ኣብ ቅድስቲ መሬት ካቶሊካዊ ሽማግለ ፍትሕን ሰላምን 'ፍትሓዊ ኲናት' ኣጽዋራዊ ምግባር ይነቅፍ

ስምዖን ተ. ኣርኣያ - ሃገረ ቫቲካን

ሽማግለ ፍትሕን ሰላምን ካቶሊካዊት ቤተ ክርስቲያን ኣብ ቅድስቲ መሬት፡ እስራኤል ኣብ ቓዛ እተካይዶ ዘላ ኲናት፡ ኣብ “ፍትሓዊ ኲናት” ዝብል ቃል መርገጺ ክህልዎ ምፍታን ዝግበር ዘሎ ኣካይዳ ነቒፉ፡ እቲ ሽማግለ ፍትሕን ሰላምን ነቲ ንዘመናት ዝጸንሐ ስልጣናዊ ትምህርቲ ቤተ ክርስቲያን ኣብዚ ጉዳይ እዚ ከምቲ ኣብ መዝገበ ሃይማኖት ካቶሊካዊት ቤተ ክርስቲያን ፍትሓዊ ኩናት ንዝብል ቃል ዝህቦ ሓቀይና ትርጉም ብምዝካር፡ ነቲ ኣብ እስራኤልን ኣብ ወጻኢ ሃገራትን ሓያሎ ፖለቲካዊ ተዋሳእቲ ንዕንወትን ቅትለትን ንጹሓን ሕጋውነት ንምሃብ ዘቕረብዎ “ፍትሓዊ ውግእ” ዝብል ስነ - ሞጎት ብትሪ ከም ዝነጸጎ ዜና ቫቲካን ኣፍሊጡ፡

መጥቃዕቲ ሓማስ ይኹን እስራኤል ብዘይ ኣፈላላይ ምላሽ 'ፍትሓዊ ኲናት' ኣይኮነን

"እዚ ኽልሰ-ሓሳብ እዚ ንሞት ብዓሰርተታት ኣሽሓት ዚቝጸሩ ሰባት መመኽነይታ ንምቕራብ እዩ ዚዝውተር ዘሎ - ቢሉ - ከም 'ፍትሓዊ' ዝኣመሰለ ቓላት ነቲ ዘይፍትሓውን ጨካንን ጐዳእን ዝዀነ ነገር መመኽነይታ ንምቕራብ ምጥቃም ከነፍቅድ ኣይንኽእልን ኢና። ንንጽሕና ቛንቋ ኽንማጐት ኣሎና፣ ከመይሲ መብጽዓኡ ኽንሕሉ እንተ ኽኢልና ናይ ሓቂ ፍትሒ ዝኸኣል ከም ዝኾነ ንኣምን . . . እቲ ሓማስ ኰነ እቲ ብእስራኤል እተኻየደ ኣዕናዊ ውግእ ብመሰረት ሰረተ - እምነት ካቶሊካዊት ቤተ ክርስቲያን 'ውግእ ጥራይ' ዝብል መለክዒታት ኣየማልእን ኢዩ፡ ከም ዝበለ ዜና ቫቲካን ይሕብር።

ፍልልይን ተመጣጣንን ኣገባብን ዝብል መትከል ዘየኽብር እዩ

ብመሰረት ካቶሊካዊ ትምህርቲ ሰረተ እምነት “ፍትሓዊ ውግኣት ኣብ መንጎ ሰላማውያንን ተዋጋእትን ብንጹር ፍልልይ ክህልዎ ኣለዎ። ይኹን እምበር እዚ መትከል እዚ “ኣብዚ ኲናት ብኽልቲኡ ወገናት ዕሽሽ ተባሂሉ ዘሕዝን ውጽኢት ድማ የስዕብ ኣሎ” እንክብል ኣብቲ ዘውጸኦ መግለጺ ኣመላኺቱ፥ ብተወሳኺ ተመጣጣኒ ኣጠቓቕማ ሓይሊ ዝብል መትከል ከኽብሩ ኣለዎም፣ “እዚ ድማ ብዛዕባ ቁጽሪ ናይ ዝሞቱ ፍልስጤማውያን ካብ ናይ እስራኤል ብዓሰርተታት ኣሽሓት ዝበዝሐሉ፣ ከምኡ’ውን ንጹር ኣዚዩ ክብ ዝበለ ክሳራታት ኣብ ልዕሊ ፍልስጤማውያን ዘስዕብ ሞት ንጹሓን ደቂ ኣንስትዮን ህጻናትን ብቀሊል ዝረኣ ኣይኮነን እንክብል እቲ ናይ ፍታሕን ሰላምን ሽማግለ ኣብ ዘውጸኦ መገልጺ ዝተሰምዖ ሓዘን ኣቕሪቡ፥ እቲ ኣካል ፍትሕን ሰላምን ብፍላይ ነቲ እስራኤል ኣንጻር ሓማስ ኣብ ዝገበረቶ ዘይሕለል ኲናት ዝጠፍአ ህይወት ፍልስጤማውያን ኣብ መጻኢ ህይወት እስራኤላውያን ከድሕን ይኽእል እዩ ዝብሉ ሰባት ዘቕረብዎ ናይ ተመጣጣንነት ምጉት ተቓዊሙ:

ከም ዝደለኻዮ ምጥቃም ቋንቋ ክልሰ-ሓሳብ ፍትሓዊ ኲናት ብዛዕባ ቃላት ጥራይ ዘይኮነስ፡ ዝጭበጥን ቀታሊን ሳዕቤን ይፈጥር ኣሎ።

ኩሉ ውግኣት 'ስዕረት'ን 'ምትላልን' እዩ

እቲ ሽማግለ ፍትሕን ሰላምን ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ፥ ር.ሊ.ጳ. ፍራንቸስኮ ቅልጡፍ ተኹሲ ደው ክብልን ጅሆ ዝተታሕዙ እስራኤላውያን ንኽፍትሑን ዘቕረብዎ ዘይሕለል ጻውዒት ብምዝካር፡ ድሕሪ መጥቃዕቲ ሓማስ እስራኤል መሰል ርእሰ ምክልኻል፥ ብመትከላት ኣፈላላይን ተመጣጣንን ክምራሕን ክኽተልን ኣለዎ” ክብል ኣጽኒዑ፡ ኣህጉራዊ ሰብኣዊ ሕጊ” ክኽበር ጻውዒት ከም ዘቕረበ ዝሓበረ ዜና ቫቲካን ኣስዒቡ፥

ሽማግለ ፍትሕን ሰላምን ብተወሳኺ ቅኑዕ ዝብል ዝኾነ ይኹን ኣገላልጻ ዝወሃቦ ኲናት ኣብ ሕቶ ኣእትዩ፣ ነቲ ናይ ር.ሊ.ጳ. ፍራንቸስኮን ቅዱስ ዮሓንስ ጳውሎስ ዳግማውን ብሓቂ ኩናት ኩሉ ግዜ “ንሰብኣውነት ስዕረትን ምትላልን እዩ” ዝበልዎ ቃል ኣቃሊሑ፥ እቲ መግለጺ፡ “ኣጠራጣሪ” ኣተገባብራ ክልሰ - ሓሳብ “ፍትሓዊ ኲናት” ብፍላይ ዘመናዊ ኣጽዋር ቅድሚ ሕጂ ተራእዩ ብዘይፈልጥ ደረጃ ሞትን ዕንወትን ኬምጽእ ኣብ ዚኽእል ኵነታት እዚ ሓቂ ምዃኑ ኣመላኺቱ፥ ወሲኹ እቲ "ፍትሓዊ ውግእ" ዝብል ክልሰ-ሓሳብ ንዘመናዊ ግጭታት ብፍላይ ከኣ ነቲ ንዓሰርተታት ዓመታት ዝቐጸለ ግጭታት ኣብ ግብሪ እተዝውዕል ነይሩ ውግእ ሳሕቲ ጥራይ ክህብሉ ምገበረ ነይሩ” ዝብል ሓሳብ ከም ዘስመረሉ የመላኽት።

ሰላምን ፍትሕን ንኹሉ ኣብ ቅድስቲ መሬት

ኣብ መደምደምታ እቲ መግለጺ፡ ቤተ ክርስቲያን ኣብ ቅድስቲ መሬት ንኹሎም እስራኤላውያንን ፍልስጤማውያንን ሰላምን ፍትሕን ክረጋገጽ ዘቕረበቶ ጻውዒት ደጊሙ ብምቅላሕ፡ "እዚ ግጭት ደው ምባል፡ ንዓለም ኣብ ሓደጋ ዘእቱ ዝርግሐኡ ንምክልኻልን ወፍሪ ሓድሽ ኣድማስ ዝኸፍት ቋንቋ ንምጅማርን ግዜ በጺሑ ኣሎ" ከም ዝበለ ዜና ቫቲካን ኣፍሊጡ።