Ziara ya Kitume Papa Corsica:Kanisa na Taasisi zifanye kazi kwa manufaa ya wote!
Na Angella Rwezaula – Vatican.
Baba Mtakatifu Francisko Dominika tarehe 15 Desemba 2024 akiwa katika Ziara yake ya 47 ya kitume huko Ajaccio kisiwani Corsica, ametoa hotoba yake ya kwanza katika ya tatu katika hitimisho la Kongamano kuhusu Udini wa Watu wa Mungu katika Mediteranea, kwenye Ukumbi wa Mikutano. Papa akianza hotoba yake, ameonesha furaha kukutana nao hapa Ajaccio katika hitimisho la Kongamano ambalo limeleta pamoja idadi ya wasomi na maaskofu kutoka Ufaransa na nje ya nchi. Ardhi zinazoogeshwa na Bahari ya Mediterania zina historia ndefu na zimekuwa chimbuko la ustaarabu mwingi ulioendelea. Ustaarabu wa Kigiriki-Kirumi na Kiyahudi-Kikristo unakuja akilini kama mifano inayoshuhudia umuhimu wa kitamaduni, kidini na kihistoria wa "ziwa" hili kubwa katikati ya mabara matatu, bahari hii ya kipekee ambayo ni Mediterania. Hatupaswi kusahau kwamba katika fasihi yote Kigiriki na Kilatini, Mediterranean mara nyingi ilikuwa mazingira ya kuzaliwa kwa hadithi, historia na simulizi. Mawazo ya kifalsafa na sanaa, pamoja na mbinu za kufuata njia ziliwezesha ustaarabu wa nostrum ya Mare yaani Bahari Yetu, kukuza utamaduni ulioinuliwa, kufungua njia za mawasiliano, kujenga miundombinu na mikondo ya maji, na, hata zaidi, kuunda mifumo ya kisheria na taasisi ngumu ambazo kanuni zake za msingi za kuvumilia na kubaki muhimu leo hii.
Kati ya Mediterania na Mashariki ya Karibu, uzoefu wa kipekee wa kidini ulizaliwa, umefungwa kwa Mungu wa Israeli, ambaye alijidhihirisha kwa wanadamu na kuanza mazungumzo ya kuendelea na watu wake. Mazungumzo haya yalifikia kilele katika uwepo wa umoja wa Yesu, Mwana wa Mungu, ambaye alifunua uso wa Baba, wake na wetu, kwa njia ya uhakika, na kutimiza agano kati ya Mungu na wanadamu. Zaidi ya miaka elfu mbili imepita tangu Umwilisho wa Mwana wa Mungu, na tangu wakati huo, enzi na tamaduni nyingi zimekuja na kupita. Katika baadhi ya vipindi vya historia, imani ya Kikristo ilitengeneza maisha ya watu na taasisi zao za kisiasa, ambapo leo, hasa katika nchi za Ulaya, suala la Mungu linaonekana kurudi nyuma huku watu wakizidi kutojali uwepo wake na neno lake. Hata hivyo, katika kuchanganua hali hii, tunapaswa kujihadhari na mazingatio ya haraka na hukumu za kiitikadi ambayo hata katika siku zetu hizi zinaweza kugombanisha utamaduni wa Kikristo na utamaduni wa kilimwengu. Badala yake, ni muhimu kutambua uwazi kati ya upeo wa hizi mbili. Waamini wanazidi kufunguliwa, na kuwa na amani na uwezekano wa kutenda imani yao bila kuilazimisha, kuwa chachu ndani ya ulimwengu na katika jumuiya zao wenyewe.
Wasioamini au wale waliojitenga na matendo ya kidini si wageni katika kutafuta ukweli, haki na mshikamano. Mara nyingi, hata kama si wa dini yoyote, wanakuwa na kiu kubwa mioyoni mwao, utafutaji wa maana, unaowaongoza kutafakari fumbo la maisha na kutafuta maadili ya msingi kwa manufaa ya wote pamoja. Baba Mtakatifu alibainisha kuwa katika muktadha huu, tunaweza kufahamu uzuri na umuhimu wa Udini maarufu wa watu wa Mungu (taz. Mtakatifu Paulo VI, Evangelii Nuntiandi, 48). “Alikuwa ni Mtakatifu Paulo VI aliyebadilisha Waraka wa Evangelii Nutiand, kubadili Udini wa watu wa Mungu ambapo kwa upande mmoja, Udini maarufu unarejea kwenye Umwilisho kama msingi wa imani ya Kikristo, ambayo daima hujidhihirisha katika tamaduni, historia na lugha za watu na hupitishwa kupitia alama, mila, desturi na tamaduni za jumuiya hai. Kwa upande mwingine, Udini huo pia huwavutia na kuwahusisha watu walio kwenye kizingiti cha imani.
Ingawa wanaweza wasitekeleze imani yao mara kwa mara, Udini maarufu huwawezesha kupata mizizi na mapenzi yao, na pia kukutana na maadili na ambayo wanaona yanafaa kwa maisha yao wenyewe na kwa jamii. Kwa kudhihirisha imani kwa njia ya ishara rahisi na lugha ya ishara inayokita mizizi katika utamaduni wa watu, Udini maarufu wa Watu wa Mungu hudhihirisha uwepo wa Mungu katika mwili hai wa historia, huimarisha uhusiano na Kanisa na mara nyingi huwa tukio la kukutana, kubadilishana kitamaduni na sherehe. “Ni jambo la kushangaza.Uchaji ambao haufanyi sherehe , hauna Ladha, siyo uchahi ambao unatoka kwa watu. Ni uchaji uliochujwa.” Kwa maana hii, matendo yake yanatoa uhai kwa uhusiano na Bwana na kwa yaliyomo katika imani. Katika suala hili, ningependa kutaja tafakari ya Blaise Pascal.
Katika mazungumzo na mpatanishi wa uongo kuhusu jinsi ya kuja kwenye imani, Pascal anasema kwamba haitoshi kuzidisha uthibitisho wa kuwepo kwa Mungu au kufanya jitihada kubwa za kiakili. Badala yake, mtu lazima atazame wale ambao tayari wamefanya maendeleo makubwa kwenye njia, kwa sababu walianza na hatua ndogo, kwa "kuchukua maji matakatifu na kuwa na Misa kusema" (Pensieri, Opere kamili, Milan, 2020, n. 681). “Hatua ndogo ambazo zinapelekwa mbele. Na udini maarufu wa watu wa Mungu ambao unakuja kuunganishwa na utamaduni lakini hauchanganyi na utamaduni. Na unafanya hatua ndogo.” Papa alisema kuwa wasisahau kwamba “katika Udini maarufu wa watu ambao aliandika katika Evangelii Gaudium, unaopendwa na watu wengi hutuwezesha kuona jinsi imani, mara tu inapopokelewa, inavyomwilishwa katika utamaduni na kupitishwa mara kwa mara”, na matokeo yake, “ni nguvu inayofanya kazi ya uinjilishaji ambayo hatupaswi kuidharau: kufanya hivyo itakuwa ni kushindwa kutambua kazi ya Roho Mtakatifu” (Evangelii Gaudium, 123; 126). “Unafanya kazi kati ya Watu watakatifu wa Mungu. Unawaongoza mbele katika utambuzi wa kila siku.
Hebu tumfikirie Mtume Filipo, maskini, ambaye siku moja alichukuliwa kando ya barabara na kumsikia mpagani, mtumishi kutoka Kandace-Ethiopia, akisoma nabii Isaya na hakuelewa chochote ... Naye alimkaribia: "Je! unaelewa?". Naye akamtangazia Injili. Na mtu huyu, ambaye alikuwa amepokea imani wakati huo, akifika mahali ambapo kulikuwa na maji, na akasema: "Lakini niambie Padre Filippo, unaweza kunibatiza sasa, hapa, wakati kuna maji?". Na Filipo hakusema: “Hapana, inampasa kwanza kufanya kozi, inambidi alete wasimamizi, wote wawili wakiwa wameoana kwa katika Kanisa; lazima ufanye hivi ...". Hapana, aliibatiza. Ubatizo ni zawadi ya imani ambayo Yesu anatupatia sisi.”
Hatari nyingine ni kwamba Udini maarufu unaweza kutumika au kunyonywa na vikundi vinavyotafuta kujitukuza kwa kuchochea mizozo, mawazo finyu, migawanyiko na mitazamo ya kutengwa. Hakuna hata moja kati ya haya yanayolingana na roho ya Kikristo ya udini maarufu, na kila mtu, hasa Wachungaji wa Kanisa, wanaitwa kuwa macho, kutumia utambuzi na kuzingatia daima aina za udini maarufu. Udini maarufu wa watu wa Mungu unapofanikiwa katika kuwasilisha imani ya Kikristo na tunu za kitamaduni za watu fulani, huunganisha mioyo na kujenga jumuiya, huzaa matunda makubwa yenye athari kwa jamii kwa ujumla, yakiwemo mahusiano kati ya taasisi za kiraia na kisiasa na Kanisa. Imani haiwezi kupunguzwa kuwa jambo la kibinafsi, kwenye mahali patakatifu pa dhamiri ya mtu binafsi tu. Papa ameonya kuwa makini katika maendeleo hayo ambayo anasema ni kukana kwa sababu Imani haifanyiki binafsi.
Mioyo lazima ipanuke na Kwenda mbele. Imani ya kweli inahitaji kujitolea, kushuhudia, kukuza maendeleo ya binadamu, maendeleo ya kijamii na utunzaji wa uumbaji, yote hayo katika jina la upendo. Kwa sababu hiyohiyo, kwa karne nyingi, kukiri kwa imani ya Kikristo na mifano ya maisha ya kijumuiya iliyoongozwa na Injili na sakramenti kumeibua kazi nyingi za mshikamano, ikijumuisha uanzishwaji wa taasisi kama hospitali, shule, vituo vya utunzaji wao wa wengi huko Ufaransa! ambao umewawezesha waamini kuwasaidia wahitaji na kuchangia katika kuendeleza manufaa ya wote. Udini maarufu, maandamano na ibada, shughuli za upendo za Washirika, sala ya jumuiya ya Rozari Takatifu na aina nyingine za ibada zinaweza kukuza na kuboresha hili la uraia wa kujenga" kwa upande wa Wakristo. Papa Francisko amekazia kusema kuwa Udini maarufu unawapatia "uraia unaojenga"! Mara nyingi, baadhi ya wasomi, kama vile wataalimungu hawaelewi hili.
Papa Francisko amesimulia kisa fulani: "Nakumbuka wakati mmoja nilikwenda Juma moja kaskazini mwa Argentina, huko Salta, ambapo kuna sherehe ya Bwana wa Mihujiza(Señor de los Milagros). Jimbo zima, hukusanyika katika mahali patakatifu na kila mtu anakiri, kutoka kwa meya hadi kila mtu, kwa sababu wana uchachi wa ibada hii ya ndani. Siku zote nilikwenda kuungamisha na ilikuwa kazi ngumu, kwa sababu watu wote wanaungama ... Na siku moja nikiwa njiani nilkutana na kuhani niliyemjua: "Oh uko hapa, unaendeleaje?". Alijibu "vizuri!", Tunapoondoka. Na wakati huo mwanamke akakaribia akiwa na kadi takatifu mkononi mwake na kumwambia kuhani, mtaalimungu huyo kuwa "Padre utabariki?".Padre, mtaalimungu , alimwambia: "Lakini, Mama ulikweenda Misa?"; "Ndio, padrecito". "Na unajua kwamba mwisho wa Misa kila kitu kimebarikiwa?"; "Ndiyo, padrecito". “Na je, unajua kwamba baraka za Mungu ziko upande wako?”; "Ndio, padrecito." Na wakati huo huo kuhani mwingine alimgusa: "Oh, habari yako?". Na yule mwanamke ambaye alikuwa amesema "ndiyo, padrecito" mara nyingi sana, alijibu "oh Padre unaweza kunibariki?"Kuna ugumu wa ushirikiano, ushirikiano safi ambao unatafuta baraka za Bwana na haukubali ile ya jumla, au hapana.” Papa Francisko alihitimisha kueleza historia hii.))
Baba Mtakatifu akiendelea alisema Wakati huo huo, katika msingi wa pamoja wa kutenda mema kwa ujasiri, waamini wanaweza pia kujikuta wakishirikiana na taasisi za kilimwengu, za kiraia na za kisiasa katika huduma ya kila mtu, kuanzia na maskini, kwa ukuaji kamili wa mwanadamu na utunzaji wa hii (Île de beauté".) Kwa hivyo hitaji la kukuza dhana ya usekula (laïcité) ambayo sio utulivu na usiyobadilika, lakini unaobadilika, weyenye uwezo wa kuzoea hali tofauti na zisizotarajiw, na kukuza ushirikiano wa mara kwa mara kati ya mamlaka ya kiraia na ya kikanisa kwa faida ya jamii nzima na kila moja ndani ya mipaka ya uwezo wake na maeneo ya shughuli.
Papa Benedikto XVI alisema, ulimwengu wenye afya "huweka huru dini kutoka kwa msongamano wa siasa, na kuruhusu siasa kutajirika na mchango wa dini, huku kikidumisha umbali unaohitajika, tofauti ya wazi na ushirikiano wa lazima. Aina hii ya kutokuwa na dini yenye afya inahakikisha kwamba shughuli za kisiasa hazichezei dini, huku utendaji wa dini ukibaki huru kutokana na siasa za ubinafsi, ambazo wakati fulani haziendani kabisa na, kama si kinyume kabisa, imani ya kidini. Kwa sababu hiyo, ulimwengu wa usekula, ni muhimu na hata muhimu kwa nyanja zote mbili” (Ecclesia in Medio Oriente, 29). Hivyo Benedikto XVI: usekula safi, lakini kando yake udini. Yote ni kuheshimiana. Kwa njia hii aina zenye ufanisi zaidi za ushirikiano zinaweza kuendeleza, bila chuki au upinzani, katika mazungumzo yaliyo wazi, ya wazi na yenye matunda huko Corsica, na siyo ushirikina unaakisi tunu za imani na wakati huo huo unadhihirisha upambanuzi, historia na utamaduni wa watu hao.
Mazungumzo ya mara kwa mara kati ya nyanja za kidini na za kilimwengu, kati ya Kanisa na taasisi za kiraia na za kisiasa, yanaweza kufanyika katika msuko huu, bila kuchanganyikiwa, kati ya zote mbili. Wao wamechukua njia hii kwa muda mrefu na ni mfano mzuri huko Ulaya. Waendelee kusonga mbele! Pia ningependa kuwatia moyo vijana kushiriki kikamilifu zaidi katika maisha ya kijamii, kitamaduni na kisiasa, wakichochewa na maadili thabiti na shauku ya manufaa ya wote. Vile vile nawasihi Wachungaji wa Kanisa na waaminifu, wanasiasa na wale walio katika maisha ya umma, waendelee kuwa karibu na watu, wakisikiliza mahitaji yao, wakishiriki mateso yao na kueleza matumaini yao, kwa maana mamlaka ya kweli hukua tu kwa kuwa karibu na wengine.
“Wachungaji lazima wawe na ukaribu huu: ukaribu na Mungu; ukaribu na wachungaji wengine; ukaribu na makuhani; ukaribu na watu, ambao wako karibu sana na . Hawa ndio wachungaji wa kweli. Lakini mchungaji ambaye hana ukaribu huu, hata kwa historia ya kitamaduni, ni "monsier l'abbé". Yeye si mchungaji! Ni lazima tutofautishe njia hizi mbili za kutekeleza uchungaji.” Papa alisisitiza. Ni matumaini ya Papa kwamba Kongamano hilio la Udini unaopendwa na watu wengi litakusaidia kugundua upya mizizi ya imani yao na kuzaa matunda katika kujitolea upya, katika Kanisa na katika jumuiya za kiraia, katika huduma ya Injili na manufaa ya pamoja ya wananchi wote. Maria, Mama wa Kanisa, awasindikize na kuwasaidia katika safari yao.
