Papa,ufunguzi wa Sinodi ya XVI:Sinodi ni mchakato wa kujifunza na Kanisa hujitambua zaidi!
Na Angella Rwezaula – Vatican.
Mara baada ya miaka mitatu ya safari, swali la jinsi gani ya kuwa Kanisa la kimisionari na la huruma ,tunaombwa, tukiongozwa na Roho Mtakatifu, kufanya mazoezi ya pamoja katika sanaa ya maelewano, katika muundo unaotuunganisha sisi sote na katika huduma ya huruma ya Mungu, kadiri ya huduma na karama mbalimbali. Haya yamo katika Hotuba ya Baba Mtakatifu Francisko kwa washiriki wa kikao cha pili cha Sinodi mwanzoni kabisa wa kazi ya mkutano mkuu wa kwanza tarehe 2 Oktoba 2024 mchana katika Ukumbi wa Paulo VI. Asubuhi ya siku ya Jumatano tarehe 2 Oktoba, Baba Mtakatifu Francisko aliongoza Ibada ya Misa Takatifu ya Ufunguzi wa Kikao hiki katika Uwanja wa Mtakatifu Petro mjini Vatican. Baba Mtakatifu akianza hotuba hiyo alisema: "Tangu Kanisa la Mungu“kuitisha Sinodi” mnamo Oktoba 2021, tumesafiri pamoja sehemu ya safari ndefu ambayo Mungu Baba huwaita watu wake kila mara. Anawatuma kwa kila taifa kupeleka habari njema kwamba Yesu Kristo ndiye amani yetu (rej. Efe 2:14) na anawathibitishia katika utume wao kwa Roho wake Mtakatifu.
Mkutano huu, ukiongozwa na Roho Mtakatifu, ambaye "huupinda moyo na utashi mkaidi, huyeyusha walioganda, hutia joto na kuongoza hatua zinazopotea,” hunalenga kusaidia kuleta Kanisa la Sinodi ya kweli, Kanisa katika utume, kanisa lenye uwezo wa kujitokeza, likijifanya kuwepo katika maeneo ya leo hii ya kijiografia na kuwepo na kutafuta kuingia katika uhusiano na kila mtu katika Yesu Kristo, ndugu na Bwana wetu. Mahubiri ya mwandishi wa kiroho wa karne ya nne yanaweza kutumika kama muhtasari wa kile kinachotokea wakati Roho Mtakatifu anapoanza kufanya kazi, kuanzia na Ubatizo, ambapo unawapatia wote heshima sawa. Matukio ambayo mwandishi wetu anaeleza yanaweza kuturuhusu kuthamini kile ambacho kimetokea katika miaka hii mitatu, na kile ambacho bado kitatokea," Papa Francisko alisisitiza.
Kama ingewezekana tungekumbatia wanadamu wote wabaya na wema
Papa Francisko aliendelea kuhusiana na mwandishi huyo kwamba: "Kwanza, anatusaidia kuelewa kwamba Roho Mtakatifu ni mwongozo wa uhakika na kwamba kazi yetu ya kwanza ni kujifunza jinsi ya kutambua sauti yake, kwa kuwa yeye husema kupitia kila mtu na katika mambo yote. Je, mchakato huu wa sinodi umetufanya tupate uzoefu huu? Roho Mtakatifu daima hutusindikiza. Roho hutufariji wakati wa huzuni na uchungu hasa wakati huo kwa sababu ya upendo wetu kwa ubinadamu, tunajaribiwa kukata tamaa na mahangaiko, tunaona matatizo tu na dhuluma zinaonekana kutawala, tunatambua jinsi ilivyo ngumu kujibu wema mbele ya uovu, na tunaona jinsi ilivyo vigumu kusamehe na ujasiri mdogo tunaoonesha katika kutafuta amani.
Roho Mtakatifu anafuta machozi yetu na hutufariji kwa sababu anawasilisha zawadi ya Mungu ya tumaini. Mungu hachoki kamwe; upendo wake hauchoki. Roho Mtakatifu hupenya kwa sehemu yetu ambayo mara nyingi ni kama chumba cha mahakama, ambapo tunazindua mashtaka na kutoa hukumu, zilizo nyingi. Mwandishi wa mahubiri yetu anatuambia kwamba Roho Mtakatifu huwasha moto, “moto wa upendo na shangwe kiasi kwamba, kama ingewezekana, tungekumbatia wanadamu wote, bila ubaguzi, wa wema na wabaya sawasawa”.
Ni vema kusamehe wengine daima
Hii ni kwa sababu Mungu daima humkumbatia kila mtu. Anampatia kila mtu uwezekano mpya maishani, hata hadi wakati wa mwisho. Ndiyo maana ni lazima kila mara tuwasamehe wengine, kwa kuwa utayari wa kufanya hivyo hutokana na uzoefu wetu wenyewe wa kusamehewa. Jana, wakati wa Huduma ya Kitubio tulipata uzoefu huo. Tuliomba msamaha; tulikubali kwamba sisi ni wenye dhambi. Tunaweka kando kiburi chetu, na tunaweka kando dhana yetu kwa kufikiria kuwa sisi ni bora kuliko wengine. Je, kiukweli tumekuwa wanyenyekevu zaidi? Unyenyekevu pia ni zawadi ya Roho Mtakatifu. Unyenyekevu, kama asili ya neno hilo inavyotuambia, huturudisha duniani, ardhini, (humus), na hivyo hutukumbusha mwanzo, wakati, ikiwa si kwa pumzi ya Muumbaji, tungebaki matope yasiyo na uhai.
Unyenyekevu hutuwezesha kutazama ulimwengu unaotuzunguka na kutambua kwamba sisi si bora kuliko wengine. Kama vile Mtakatifu Paulo anavyosema: “Msijifikirie wenyewe kupita kiasi” (Rm 12:16). Hatuwezi kuwa wanyenyekevu mbali na upendo. Wakristo wanapaswa kuwa kama wale wanawake walioelezwa na Dante Alighieri katika moja ya Tungo zake. Ni wanawake wanaohuzunika kufiwa na baba wa rafiki yao Beatrice: “Ninyi mnaobeba sura ya unyenyekevu, macho yameinama, yakionesha huzuni" (Vita Nuova XXII, 9).
Huu ni unyenyekevu, ukarimu na huruma, kwa wale wanaojiona kama kaka na dada kwa wote. Wanateseka kwa maumivu yao, na katika kujeruhiwa na kuumizwa kwao wenyewe wanaona majeraha na mateso ya Mungu wetu. Papa Francisko amewahimiza kutafakari kifungu hiki kizuri cha kiroho na kutambua kwamba Kanisa – (semper reformmanda ) daima liko kwenye mageuzi na - haliwezi kuendelea na safari yake na kujiruhusu kufanywa upya bila Roho Mtakatifu na mshangao wake. Bila kujiruhusu kuumbwa na mikono ya Mungu Muumba, Mwanawe Yesu Kristo na Roho Mtakatifu wake, kama Mtakatifu Irenaeus wa Lyon anavyotuambia (Adv. Haer., IV, 20, 1).
Tangu mwanzo, Mungu alipomtoa mwanaume na mwanamke katika nchi; tangu wakati Mungu alipomwita Ibrahimu kuwa baraka kwa watu wote wa dunia na kumwita Musa kuwaongoza watu katika jangwa waliokombolewa kutoka utumwani;tangu Bikira Maria aliposema “tazama mimi hapa” kwa ujumbe uliomfanya kuwa Mama wa Mwana wa Mungu kwa jinsi ya mwili na Mama wa kila mfuasi na kila mfuasi wa Mwana wake; na kutoka wakati Bwana Yesu, aliposulubiwa na kufufuka, alimwaga Roho wake Mtakatifu siku ya Pentekoste, tangu wakati huo, tumekuwa tukisafiri, kama "wale ambao wameoneshwa huruma", kuelekea utimilifu wa uhakika wa mpango wa upendo wa Baba.
Safari ya uchovu inafanyika pamoja
Tunajua uzuri wa safari hiyo na uchovu unaojumuisha. Tunaifanya pamoja, kama watu kwamba, pia katika siku zetu, ni ishara na chombo cha ushirika na Mungu na umoja wa wanadamu wote (LG 1). Tunaifanya pamoja na kwa ajili ya, kila mwanamume na mwanamke mwenye mapenzi mema, ambaye katika kila mmoja wao neema inatenda kazi bila kuonekana (Gaudium et Spes, 22). Tunaifanya, tukiwa na hakika ya hali ya “mahusiano” ya Kanisa na kutafuta kuhakikisha kwamba mahusiano tuliyopewa na kukabidhiwa kwa ubunifu wetu daima yatakuwa ishara ya utovu wa huruma ya Mungu, na hivyo kuaminika na kuwajibika pamoja. Tunastahimili katika safari hii tukifahamu kikamilifu kwamba tumeitwa, kama mwezi wa rangi ya kijivu unaoakisi nuru ya Kristo jua letu, kuchukua, kwa uaminifu na kwa furaha, utume wetu wa kuwa kwa ajili ya ulimwengu sakramenti ya nuru hiyo, ambayo si yetu kuimiliki.
Mkutano wa Kawaida wa XVI wa Sinodi ya Maaskofu, sasa katika Kikao chake cha Pili, unawakilisha “kusafiri pamoja” huku kwa watu wa Mungu kwa namna ya pekee. Mawazo ya Papa Mtakatifu Paulo VI, alipoanzisha Sinodi ya Maaskofu kunako mwaka 1965, yameonekana kuzaa matunda zaidi. Katika miaka sitini ambayo imeingilia kati, tumejifunza kuona katika Sinodi ya Maaskofu "somo la wingi" wa maelewano, lenye uwezo wa kuunga mkono utume endelevu wa Kanisa Katoliki, kwa kumsaidia ipasavyo Askofu wa Roma katika huduma yake kwa ushirika wa Makanisa yote na Kanisa kwa ujumla. Mtakatifu Paulo wa VI alifahamu vyema kwamba “Sinodi hii, kama taasisi zote za kibinadamu, inaweza kuboreshwa baada ya kupita wakati” (Apostolica Sollicitudo). Katiba ya Kitume ya Episcopalis Communio ili kusudia kujenga uzoefu wa Mikutano mbalimbali ya Sinodi ya Kawaida, dharura, Maalum) kwa kuwasilisha kwa uwazi Mkutano mkuu wa Sinodi kama mchakato na si tukio tu.
Mchakato wa Sinodi pia ni mchakato wa kujifunza, ambapo Kanisa hujitambua zaidi na kutambua aina za shughuli za kichungaji zinazofaa zaidi utume uliokabidhiwa kwake na Bwana. Mchakato huu wa kujifunza pia unajumuisha njia ambazo huduma ya Wachungaji, na Maaskofu hasa, inatekelezwa. Katika kuchagua kukusanyika kama wajumbe kamili wa Mkutano huu wa XVI pia idadi kubwa ya walei na waliowekwa wakfu (wanaume na wanawake), mashemasi na mapadre, wakiendeleza yale ambayo kwa kiasi fulani yalikuwa yamekusudiwa kwa Mikutano iliyopita, nilifanya kazi kwa mwendelezo wa kuelewa utekelezaji wa huduma ya kiaskofu iliyowekwa na Mtaguso mkuu wa Pili wa Vatican. Askofu, kanuni na msingi unaoonekana wa umoja wa kila Kanisa fulani, hawezi kutekeleza huduma yake isipokuwa ndani ya Watu wa Mungu na pamoja na Watu wa Mungu, akitangulia, akiwa amesimama katikati ya na kufuata sehemu hiyo ya Watu wa Mungu waliokabidhiwa utunzaji wake. Uelewa huu na mjumuisho wa huduma ya kiaskofu unakusudiwa kuonekana wazi, huku ukiepuka hatari mbili.
Kwanza, udhahiri ambao ungepuuza kuzaa matunda halisi ya maeneo na mahusiano tofauti, na thamani ya kila mtu. Pili, hatari ya kuvunja ushirika kwa kugombanisha uongozi dhidi ya waamini walei. Kwa hakika si jambo la kuchukua mahali pa moja na jingine, kuunga mkono kilio hiki: “Sasa ni zamu yetu!” Badala yake, tunaombwa kufanya kazi pamoja kwa ulinganifu, katika utunzaji unaotuunganisha sisi sote katika huduma ya huruma ya Mungu, kulingana na huduma na karama mbalimbali ambazo Askofu ameagizwa kuamini na kuhamasisha.
“Kutembea pamoja:” huu ni mchakato ambapo Kanisa, katika utiifu kwa utendaji kazi wa Roho Mtakatifu na makini katika kuzisoma alama za nyakati (Gaudium et Spes, 4), huendelea kujipyaisha na kukamilisha sakramenti yake. Kwa njia hii, linajitahidi kuwa shuhuda wa kuaminika wa utume ambao limeitwa, kuwakusanya mataifa yote ya dunia katika umoja, wakati hatimaye Mungu mwenyewe atatupatia kuketi kwenye karamu aliyoitayarisha (taz.Is 25:6-10). Muundo wa Mkutano huu wa XVI kwa hiyo ni zaidi ya ukweli unaotarajiwa. Unaeleza namna ya kutekeleza huduma ya kiaskofu inayopatana na Mapokeo hai ya Kanisa na mafundisho ya Mtaguso mkuu wa II wa Vatican. Kamwe Askofu, au Mkristo mwingine yeyote, hawezi kujifikiria "bila wengine". Kama vile ambapo hakuna mtu anayeokolewa peke yake, tangazo la wokovu linahitaji kila mtu, na linahitaji kwamba kila mtu asikilizwe. Uwepo katika Mkutano wa Sinodi ya Maaskofu wa washiriki ambao sio Maaskofu haupunguzi mwelekeo wa Mkutano wa "maaskofu. Bado haijaweka kikomo chochote juu ya, au kudharau, mamlaka inayofaa kwa Maaskofu binafsi na Baraza la Maaskofu.
Badala yake, inaelekeza kwenye namna ambayo utekelezaji wa mamlaka ya kiaskofu unaoitwa kuchukua katika Kanisa ambalo linatambua kuwa kimsingi lina uhusiano na kwa hiyo sinodi. Uhusiano na Kristo na wote katika Kristo - wale ambao tayari wapo na wale ambao bado hawajafika lakini wanangojewa na Baba - hutambua kiini na kuunda muundo wa Kanisa wakati wote. Mitindo mbalimbali ya utendaji wa “kishirikishi” na “mtaguso” wa huduma ya kiaskofu (ndani ya Makanisa mahalia katika makundi ya Makanisa na Kanisa kwa ujumla) itabidi itambuliwe kwa wakati ufaao, kwa kuheshimu daima amana ya imani na Mapokeo yaliyo hai, na daima kuitikia yale ambayo Roho anaomba kwa Makanisa kwa wakati huu maalumu na katika mazingira tofauti wanamoishi.
Ukweli kwamba tumekusanyika hapa,-Askofu wa Roma, Maaskofu wanaowawakilisha maaskofu duniani kote, wanaume na wanawake walei na wanaume na wanawake waliowekwa wakfu, mashemasi na mapadre kama mashuhuda wa safari ya Sinodi, pamoja na wajumbe ndugu - ni ishara ya Kanisa lililo wazi kusikiliza sauti ya Roho Mtakatifu. Roho Mtakatifu hulifanya Kanisa kuwa aminifu kwa agizo la Bwana Yesu Kristo na kuwa makini kwa neno lake. Roho huwaongoza wanafunzi katika kweli yote (Yh 16:13). Pia anatuongoza, tumekusanyika katika Roho Mtakatifu katika Mkutano huu ili kutoa jibu, baada ya miaka mitatu ya kutembea (kuzunguka jangwani?), kwa swali la "Jinsi ya kuwa Kanisa la sinodi katika utume.” Kwa moyo uliojaa tumaini na shukrani, na kufahamu kazi ngumu tuliyokabidhiwa - kwetu – Papa Mtakatifu ameongeza “ninaelezea tumaini langu la maombi kwamba wote watajifungua kwa hiari kwa utendaji wa Roho Mtakatifu, kiongozi wetu wa uhakika na mfariji.”
