Katekesi kuhusu Fadhila na Mizizi ya Dhambi:tamaa mbaya
Na Angella Rwezaula- Vatican.
Baba Mtakatifu Francisko, Jumatano tarehe 17 Januari 2024 ameendeleza mzunguko wa Katekesi kuhusu Fadhila na Mizizi ya dhambi ambapo kabla ya kuanza tafakari kwa waamini na mahujaji walioketi katika ukumbi wa Paulo VI mjini Vatican ameomba kwamba wasikilize vizuri katekesi kwa sababu baadaye kungekuwapo na Srakasi ambayo ingewafanya wafurahie. Kwa njia hiyo Baba Mtakatifu amesema kwamba “zamani Mababa walitufundisha kuwa baada ya ulafi wa Chakula, pili "pepo", yaani, uovu ambao daima hujikunyata kwenye mlango wa moyo ni ule wa tamaa, ambao inaitwa porneia kwa Kigiriki.
Japokuwa ulafi ni ulafi unaohusiana na chakula, tabia hii ya pili ni aina ya ‘ukatili’ kuhusiana na mtu mwingine, yaani, kifungo chenye sumu ambacho binadamu anacho kati yao, hasa katika nyanja ya kujamiiana. Papa amesema “Zingatia vizuri: katika Ukristo hakuna hukumu ya silika ya ngono, hakuna hukumu. Katika kitabu cha Biblia, Wimbo Ulio Bora, ni shairi la ajabu la upendo kati ya wachumba wawili. Walakini, mwelekeo wa kujamiana, mwelekeo wa upendo, wa ubinadamu wetu hauko huru kutokana na hatari, kiasi kwamba Mtakatifu Paulo tayari alilazimika kushughulikia suala hilo katika Waraka wa kwanza kwa Wakorintho. Mtakatifu Paulo anaandika hivi: “Kila mahali tunasikia habari za uasherati miongoni mwenu, na uasherati usioonekana hata kati ya watu wa mataifa mengine wapagani” (5,1). Karipio la Mtume linahusu hasa usimamizi usiofaa wa kujamiiana kwa baadhi ya Wakristo.
Lakini hebu tutazame uzoefu wa kibinadamu, uzoefu wa kuanguka katika pendo. Kuna wengi wa ndoa walioolewa hivi karibuni, mnaweza kuzungumza juu ya hili! Kwa nini fumbo hili linatokea, na kwa nini ni uzoefu wa kushangaza sana katika maisha ya watu, hakuna hata mmoja wetu anayejua, mtu huanguka katika upendo na mwingine, kuanguka katika pendo huja: ni moja ya ukweli wa kushangaza zaidi wa maisha. Nyimbo nyingi zinazosikika kwenye radio zinahusu haya: mapenzi yanayong'aa, mapenzi ambayo hutafutwa kila wakati na hayapatikani kamwe, mapenzi yaliyojaa furaha, au mateso hayo hadi machozi.
Ikiwa hayajachafuliwa na uovu, kuanguka katika upendo ni mojawapo ya hisia safi zaidi. Mtu katika upendo huwa mkarimu, anafurahia kutoa zawadi, anaandika barua na mashairi. Anaacha kufikiria juu yake mwenyewe ili kuonesha kabisa kwa wengine, hii ni nzuri. Na ukimwuuliza anayependa: “ni kwa sababu gani unapenda? Hatapata jibu: kwa njia zake nyingi ni upendo usio na masharti, bila sababu yoyote. Haijalishi ikiwa upendo huo, wenye nguvu sana, pia ni wa kijinga kidogo: mpenzi hajui uso wa mwingine, huelekea kumpendeza, yuko tayari kutoa ahadi ambazo uzito wake haufahamu mara moja. "Bustani" hii ambapo maajabu huongezeka, hata hivyo, si salama kutoka katika uovu. Hiyo imeharibiwa na upepo wa tamaa, na uovu huu ni wa chuki hasa, kwa angalau sababu mbili.
Baba Mtakatifu amesema “kwanza kabisa, kwa sababu inaharibu uhusiano kati ya watu. Kwa bahati mbaya, habari za kila siku zinatosha kuandika ukweli kama huo. Je, ni mahusiano mangapi ambayo yalianza kwa njia bora zaidi yamebadilika na kuwa mahusiano yenye sumu, yale ya kumiliki mwingine, yasiyo na heshima na hisia ya mipaka? Haya ni mapenzi ambayo yanakosekana usafi wa kimwili: fadhila ambayo haipaswi kuchanganyikiwa na kujizuia kufanya ngono, usafi wa kimwili ni zaidi ya kuacha ngono - lakini lazima iunganishwe na nia ya kutoweza kummiliki mwingine. Kupenda kunamaanisha kuheshimu wengine, kutafuta furaha yao, kusitawisha huruma kwa hisia zao, kujiweka katika maarifa ya mwili, saikolojia na roho ambayo sio yetu, na ambayo inapaswa kuzingatiwa kwa uzuri ambao wao ni wabebaji.
Baba Mtakatifu aidha amesema kwamba “Kupenda ni hivyo na upendo ni mzuri. Tamaa, kwa upande mwingine, inadhihaki haya yote: tamaa huwinda, hunyang'anya, huteketeza kwa haraka, haitaki kumsikiliza mwingine bali kwa mahitaji yake na raha yake tu; tamaa inachukulia kila uchumba kuwa kichoshi, haitafuti muunganisho huo kati ya akili, msukumo na hisia ambazo zingetusaidia kuongoza maisha yetu kwa busara. Mtu mwenye tamaa hutafuta njia za mkato tu: haelewi kwamba njia ya upendo lazima utembee polepole, na subira hii, mbali na kuwa sawa na uchovu, huturuhusu kufanya uhusiano wetu wa upendo uwe na furaha.
Baba Mtakatifu aidha amesema kuwa “Lakini kuna sababu ya pili kwa nini tamaa ni tabia mbaya hatari. Miongoni mwa raha zote za mwanadamu, kujamiiana kuna sauti yenye nguvu. Inahusisha hisia zote; inakaa katika mwili wote na roho na hii ni nzuri; lakini ikiwa haina nidhamu na nidhamu kwa subira, ikiwa haijaandikwa katika uhusiano na katika historia ambapo watu wawili wanaigeuza kuwa ngoma ya mapenzi, inageuka kuwa mnyororo unaomnyima mtu uhuru. Furaha ya kujamiana, ambayo ni zawadi kutoka kwa Mungu, inadhoofishwa na picha mbaya (ponografia): kuridhika bila uhusiano ambao unaweza kutokeza kama aina za madawa ya kulevya. Ni lazima tutetee upendo, upendo wa moyo, wa akili, wa mwili, upendo safi katika kujitoa wenyewe kwa mwingine.
Na huo ndio uzuri wa tendo la ndoa. Kushinda vita dhidi ya tamaa, dhidi ya ‘cosification’ ‘kitu’ cha mwingine, inaweza kuwa kazi ya maisha yote. Hata hivyo, zawadi ya mapambano haya ndiyo iliyo muhimu kuliko zote, kwa sababu inahusu kuhifadhi uzuri huo ambao Mungu aliandika katika uumbaji wake alipowazia upendo kati ya mwanamume na mwanamke ambao si kumtumia mwingine bali kupendana. Uzuri huo unaotufanya tuamini kuwa kujenga historia pamoja ni bora kuliko kuwinda vituko – Padre Yohane ni wengi huko: kujenga historia pamoja ni bora kuliko kuwinda vituko -, kukuza huruma ni bora kuliko kuinamia pepo wa kumiliki - upendo wa kweli haumiliki, unatolewa - kutumikia ni bora kuliko kushinda. Kwa sababu ikiwa hakuna upendo, maisha ni huzuni na upweke wa kusikitisha. Papa amehitmisha kwa kushuru.
