26 Septemba ni Siku ya Kimataifa ya kukomesha kabisa Silaha za kinyuklia

Na Angella Rwezaula – Vatican.

Kila tarehe 26 ya kila mwaka ni siku ya Kimataifa ya Kukomesha Silaha za kinyuklia. Katika muktadha huo, Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa, Bwana Antonio Guterres, ametoa Ujumbe wake katika fursa hii kwa mwaka 2024. Katika ujumbe huo anabinisha kuwa: “Silaha za nyuklia ni tishio la kipekee na linalowezekana kwa sayari yetu. Matumizi yoyote ya silaha hizi yangesababisha janga la kibinadamu. Mafanikio mengi yamepatikana katika kupunguza hatari hii, lakini leo ninaogopa kwamba sio  kwamba maendeleo haya yamesimama tu, lakini yanarudi nyuma.”

Tofauti kuhusu kasi na ukubwa wa upokonyaji silaha unaongezeka 

Katibu Mkuu katika Ujumbe huo aidha inabaina kuwa: “Mahusiano kati ya nchi zenye silaha za nyuklia yana sifa ya kutoaminiana. Maneno hatari kuhusu matumizi ya silaha za nyuklia yanazidi kuongezeka na kuna mbio za silaha zinazoendelea kwa ajili ya silaha za hali ya juu zaidi. Wakati huo huo, utawala makini wa udhibiti wa silaha ambao umejengwa kwa muda umedhoofika. Tofauti kuhusu kasi na ukubwa wa upokonyaji silaha zinaongezeka. Ninahofia kwamba mielekeo kuelekea mazoea mabaya inarudi, ambayo kwa mara nyingine itashikilia ulimwengu mzima kwa tishio la maangamizi ya nyuklia.”

Mkataba wa kupiga marufu silaha za nyuklia unawakilisha wasiwasi

Kwa kumalizika muda wake mwezi uliopita wa Mkataba wa kihistoria wa Silaha za Nyuklia za Masafa ya Kati (INF), ulimwengu umepoteza hundi ya thamani sana kuhusu vita vya nyuklia. Ninahimiza sana Marekani na Shirikisho la Urusi kupanua kile kinachoitwa makubaliano ya "Mwanzo Mpya" ili kuhakikisha utulivu na wakati wa kujadili hatua za baadaye za udhibiti wa silaha. Pia nasisitiza ombi langu kwa mataifa yote yanayohusika kufanya kazi kwa pamoja ili kuhakiki kikamilifu Mkataba wa Kuzuia Uenezaji wa Nyuklia (NPT) mwaka wa 2020. NPT inasalia kuwa msingi wa serikali ya upokonyaji silaha na kutoeneza silaha. Mkataba wa Kupiga Marufuku Silaha za Nyuklia unawakilisha wasiwasi wa mataifa mengi kutokana na kuongezeka kwa tishio la silaha hizo."

Wito wa kuheshimu ahadi kikamilifu za Mkataba Kabambe wa kupia marufuku

Ujumbe huo kadhalika unabainisha kwamba: “Na Mkataba Kabambe wa Kupiga Marufuku ya Majaribio ya Nyuklia unasalia kuwa hatua iliyochelewa kwa muda mrefu. Kwa mara nyingine tena natoa wito kwa mataifa yote kuheshimu ahadi zao kikamilifu. Pia natoa wito kwa mataifa yanayomiliki silaha za nyuklia kuanzisha mazungumzo yanayohitajika ili kuzuia matumizi ya silaha hizi na kukubaliana kuhusu hatua za kivitendo kuelekea kupokonya silaha katika muda mfupi. Silaha za nyuklia zinawakilisha hatari isiyokubalika kwa wanadamu. Kuziondoa ndiyo njia pekee ya kuondoa tishio linalotokana nao kwa wakati mmoja.”