Papa:Ninahisi kama Paroko wa parokia kubwa sana ya kimataifa!

Na Angella Rwezaula – Vatican.

Jumatatu tarehe 29 Januari 2024 yalichapishwa mahojiano kati ya Baba Mtakatifu Francisko na Domenico Agasso mwandishi wa Vatican wa gazeti la  La Stampa, ambapo Vatican News tunawaletea mahojiano kamili aliyofanya mwandishi huyo.

Domenico Agasso

Alasiri moja mwishoni mwa Januari, jua likiwa na joto la kupendeza Roma, tunapita katika Kuta Takatifu za Vatican kutokea Lango la Perugino na kufika katika Nyumba ya Mtakatifu Marta. Papa Francisko anatukaribisha akitabasamu.

Baba Mtakatifu  ulimwengu uko katikati ya vita vya ulimwengu ambavyo ulionya dhidi ya miaka iliyopita ...

“Sitachoka kurejea wito wangu, uliyoelekezwa hasa kwa wale walio na majukumu ya kisiasa: simamisha mabomu na makombora mara moja, mkomeshe mitazamo ya uhasama. Kila mahali. Vita daima ni kushindwa tu. Kwa kila mtu. Wanaopata faida ni watengenezaji na wasafirishaji wa silaha pekee. Usitishaji vita wa kimataifa unahitajika haraka: hatutambui, au tunajifanya hatuoni, kwamba tuko ukingoni mwa shimo.”

Je, kuna "vita tu"?

“Tunahitaji kutofautisha na kuwa waangalifu sana juu ya masharti. Wezi wakiingia nyumbani kwako kukuibia na kukushambulia, unajilinda. Lakini sipendi kuita mwitikio huu “vita tu,” kwa sababu ni ufafanuzi ambao unaweza kutumiwa vibaya. Ni sawa na halali ya kujitetea, ndiyo. Lakini tafadhali tuzungumze juu ya kujilinda, ili kuepusha kuhalalisha vita, ambavyo huwa sio sawa kila wakati.”

Je, unaielezeaje hali ya Israel na Palestina?

“Sasa mzozo unaongezeka sana. Kulikuwa na makubaliano ya Oslo, wazi kabisa na suluhisho la serikali mbili. Ikiwa makubaliano hayo hayatatumika, amani ya kweli inabakia kuwa mbali.”

Unaogopa nini zaidi ya yote?

“Kuongezeka kwa kijeshi. Mzozo huo unaweza kuzidisha mvutano na vurugu ambazo tayari zinaashiria katika sayari. Lakini wakati huo huo kwa wakati huu ninahamasisha matumaini kidogo, kwa sababu mikutano ya siri inafanyika ili kujaribu kufikia makubaliano. Makubaliano tayari yatakuwa matokeo mazuri.”

Je, Vatican inafanyaje katika awamu hii ya mapigano katika Mashariki ya Kati?

“Mtu muhimu ni Kardinali Pierbattista Pizzaballa, Patriaki wa Yerusalemu wa Kilatini. Yeye ni mkuu. Anasonga mbele vizuri. Anajaribu sana kupatanisha. Wakristo na watu wa Gaza (simaanishi Hamas) wana haki ya amani. Mimi ninatuma ujumbe kwa njia ya video katika parokia ya Gaza kila siku. Tunaonana kwenye skrini na kuzungumza  na watu. Kuna watu 600 parokiani hapo. Wanaendelea na maisha yao wakitazama kifo usoni kila siku. Na kisha, kipaumbele kingine daima ni kuachiliwa kwa mateka wa Israel.”

Na jinsi gani diplomasia ya Vatican inaendelea kuhusu mzozo wa Ukraine?

“Nimempa jukumu la utume huu mgumu na mgumu kwa Kardinali Matteo Zuppi, Rais wa Baraza la Maaskofu wa Italia: yeye ni mzuri na mtaalam, anafanya kazi ya kidiplomasia ya mara kwa mara na ya subira ili kuweka kando migogoro na kujenga mazingira ya upatanisho. Alikwenda Kiev na Moscow, na kisha Washington na Beijing. Vatican inajaribu kupatanisha ubadilishanaji wa wafungwa na kurudi kwa raia wa Ukraine. Hasa, tunafanya kazi na Bi Maria Lvova-Belova, Kamishna wa Haki za Watoto wa Urussi, kwa kuwarudisha nyumbani watoto wa Kiukreni walioletwa kwa lazima nchini Urusi. Mtu tayari amerudi katika familia yake.”

Je, ni nguzo gani za kujenga amani duniani?

“Mazungumzo. Mazungumzo. Mazungumzo. Na kisha, kutafuta roho ya mshikamano na udugu wa kibinadamu. Hatuwezi tena kuuana kati ya kaka na dada! Haina maana!”

Daima unatualika kusali: ina umuhimu kiasi gani na inaweza kuwa na matokeo gani wakati dunia inawaka?

“Maombi si ya kufikirika! Ni pambano na Bwana kutupatia kitu. Maombi ni thabiti. Na nguvu, na nyeti. Maombi ni muhimu! Kwa sababu yanatayarisha njia kuelekea kitulizo, yanabisha hodi kwenye mlango wa moyo wa Mungu ili kwamba aangaze na kuwaongoza wanadamu kuelekea kwenye amani. Amani ni zawadi ambayo Mungu anaweza kutupatia hata inapoonekana kwamba vita vinaenea sana. Hii ndiyo sababu ninasisitiza kwa kila tukio: lazima tuombe amani.

Januari 31 ni sikukuu ya Don Yohane Bosco, “Mtakatifu wa vijana:” bado anafundisha nini leo?

“Inaonekana Don Bosco aliwahi kusema: “Ikiwa unataka kuwa na kuwasaidia vijana, tupa mpira barabarani.” Mwanzilishi wa Wasalesiani na Binti wa Maria Msaada wa Wakristo aliweza kuwaita, kuwashirikisha na kuwatia moyo watoto wasio na maisha ya baadaye, na kuwapatia maisha yajayo. Kwa njia gani? Kuanzisha vituo vya vijana. Hapo vijana walicheza, wakaomba na kujifunza. Kwa maelfu ya watoto walioachwa, waliokata tamaa, waliokusudiwa kuishi kwa shida na kutengwa, Don Bosco alifuatilia njia ya mustakabali wa hadhi na matumaini. Iliwapatia zana za kiakili na kiroho ili kushinda vikwazo na kuboresha maisha yao. Na alifaulu licha ya mashambulizi makali: tusisahau kwamba Mtakatifu wa Valdocco aliishi katika enzi ya Wamasoni na wanaoharibu mapadre  wa Piemonte na katika mazingira hayo ya uhasama aliweza kubadilisha mtazamo wa kijamii wa eneo hilo kuelekea vijana kuwa bora. Don Bosco alibadilisha historia kidogo. Hata kwa tafakari za kiutamaduni. Na pia kupitia mazungumzo na wale waliompinga.”

Huko Lisbon kiangazi kilichopita, mbele ya mamilioni ya vijana, ulipaza sauti kwa nguvu kwamba Kanisa ni la “wote," " todos todos”:je, unaliweka Kanisa wazi kwa changamoto zote kuu za upapa wako?

“Ndiyo ufunguo wa kumwelewa Yesu Kristo anayeita kila mtu ndani. Kila mtu. Hakika kuna mfano: ule wa karamu ya harusi ambayo hakuna mtu anayejitokeza, na kisha mfalme anawatuma watumishi “kwenye njia panda za barabara na kila mtu unayempata, uwaite kwenye harusi.” Mwana wa Mungu anataka kudhihirisha wazi kwamba hataki kikundi cha wateule, wasomi. Kisha mtu labda anaingia “kwa rushwa” lakini wakati huo ni Mungu anayewatunza, ambaye huonesha njia. Wanaponiuliza: “Lakini je, watu hawa walio katika hali hiyo ya kimaadili isiyofaa wanaweza pia kuingia?,” Ninawahakikishia: “Kila mtu, Bwana alisema hivyo.” Maswali kama haya yananijia hasa hivi karibuni, baada ya baadhi ya maamuzi yangu…”.

Hasa baraka za “watu wasio wa kawaida na wa jinsia moja”... “Wananiuliza kwa nini. Ninajibu: Injili ni kutakasa kila mtu. Bila shaka, mradi tu kuna mapenzi mema. Na ni muhimu kutoa maagizo sahihi juu ya maisha ya Kikristo (ninasisitiza kwamba sio muungano ambao unabarikiwa, lakini  ni watu). Japokuwa sisi sote ni wenye dhambi: kwa nini basi utengeneze orodha ya wenye dhambi wanaoweza kuingia Kanisani na orodha ya wenye dhambi ambao hawawezi kuwa Kanisani? Hii sio Injili.”

Wakati wa mahojiano ya runinga maarufu na Fabio Fazio kwenye kipindi cha Che Tempo Che Fa, ulizungumza juu ya gharama ya upweke unayopaswa kulipa baada ya hatua kama hiyo: unapitiaje kilio cha wale wanaopinga?

“Wale wanaopinga vikali ni wa vikundi vidogo vya itikadi. Kesi maalum ni Waafrika: kwao ushoga ni kitu ‘kibaya’ kutokana na  mtazamo wa kiutamaduni, hawavumilii. Lakini kwa ujumla, ninaamini kwamba hatua kwa hatua kila mtu atahakikishiwa na roho ya  “Fiducia supplicans”, tamko la Baraza la Kipapa la Mafundisho Tanzu ya Kanisa: inalenga kujumuisha, na sio kugawanya. Inatualika kuwakaribisha na kisha kuwakabidhi watu, na kujikabidhi wenyewe, kwa Mungu.

Je, unasumbuliwa na upweke?

“Upweke ni tofauti kama majira ya kuchipua: katika msimu huo unaweza kutumia siku nzuri, na jua, anga la bluu na upepo wa kupendeza; Masaa 24 baadaye labda hali ya hewa inakufanya uwe na huzuni. Sote tunapata upweke. Yeyote anayesema “sijui upweke ni nini” ni mtu anayekosa kitu. Ninapojisikia peke yangu, kwanza kabisa mimi ninasali. Na ninapoona mvutano karibu nami, mimi ninajaribu kwa utulivu kuanzisha mazungumzo na majadiliano. Lakini bado ninasonga mbele, siku baada ya siku.”

Je, unaogopa mgawanyiko?

“Hapana. Daima katika Kanisa kumekuwa na vikundi vidogo ambavyo vilionesha tafakari ya mgawanyiko ... lazima tuwaache wafanye hivyo na kupita ... na kutazama mbele.”

Tuko katika mapambazuko ya enzi mpya iliyowekwa na Akili Mnemba: matumaini na wasiwasi wake ni nini?

“Uvumbuzi wowote wa kisayansi na kiteknolojia lazima uwe na tabia ya kibinadamu na kuruhusu wanadamu kubaki binadamu kikamilifu. Ikiwa tabia ya mwanadamu imepotea, ubinadamu unapotea. Katika Ujumbe wa Siku ya Kimataifa ya Mawasiliano ya Kijamii niliandika: “Katika enzi hii ambayo inahatarisha kuwa tajiri wa teknolojia na maskini katika ubinadamu, tafakari yetu inaweza tu kuanza kutoka katika moyo wa mwanadamu.” Akili Mnemba (AI) ni hatua nzuri mbele ambayo inaweza kutatua matatizo mengi, lakini uwezekano, ikiwa itasimamiwa bila maadili, inaweza pia kusababisha madhara mengi kwa wanadamu. Madhumuni ya kuweka ni kwamba Akili Mnemba (AI) daima inapatana na hadhi ya mtu. Ikiwa hakuna maelewano haya, itakuwa kujiua.

Je, Mungu bado atapata nafasi kati ya roboti?

“Mungu yuko kila wakati. Anafanya. Yeye yuko karibu nasi kila wakati, yuko tayari kutusaidia, hata wakati hatutambui. Hata tusipomtafuta. Hata wakati hatutaki. Na akiona mielekeo haizuiliki, anasikika. Katika njia zake, zinazopita kila kitu na kila mtu.”

Afya yako ikoje?

“Kuna maumivu na maumivu, lakini ni bora sasa, niko sawa.”

Je, inakusumbua kusikia juu ya uwezekano wako wa kujiuzulu kwa kila kikohozi?

“Hapana, kwa sababu kujikana ni jambo linalowezekana kwa kila papa. Lakini sifikirii juu yake sasa. Hainisumbui. Ikiwa  kuna wakati sitoweza tena, mwishowe nitaanza kuifikiria. Na kuomba juu yake.”

Je, safari zako zinaweza kuwa zipi mnamo 2024?

“Moja nchini Ubelgiji. Nyingine huko Timor Mashariki, Papua New Guinea na Indonesia mwezi Agosti. Kisha kuna nadharia ya Argentina, ambayo ninaiweka ‘kwenye mabano kwa sasa): shirika la ziara bado halijaanza. Kuhusu Italia, nitakwenda Verona mwezi Mei na Trieste mnamo Julai.”

Rais mpya wa Argentina Javier Milei alikushambulia mara kadhaa na vikali katika miezi ya hivi karibuni: ulijisikia kuudhika?

“Hapana. Maneno katika kampeni za uchaguzi huja na kuondoka.”

Je, utakutana naye?

“Ndiyo atakuja tarehe 11 Februari katika fursa ya kutangazwa  Mtakatifu  “Mama Antula”, mwanzilishi wa Nyumba ya Mafungo ya Kiroho ya Buenos Aires. Kabla ya Kutangazwa ni desturi kusalimiana na mamlaka katika Sakrestia. Na kisha ninajua kwamba aliomba kufanya mahojiano nami: Nilikubali na kwa hivyo tutaonana. Na niko tayari kuanza mazungumzo - kuzungumza na kusikilizana naye. Kama ilivyo kwa kila mtu.”

Kwa nini ulianzisha Siku ya Watoto Duniani?

“Kwa sababu haikuwapo. Nilihisi haja yake. Mnamo Novemba tulifanya mkutano huo na maelfu ya watoto na vijana waliokuja kutoka katika sayari yote katika Ukumbi wa Paulo VI: Ilikwenda vizuri sana. Siku rasmi ya kwanza itafanyika tarehe 25 na 26 Mei jijini Roma. Kusudi ni kuhamasisha tafakari na vitendo ili kujibu maswali: "Ni ulimwengu wa aina gani tunataka kuwaachia watoto wanaokua? Kwa matarajio gani?” Ikiwa tunawasikiliza na kuwazingatia, watoto ni waalimu wa maisha kwa sisi watu wazima na wazee, kwa sababu wao ni safi, wa kweli na wa hiari. Kila tabia yao, hata ile iliyo ngumu zaidi na isiyoweza kuelezeka, ni somo. Tukifanya kazi kwa manufaa yao, tutajitendea wema. Na kwa wanadamu wote."

Nini ndoto yako kwa Kanisa linalokuja?

Kufuata ufafanuzi mzuri wa “Dei Verbum”, katiba ya imani ya Mtaguso Mkuu wa Pili wa Vatican: “Dei Verbum religiose audiens et fidenter proclamans”, yaani "kusikiliza Neno la Mungu kwa kidini na kulitangaza kwa imani thabiti na kwa nguvu." Ninaota Kanisa ambalo linajua jinsi ya kuwa karibu na watu katika ukweli na kutangaza na matarajio ya maisha ya kila siku. Ninaendelea kufikiria nilichokisema katika Mikutano Mikuu, Mikutano ya Makardinali waliyotangulia katika Mkutano Mkuu wa Uchaguzi:  “Kanisa linaitwa kuondoka ndani mwake na kuelekea pembezoni, si tu  kijiografia, bali pia  katika maisha: yale  ya fumbo la dhambi, la maumivu, la dhuluma, la ujinga na ukosefu wa imani, la wale wa fikra, wale wa kila aina ya taabu.”

Je, unakumbuka nini kuhusu siku za kihistoria za Machi miaka kumi na moja iliyopita?

“Baada ya hotuba yangu kulikuwa na makofi, ambayo hayajawahi kutokea katika muktadha huu. Lakini sikuwa nimegundua kile ambacho wengi wangenifunulia baadaye: hotuba hiyo ilikuwa “lawama yangu (tabasamu). Nilipokuwa nikitoka kwenye “Jumba la Kisinodi” kulikuwa na Kadinali mmoja anayezungumza Kiingereza ambaye aliniona na kusema hivi kwa mshangao: “Ulichosema ni kizuri! Kizuri. Kizuri. Tunahitaji Papa kama wewe!” Lakini sikutambua kampeni iliyokuwa inaanza kunichagua. Hadi chakula cha mchana mnamo Machi 13, hapo Mtakatifu Marta, saa chache kabla ya kura ya maamuzi. Wakati tunakula waliniuliza maswali mawili matatu ya “yenye mashaka”... Kisha kichwani nikaanza kujisemea: “Kuna kitu cha ajabu kinatokea hapa...”. Lakini bado niliweza kupumzika baada ya chakula. Na waliponichagua nilikuwa na hisia ya kushangaza ya amani ndani yangu.”

Na unajisikiaje leo?

“Ninahisi kuwa kama Paroko wa parokia kubwa sana, ya kimataifa, bila shaka, lakini ninapenda kudumisha roho ya paroko. Na kuwa miongoni mwa watu. Ambapo ninampata Mungu kila wakati.”