gjithnjë në formën e Zotit, uli qiejt e zbriti.. pranë shërbëtorëve të tij… duke bërë më të renë ndërmjet të gjitha gjërave, gjënë e vetme të re nën këtë diell, përmes së cilës shprehu vërtetë pushtetin e pafundmë të Hyjit”.

“Kryqi i Krishtit, thotë Shën Gjon Damasheni, është çelësi i parajsës së qiellit”. Kryqi është drita që shndrit qiellin e tokën.

                                                                                         ********

 Papa Benedikti XVI për  figurën e një teologu të madh Gjon Damashenin

Gjatë katekizmit të audiencës së përgjithshme të 06 majit 2009, Papa Benedikti XVI u paraqiti besimtarëve figurën e një teologu të madh, që jetoi në shekullin VIII pas Krishtit, Gjon Damashenin, i cili shkroi disa nga faqet më të rëndësishme kushtuar kultit të ikonave. , murg e teolog i shekujve të parë të Kishës, që Papa Benedikti XVI e paraqiti si shembull gjatë takimit të 6 majit 2009 me besimtarët e mbledhur në Vatikan.

Edhe ai, si shumë të tjerë, që jetuan në epokën e tij, zgjodhi jetën e manastirit, përpara jetës së oborrit mbretëror. E edhe ai, si shumë anëtarë të tjerë të hierarkisë, luftoi, në gjysmën e viteve shtatëqind pas Krishtit, kundër ndalimit, me ngjyrime paratestamentare, të besimtarëve për të nderuar ikonat shenjte:  “Gjon Damasheni qe ndër të parët që bëri dallimin ndërmjet adhurimit e nderimit të figurave në kultin publik e privat: mund të adhurohet shpirtërisht vetëm Zoti, ndërsa ikonat mund të përdoren për t’iu drejtuar atij, që paraqitet në vetë figurën”.

Në homelitë e tij kushtuar kësaj çështjeje – shpjegoi Papa – Gjon Damasheni përdor argumente të pasura me përfytyrime mahnitëse. “Nuk adhuroj materien – pohon ndërmjet tjerash teologu i lashtë – por krijuesin e materies”. “A s’është thua materie druri i kryqit, tri herë i lum? .. E boja e shkrimit si dhe vetë libri i shenjtë i Ungjillit, a nuk është materie? Elteri shëlbues, që na jep bukën e jetës, s’është thua materie? … E, para së gjithash, a nuk janë materie korpi e gjaku i Zotit? O duhet të mohosh karakterin e shenjtë të gjithë këtyre sendeve, ose t’i lejosh traditës së Kishës nderimin e figurave që paraqesin Zotin e miqtë e Zotit”.

Në lidhje me këtë ide tejet të rëndësishme – vijoi Benedikti XVI – Gjon Damasheni e shikon edhe nderimin e shenjtorëve, me bindjen se shenjtorët e krishterë, që u bënë pjesëtarë të ringjalljes së Krishtit, nuk mund të konsiderohen thjeshtë si të vdekur. E pastaj – vërejti Papa - vetë misteri i mishërimit është shembulli më i lartë, që na bind se materia, apo lënda, bëhet ‘banesa e Hyjit’. E këtë koncept Benedikti XVI e shprehu edhe një herë me fjalët e Gjon Damashenit: “E kështu biri i Hyjit, ndonëse gjithnjë në formën e Zotit, uli qiejt e zbriti.. pranë shërbëtorëve të tij… duke bërë më të renë ndërmjet të gjitha gjërave, gjënë e vetme të re nën këtë diell, përmes së cilës shprehu vërtetë pushtetin e pafundmë të Hyjit” .