Vatican,Migogoro ya ndani tayari ni kushindwa kwa ubinadamu kuishi

Na Angella Rwezaula - Vatican.

Mwakilishi wa kudumu wa Vatican katika Umoja wa Mataifia aliudhuria katika Mkutano wa Kwanza wa Maandalizi wa Mkutano wa Tano wa Mapitio ya Mkataba wa Kupambana na Mabomu ya kutegwa Ardhini huko  Geneva tarehe 20 Juni 2024. Awali Mwakilishi wa Vatican alipenda kutoa Shukrani kwa niaba ya Vatican kwa kazi kubwa ambayo Kambodia imekuwa ikifanya katika maandalizi ya Mkutano wa Tano wa Mapitio. Ni matazamio yao kuwa utakuwa mkutano wenye mafanikio na wenye mwelekeo wa matokeo huko  Siem Reap baadaye mwezi wa Novemba.  Akikumbuka kumbukumbu ya miaka 25 ya kuanza kutumika kwa Mkataba wa Kupiga Marufuku mabomu dhidi ya Wafanyakazi, Papa Francisko hivi karibuni alisisitiza “ukaribu wake na waathrika wengi wa hila hizi zinazotukumbusha ukatili mkubwa wa vita, na gharama kwamba raia wanalazimishwa kuvumilia.”

Kwa njia hiyo katikati ya maafa ya migogoro inayoendelea, mabomu ya ardhini dhidi ya wafanyakazi na vifaa vya milipuko vilivyowashwa na waathriwa vinaendelea kutumiwa na baadhi ya Mataifa na makundi yenye silaha. Kwa wasiwasi mkubwa, tunaendelea kuona kuenea kiholela kwa silaha hizo katika mazingira ya vita vya Ukraine na pia katika Siria na Myanmar. Migogoro, ndani na yenyewe, tayari inawakilisha kushindwa kwa ubinadamu kuishi “kama familia moja ya kibinadamu, kama wasafiri wenzetu wanaoshiriki mwili mmoja […] kupokea kama zawadi ya upendo kutoka kwa Mungu.” Kwa kushindwa huko, mabomu ya ardhini dhidi ya wafanyakazi yanaongeza hisia ya ziada ya hofu ambayo inavuruga maisha na kuzuia maridhiano, amani na maendeleo fungamani, huku raia daima wakibeba mzigo wa mateso.

Kwa sababu hizo, Vatican inahimiza sana Mataifa yote ambayo bado hayajafanya hivyo kukubaliana na Mkataba huo, na kwa wakati huo huo, kusitisha uzalishaji na matumizi ya mabomu ya kutegwa ardhini bila kuchelewa. Gharama ya binadamu ya mabomu yaliyotegwa  ardhini inashangaza. Kwa wasiwasi mkubwa, tunaona kwamba kumekuwa na ongezeko la idadi ya waathirika. Hatuhitaji waathirika wapya. Wanaume, wanawake na watoto wanauawa au kulemazwa. Watoto hupoteza viungo vyao. Wazazi wanapoteza watoto wao. Hili linapotokea, sisi sote tunapoteza kwa sababu maisha ya mwanadamu ni matakatifu.” Alisisitiza

Kuhusu uandaaji wa Mpango Kazi na Tamko la Kisiasa litakalopitishwa na Mkutano wa Tano wa Mapitio, Ujumbe wa Vatican inapenda kutoa mapendekezo matatu yafuatayo: 1) Ni muhimu kuzingatia kikamilifu sauti na ushiriki wa waathirika ili kushughulikia mahitaji yao ipasavyo na ipasavyo. Kwa hakika, kwa mtazamo wa waathiriwa, heshima inayostahili kwa muda uliokubaliwa ina maana zaidi ya kutimiza wajibu wa kisheria; ni njia ya kudumisha na kuthibitisha utu wao. Kwa mtazamo huu, wajibu wa kisheria lazima uheshimiwe kwa uharaka mpya na ustahimilivu, kupitia ushirikiano wa dhati na mshikamano.

2)Kama ilivyosemwa mara kwa mara, ulimwengu usio na mabomu ya ardhini sio ulimwengu usio na waathiriwa. Ni jambo la msingi kuendelea kumweka binadamu katikati ya juhudi zetu za pamoja na hivyo kuhakikisha aina ya usaidizi ambayo ni muhimu. Ili usaidizi kama huo ufanane na kusudi, ni lazima uzingatie mahitaji mengi na miktadha tofauti ya waathiriwa, ikijumuisha urekebishaji wao kamili na kuunganishwa tena kijamii na kiuchumi, pamoja na utunzaji wa kisaikolojia na kiroho. Miongoni mwa mahitaji hayo mbalimbali, Wajumbe huu unapendekeza kuzingatia ikiwa ni pamoja na ahadi za kufanya viungo vya bandia kuwa nafuu zaidi kwa waathirika, kupitia ushirikiano wa kibunifu na ushirikiano wa kimataifa.

3) Itakuwa muhimu kupitisha lugha na vitendo vilivyo wazi na thabiti badala ya kutumia istilahi zisizoeleweka kama vile usemi “jinsia na utofauti”, ambao hauna fasili iliyokubaliwa na imethibitishwa kuwa aina zisizo za ridhaa katika vikao vingine kadhaa. Katika suala hili, tunashukuru nia ya mkutano wa kutekeleza mbinu jumuishi katika mchakato wa kutengeneza hati muhimu ambazo zitapitishwa na Mkutano wa Tano wa Mapitio.  Mwakilishi wa Vatican kadhalia alisema kuna uhusiano mkubwa kati ya uchimbaji wa mabomu, usaidizi kwa wahanga, maendeleo na ujenzi wa amani.

Kwa hiyo, Vatican inapenda kuunga mkono ombi la Papa Francisko la kupambana na “utamaduni wa kutupa” na badala yake kukuza utamaduni wa “mjumuisho fungamani”, kwa kuunda na kuunganisha vifungo vya kuwa mtu ndani ya jamii, kwa kuzingatia utu wa ulimwengu wote na usioweza kuondolewa kila binadamu, pamoja na haki na wajibu wake. Vifungo kama hivyo huwa na nguvu zaidi wakati wahasiriwa sio wapokeaji tu bali wanashiriki kikamilifu katika maisha ya jamii kama mawakala wa mabadiliko. Ili hili liwe na ufanisi, ni muhimu kwamba, katika ngazi ya kitaifa, kuwe na sera za wazi za na uratibu wa vipengele mbalimbali vya usaidizi wa waathiriwa. Vile vile ni muhimu kusaidia jumuiya za kiraia, ikiwa ni pamoja na mashirika ya kidini, kwa kuwa bila mitandao yao ya mshikamano, katika maeneo mengi watu wangeachwa peke yao.