Lombardi:Benedikto XVI,Mwalimu na shuhuda wa imani

Federico Lombardi

Mwaka mmoja baada ya kifo cha Papa Benedikto XVI, mada ambayo ni sawa na asili kufikiria ni urithi wake. Je, ni kielelezo cha kukabidhiwa hasa kwa walimu wa mafunzo wa zamani, au takwimu ambayo inaendelea kutupatia changamoto sisi sote leo hii, hasa katika wakati huu wa kushangaza tunaoishi? Hakuna shaka kwamba yeye ni Mwalimu wa imani. Hatutachoka kusoma tena Utangulizi wake wa Ukristo na vitabu vitatu kuhusu 'Yesu wa Nazareti;' na kwa hiyo wataalimungu wataweza kuzama katika Opera Omnia yaani kazi nzuri yake kwa muda mrefu, wakiendelea kutoa mapendekezo na mielekeo kwa ajili ya kutafakari na utafiti wao. Ikiwa kwamba yeye ni shuhuda mashuhuri wa maisha katika imani na wa imani ya Kikristo katika uzima wa milele,  pia ni wazi kabisa kwa wale ambao wamemsikiliza katika majisteroo zake na katika mafundisho yake ya kiroho, kama kwa wale ambao wameweza kumjua. Ningependa kuona, hata hivyo, ni kwamba J. Ratzinger anaendelea kuwa msindikizaji wa thamani pia kwa wale ambao wanapitia katika ushiriki na shauku ya historia  ya maisha ya mwanadam  na historia katika dunia hii, pamoja na maswali yote makubwa ambayo leo huu huleta pamoja nayo.

Hatuwezi kuficha ukweli kwamba njia ya ulimwengu wetu katika mambo mengi inaonekana - na ni – “nje ya udhibiti.” Mgogoro wa kiikolojia, udhihirisho unaoendelea wa hatari na maendeleo makubwa katika uwanja wa matumizi ya teknolojia, mawasiliano, matumizi ya kile kinachojulikana kama akili bandia, hatimaye madai ya haki zinazopingana na msukosuko wa kuishi pamoja kimataifa, pamoja na kuongezeka mara kwa mara  kuenea kwa vitisho vya vita... Kama vile alivyoakisi vyema profesa Francesc Torralba, wakati akipokea Tuzo la Ratzinger  mnamo Novemba 30 iliyopita, Benedict XVI alishughulikia kwa kina sababu za mzozo wa enzi yetu, na akapendekeza kwa utamaduni wa kisasa, sio kukataa sababu za kisasa, lakini kupanua upeo wake, kutoa nyuma nafasi kwa maadili ya akili na mantiki ya imani.

Mtazamo wa J. Ratzinger mbele ya kukabiliana na kushindwa kwa sababu za kibinadamu kwa hiyo haukuwa kuukana au kuuwekea mipaka, bali kuupanua, kuualika kwa ujasiri kujaribu kuelewa sio tu jinsi ulimwengu unavyofanya kazi, bali pia kwa nini upo na nini nafasi ya mtu katika ulimwengu na maana ya maisha yake. Haiwezi kukataliwa kwamba mtazamo huu, ambao kwa maana fulani ni pendekezo la mazungumzo na utamaduni wa kisasa, mara nyingi umepokelewa kwa ubaridi au kukataliwa wakati mwingine. Odifreddi, Mtaalamu wa hisabati, ambaye anadai kuwa asiyeamini Mungu na mara nyingi huchukulia nafasi za uchochezi, lakini ambaye alijaribu kuzungumza na Ratzinger, akipokea tahadhari ya ajabu na ya heshima kutoka kwake katika miaka ya baada ya kujiuzulu, alifafanua upapa wa Benedict XVI kuwa “mbaya” kwa kipengele hiki: pendekezo lake na uwazi wa kiutamaduni kwa upande mmoja, na ukosefu wa majibu kutoka kwa “watu wa utamaduni” kwa upande mwingine. Binafsi sikubaliani, kwa sababu ninadhani kwamba Benedikto XVI hakuwa na ujinga wa kutarajia majibu mazuri ya haraka.

Kwa hakika, ninaona kwamba pendekezo la Benedict ni la kuona mbali, linashikilia uhalali wake wote na pia linawakilisha kwa siku zijazo njia kuu ya mazungumzo kati ya sayansi na imani, kwa ujumla zaidi kati ya utamaduni wa kisasa na imani, kwa msingi wa uaminifu mkubwa katika akili ya binadamu. Afadhali zaidi, iwe ni njia kuu ya kujitolea kwa Kikristo katika ulimwengu wa kisasa, ambayo haiwezi kukwepa juhudi ya kutafakari juu ya sababu za shida na kutafuta maelewano kulingana na ukweli, na sio juu ya muunganisho wa hatari wa masilahi na huduma. Katika maono ya Kikristo ya Benedikto wa kumi na sita, upanuzi wa akili unakuja kujumuisha mantiki ya upendo, ambayo inaoneshwa katika mantiki ya bure na tafsiri ya udugu, mshikamano na upatanisho. Ukweli na upendo vinadhihirika zaidi kabisa katika Umwilisho wa Logos, yaani Neno la Mungu. Deus caritas est, Caritas in veritate, Laudato si', Fratelli tutti... Maneno makuu ya wapapa wawili wa mwisho yanafuatana kwa mwendelezo na mshikamano. Kujitolea kwa Kanisa na Wakristo na wajibu wao kwa hatima ya historia ya mwanadamu ulimwenguni kunahitaji akili na upendo, kuunganishwa katika mwanga unaotolewa na imani. Ishara madhubuti za upendo, ambazo Fransisko anatuialika kila mara, zinaombwa kuingizwa katika mfumo unaong'aa na thabiti wa maono ya Kanisa kama ushirika, katika njia ya wakati wetu kuelekea kukutana na Mungu.

Akizungumzia kuhusu Mtaguso Mkuu wa II wa Vatican katika mojawapo ya barua zake - muhimu na za kushangaza kwangu - zilizoandikwa miezi mitatu kabla ya kifo chake kwenye hafla ya Kongamano lililoandaliwa na Mfuko wa Ratzinger na Chuo Kikuu cha Wafransiskani cha Steubenville, J. Ratzinger alisema kwa uthabiti kwamba Baraza hilo lilikuwa limejithibitisha yenyewe “si tu ya busara, bali ni muhimu” na kuendelea: “Kwa mara ya kwanza sauala  la taalimungu ya dini limejitokeza katika asili yake kali. Kadhalika tatizo la uhusiano wa imani na ulimwengu wa akili safi. Masuala haya yote mawili hayakutarajiwa.” Kwa hiyo hapo awali ilionekana kwamba Baraza lilitishia Kanisa, lakini “wakati huo huo hitaji la kuunda upya suala la asili na utume wa Kanisa linaonekana polepole. Kwa njia hii nguvu chanya ya Mtaguso inajitokeza polepole...Katika Mtaguso wa II wa Vatican suala  la Kanisa ulimwenguni hatimaye limekuwa tatizo kuu.”

Papa wa mwisho ambaye alishiriki katika Baraza zima na uzoefu wake kutoka ndani hivyo anatuachia ushuhuda wa umuhimu wake wa kudumu, na anatutia moyo kuendelea kukuza mbegu na matokeo yake bila woga, tukiunda upya utume wa Kanisa ulimwenguni, na kufanya akili na imani ya kushirikiana kwa ajili ya wema na wokovu wa binadamu na ulimwengu. Mtazamo unageuka kuelekea siku zijazo kwa matumaini. Huduma  ya Benedikto XVI inaendelea katika harakati za dhati kabisa za Kanisa la Bwana, linaloongozwa na Francisko na waandamizi wake.