Mhutasari wa Sinodi-Siku ya 17:Wajumbe wanapendekeza marekebisho ya hati ya mwisho

Na Lorena Leonardi,Edoardo Giribaldi na Angella Rwezaula - Vatican

Washiriki wa Sinodi wamependekeza zaidi ya mitindo elfu moja, au marekebisho, kwa kile kinachoitwa "Hati ya Mwisho" ambayo itaashiria mwisho wa kazi ya Mkutano Mkuu. Zaidi ya marekebisho 900 yalipendekezwa na vikundi vidogo vya kazi vya Sinodi, ambapo kila pendekezo lilipaswa kuidhinishwa na wengi rahisi. Kikundi cha uandishi kilichopewa jukumu la kuandaa hati ya mwisho pia kilipokea mapendekezo 100 ya marekebisho kutoka kwa watu binafsi kwenye sinodi. Kikundi cha uandishi sasa kinatayarisha rasimu ya mwisho ya waraka huo, ambayo itasomwa kwenye Sinodi Jumamosi asubuhi 26 Oktoba 2024 na kupigiwa kura alasiri. Katika mkutano na waandishi wa habari Jumatano  tarehe 23 Oktoba, katika Ofisi ya Waandishi wa Habari wa  Vatican Dk. Paolo Ruffini, rais wa Tume ya Habari ya Sinodi, aliwafahamisha waandishi wa habari kwamba wajumbe wa Sinodi sasa watapiga kura juu ya kufanywa upya kwa Baraza la Kawaida la Sinodi, ambayo inahusika na maandalizi ya Mkutano Mkuu ujao. Wajumbe wapya waliochaguliwa watachukua madaraka mwishoni mwa mkutano wa sasa.

Kauli ya Kardinali mteule Timothy Radcliffe kuhusu Kanisa la Afrika

Dk. Ruffini pia aliwaeleeza waandishi wa habari kuhusu taarifa ya Kardinali mteule Timothy Radcliffe kuhusu jibu la Kardinali Fridolin Ambongo kwa swali la wakati wa mkutano na waandishi wa habari Jumanne 22 Oktoba. Akirejea hotuba ya Kardinali mteule Radcliffe ambayo ilichapishwa tena katika Gazeti la Osservatore Romano, mwandishi wa habari alimuuliza Kardinali Ambongo kujibu pendekezo kuhusu masuala yaliyosababisha mwitikio wa Waafrika kukataa Hati ya Fiducia Supplicance. Kardinali Ambongo alimtetea sana Kardinali huyo mteule akisema kwamba alizungumza na Kardinali mteule Radcliffe, ambaye alimhakikishia kwamba hakuwahi kupendekeza jambo la aina hiyo.

Katika taarifa hiyo iliyotolewa Jumatano 23 Oktoba 2024, Kardinali mteule Radcliffe alieleza kwamba mazungumzo yake na Kardinali Ambongo hayakurejea hotuba ya awali iliyochapishwa na Osservatore Romano, bali makala ya Phil Lawler ambayo yalionekana kwenye tovuti za Utamaduni wa Kikatoliki. "Usomaji wa Mwanasheria wa makala ya Osservatore ulitafsiri vibaya nilichokuwa nimeandika," Kardinali Mteule Radcliffe alithibitisha. “Sikuwahi kuandika wala kupendekeza kwamba misimamo iliyochukuliwa na Kanisa Katoliki katika Afrika liliathiriwa na masuala ya kifedha. Nilikuwa nikikubali tu kwamba Kanisa Katoliki barani Afrika liko chini ya shinikizo kubwa kutoka katika dini nyingine na makanisa ambayo yanafadhiliwa vyema na vyanzo vya nje.” Kardinali mteule Radcliffe alihitimisha taarifa yake kwa kusema "anamshukuru sana Kardinali Ambongo kwa utetezi wake wa wazi wa msimamo wangu."

Mamlaka na nafasi ya Maaskofu katika Kanisa

Kufuatia uwasilishaji wa Dk. Ruffini, wasemaji wageni wa Jumatano 23 Oktoba waliochukua nafasi, ni kuanza na  Kardinali Robert Prevost, OSA, Mwenyekiti wa Baraza la Kipapa la Maaskofu alizungumza juu ya jukumu na mamlaka ya maaskofu na mabaraza ya maaskofu, akianza na mjadala juu ya mchakato wa kuchagua maaskofu. Aliendelea kusisitiza kwamba maaskofu si “wasimamizi wa biashara,” bali wanapaswa kuwa wachungaji kwanza kabisa, wakitembea na watu wa Mungu waliokabidhiwa kuwatunza. Kardinali Prevost alibainisha mvutano walionao maaskofu kuhusiana na wajibu wao wa kibaba na wachungaji huku pia wakati fulani wakiwa waamuzi na waadilifu. Kardinali alisisitiza mara kwa mara kwamba mamlaka ya askofu yanategemea "huduma," akisema ni muhimu sana kubadilisha nguvu ya miundo ya nguvu ndani ya Kanisa kwa kusisitiza haja ya kutumikia washiriki wote wa majimbo. Katika muktadha huu, alikazia hitaji la maaskofu kushauriana na kufanya kazi na mapadre, watawa na walei, pamoja na miundo mbalimbali ya sinodi ambayo tayari imetambuliwa katika sheria za kanuni. Aliendelea kuwahimiza maaskofu kuwafahamu watu wao na kuwasikiliza. Hatimaye, Kardinali Prevost alisema ni “muhimu sana” kwa Maaskofu kuwafikia wale walio pembezoni mwa jamii na wale wanaohisi kutengwa, na kuwaalika kuwa sehemu ya Kanisa. Alisisitiza ujio wa Papa Francisko, "kila mtu, kila mtu, kila mtu," akimaanisha wote lazima wakaribishwe, na akabainisha kwamba maaskofu wanaitwa hasa kuwa kielelezo cha ukaribishaji na uwazi huo.

Jukumu la kisheria la kanuni katika mchakato wa Sinodi

Mzungumzaji aliyefuata, Profesa Myriam Wijlens, mtaalamu katika Sinodi, alizungumzia jukumu la sheria ya kanuni kuhusu sinodi. Alitumia msema wa "kubofya kitufe cha kuweka upya," akirejea mkutano wa awali aliokuwa ametoa, na akasema hii inahusisha kubadilisha mfumo ambao tunafanyia kazi ili kuboresha mazingira ya kazi kwa ajili ya kazi fulani. Sinodi ya sasa, alisema, ni mwaliko wa Papa kwa Kanisa "kuundwa upya" kuhusiana na mada zinazofanya kazi ili kuboresha kazi ya umisionari ya Kanisa. Mtaguso huu wa Pili wa Vatican unahusisha washiriki kupambanua kwa pamoja, kwa kuzingatia aina mbalimbali za miito, karama n.k., na katika mazingira mbalimbali wanamojikuta, jinsi wanavyoweza kusaidia kufanya utume wa Kanisa zaidi, kuaminika na ufanisi.

Profesa Wijlens pia alisema juu ya "uthabiti mkubwa" wa watu wa Mungu ambao wamesisitiza kwamba mchakato wa mabadiliko ulioanzishwa na Sinodi lazima uambatane na miundo ya kisheria. Alibainisha miito ya mabaraza ya maaskofu na kikanisa inayoshirikishwa watu wote wa Mungu katika kila ngazi ya Kanisa, ikiwa ni pamoja na ngazi ya bara, pamoja na wito wa mabaraza ya kichungaji ya lazima, ambayo alisema yanapaswa kuimarishwa. Hatimaye, Profesa Wijlens alisisitiza umuhimu wa uwajibikaji, uwazi na tathmini, akibainisha kuwa nyanyaso ndani ya Kanisa imekuwa na athari kwa uaminifu wa Kanisa. Alibainisha ongezeko la ufahamu kwamba waamini wote wameunganishwa pamoja na kwamba hilo linamaanisha wajibu wa pande zote wa kushikana. Aliongeza kuwa utambuzi huu hautokani na jamii bali kutoka kwa mtazamo wa kina wa kitheolojia.

Mamlaka ya mafundisho ya Mabaraza ya Maaskofu

Padre Gilles Routhier, mwanatheolojia na mtaalamu wa Ikanisa na historia ya Kanisa, alizungumza baadaye, akijadili suala la mamlaka ya mafundisho ya mikutano ya maaskofu. Alibainisha kuwa swali hilo si geni, baada ya kushughulikiwa katika nyaraka kadhaa za mahakimu tangu Vatikani II. Alisisitiza juu ya maelezo madhubuti ya kile kinachomaanishwa na neno hilo, akisisitiza kwamba makongamano ya maaskofu hayana mamlaka ya kupendekeza mafundisho mapya bali lazima yatende kwa ushirikiano na Kanisa zima na Papa. Kwa ukamilifu, alizungumza kuhusu uwezo wa mabaraza ya maaskofu kufundisha imani ya pamoja ya Kanisa kwa njia inayoitikia mahitaji ya watu fulani—yaani, si kuacha fundisho kama wazo la kufikirika bali kutumia mafundisho ya Kanisa mahitaji na changamoto zinazowakabili watu wao.

Makanisa Katoliki ya Mashariki na Sinodi

Hatimaye, Padre Khalil Alwan, ML, shahidi wa mchakato wa sinodi kutoka Kanisa la Maronite, alizungumza kuhusu Makanisa mbalimbali ya Kikatoliki ya Mashariki. Alianza kwa kubainisha jambo jipya la Sinodi ya sasa, ambayo, kwa mpango wa Papa Francisko, amewaalika wasio maaskofu—mapadre, mashemasi, wanaume na wanawake wa kidini, na walei na wanawake—kushiriki kama washiriki wenye haki kamili ya kupiga kura. Alisema hilo linathaminiwa sana na waumini na huruhusu Bunge hili “kuwa usemi bora wa hisia za Kanisa la Ulimwengu pote.” Padre Alwan aliendelea kujadili Makanisa Katoliki ya Mashariki, ambayo si Makanisa mahalia tu, bali Makanisa ya Kitume na Mababa yenye mamlaka, utamaduni na urithi wao wenyewe. Wakatoliki wa Mashariki, alisema, wamesafiri nje ya nchi zao kama wahamiaji duniani kote, na kuleta maridhiano ya Makanisa yao ambayo mara nyingi yanakabiliwa na adha mbalimbali, ikiwa ni pamoja na vita. Wakatoliki wa Mashariki waliotawanywa ulimwenguni pote hubeba “maumivu ya watu” huku wakibaki kushikamana na nchi zao za asili. Mara nyingi wakiwa na alama ya "kufia imani," wao hudumisha tumaini la Ufufuko. Padre Alwan alisema katika Sinodi hii, Wakatoliki wa Mashariki wamejionea utajiri wa umoja wa Kanisa ambao bado una mambo mbalimbali. “Kupitia utambuzi katika Roho,”alisema, “tumepata, kwa upande wa wengine, huruma, ufahamu na tumaini.”

Padre Alwan alisisitiza umuhimu wa "kusuka mahusiano na kujenga madaraja ya mazungumzo" yenye lengo la kuelewana na kufanya kazi pamoja kwa manufaa ya wote. Pia alibainisha ishara madhubuti za mshikamano, ikiwa ni pamoja na barua ya Papa Francisko kwa Wakatoliki wa Mashariki ya Karibu na wito wa siku ya sala na kufunga kwa ajili ya kukomesha "ukatili" wa vita katika Nchi Takatifu, pamoja na kutangazwa watakatifu Wafiadini 11 wa Damasco na wengine wakati wa Misa ya Dominika tarehe 20 Oktoba 2024. Hatimaye, baada ya kuongeza sauti yake kwa wito wa jumuiya ya kimataifa na Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa kusitisha vita katika Ardhi Takatifu, Padre Alwan alieleza kwamba tumaini la Kikristo si matumaini ya juu juu tu. Msalaba, alisema, sio neno la mwisho. Mungu ametayarisha njia ya maisha hata katika mateso, "akitupa tumaini la kuendelea, tumaini la mustakabali wa amani katika Mashariki ya Kati, hata kama inaonekana kuwa mbali."