Vatican,Caccia:Wasiwasi wa Vatican kuhusu ongezeko la majaribio ya silaha angani

Na Angella Rwezaula – Vatican.

Vatican ina wasiwasi kuhusu ongezeko la hivi karibuni la majaribio ya silaha za kupambana na satelaiti na kuongezeka kwa uwekezaji na Mataifa kadhaa. Hayo yalisemwa na Askofu Mkuu Gabriele Caccia, Mwakilishi wa Kudumu wa Vatican katika Umoja wa Mataifa, wakati wa hotuba yake katika Majadiliano ya Kimaudhui juu ya anga la nje -vipengele vya upokonyaji silaha” katika Kamati ya Kwanza ya Kikao cha 79 cha  Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa jijini New York, Marekani tarehe  30 Oktoba 2024. Askofu Mkuu Caccia akianza hotuba yake alisema kuwa: “Amani haigawanyiki na ili iwe kweli ya haki na ya kudumu, lazima iwe ya ulimwengu wote.” Katika suala hili, amani na usalama wa kimataifa vinaenea zaidi ya mipaka iliyoainishwa ya sayari yetu; zinajumuisha anga isiyo na kikomo ya anga ya nje inayotuzunguka.  

Anga ni faida kwa wote

Askofu Mkuu Caccia alifafanua kuwa "Ufalme huu usio na kikomo, pamoja na maajabu na udhaifu wake mwingi, hutumika kama ukumbusho kwamba ustawi wetu wa pamoja hautegemei maelewano tu ya  nchi kavu, lakini pia juu ya usimamizi wetu wa pamoja wa ulimwengu. Kama inavyooneshwa katika Kifungu cha 1 cha Mkataba wa Anga ya Juu wa 1967 “Uchunguzi na matumizi ya anga za juu […]  litakuwa jimbo la wanadamu wote”. Hakika, anga la juu ni faida ya wote na kila nchi lina wajibu sawa wa kuilinda kama sehemu muhimu ya nyumba ya wote, kwa manufaa ya vizazi vya sasa na vijavyo.

Usalama wa anga unaleta wasiwasi

Mwakilish wa Kudumu wa Vatican aliendelea kusema kuwa: “Kutokana na maendeleo ya haraka ya teknolojia, kupunguza gharama, na kuongezeka kwa upatikanaji wa huduma za satelaiti, utegemezi wa anga za juu kwa shughuli za kiraia umeongezeka sana katika miaka ya hivi karibuni. Wakati huo huo, Vatican ina wasiwasi kuhusu ongezeko la hivi karibuni la majaribio ya silaha za kupambana na satelaiti na kuongezeka kwa uwekezaji na Mataifa kadhaa. Mitindo hii inaleta wasiwasi mkubwa kuhusu usalama wa anga na uendelevu wa siku za usoni wa anga ya juu, kwani vifusi husongamana kwenye mzunguko wa chini wa Dunia na kuzuia matumizi ya amani katika kinafasi hiki kinachozidi kuwa muhimu. Katika suala hili, inafaa kuzingatia kwamba Mkataba wa Anga za Juu unakataza wazi kupelekwa au kuweka silaha za maangamizi makubwa katika anga ya nje na kwenye miili ya angani.

Jumuiya ya Kimataifa haijafikia makubaliano kupiga marufuku aina zote za silaha

Askofu Mkuu Caccia aidha alibainisha kuwa “Hata hivyo, pamoja na katazo hili mashuhuri, matumizi ya kijeshi ya anga ya juu bado hayajadhibitiwa, na hivyo kusababisha hatari kubwa ya kuongezeka kwa mvutano na mashindano ya uwezekano wa silaha. Vatican  inasisitiza kwa nguvu imani yake kwamba anga ya juu lazima itumike kwa madhumuni ya amani pekee. Inasikitisha kwamba, pamoja na ukweli kwamba anga ya juu imekuwa ajenda ya Mkutano wa Upokonyaji Silaha tangu mwaka 1985, jumuiya ya kimataifa bado haijafikia makubaliano kuhusu makubaliano ya kupiga marufuku aina zote za silaha katika anga ya juu. Ndani ya usanifu wa upokonyaji silaha, Mkutano wa Upokonyaji Silaha unapaswa kuwa muhimu katika kuanzisha kanuni zinazofunga kisheria za matumizi ya amani ya anga ya juu na kuzuia mashindano ya silaha katika anga za juu (PAROS).”

Vatican inataka kikao kijacho cha OEWG kiwe na matokeo chanya

Balozi mwakilishi katika UnN anasisitiza kuwa "Hii inapaswa kujumuisha makubaliano ya kuzuia mbio za silaha katika anga ya juu na kuhakikisha kwamba shughuli katika mazingira haya ya pamoja zinatokana na ushirikiano kwa manufaa ya wanadamu wote. Wakati huo huo, hatua zisizo za kisheria zinaweza kusaidia katika kujenga na kuimarisha imani. Hatua hizo ni pamoja na kuandaa na kutekeleza Hatua za Uwazi na Kujenga Imani (TCBMs) pamoja na kuweka kanuni za pamoja za uwajibikaji na uzingatiaji wa haki katika anga za juu. Kuhusiana na hili, Vatican inapenda kwamba kikao kikuu kijacho cha Kikundi Kazi cha Open-Ended Working Group (OEWG) kuhusu Kupunguza Vitisho vya Nafasi kupitia Kanuni, Kanuni na Kanuni za Tabia za Uwajibikaji katika 2025 kitaleta matokeo chanya."

Vatican inapongeza UNDC

Askofu Mkuu aidha alibainisha kuwa wakati ujumbe wake unasikitika "kwamba Tume ya Umoja wa Mataifa ya Kupunguza Silaha (UNDC) haikuweza kufikia makubaliano kuhusu kipengele chenye kichwa: "Mapendekezo ya kufikia lengo la upokonyaji silaha za nyuklia na kutoeneza silaha za nyuklia", tunaipongeza UNDC kwa kuhitimisha kwa ufanisi kuzingatia kipengee chenye kichwa "Maandalizi ya mapendekezo ya kukuza utekelezaji wa vitendo wa uwazi na hatua za kujenga imani katika shughuli za anga ya nje". Kwa hakika, uundaji wa TCBMs na kanuni za anga za juu zinaweza kuandaa njia ya kuundwa kwa makubaliano ya kisheria ya kuzuia silaha za anga ya nje na silaha zinazotishia vitu vya anga, na kuhakikisha kuwa shughuli katika mazingira haya ya pamoja zinalenga ushirikiano kwa faida ya ubinadamu.