Hội nhập trong phụng vụ và đời sống người bản địa vùng Amazon

Văn Yên, SJ

Đức cha Edson Damian, giám mục giáo phận São Gabriel da Cachoeira nói với hãng tin Fides của Bộ Truyền Giáo rằng: “tất cả các Bí Tích phải được hội nhập văn hoá”, như được chỉ dẫn trong Hiến chế về Phụng vụ thánh của Công Đồng. “Việc hội nhập không chỉ giới hạn trong việc dịch các ngôn ngữ Bí tích ra thổ ngữ, nhưng phải hội nhập văn hoá sâu xa hơn.” Đức cha Edson cho biết: “giữa nhiều sắc tộc tại vùng Alto Rio Negro, thì Bộ lễ bằng tiếng tukano đã được dịch và cử hành ở nhiều nơi.”

Còn Đức cha Santin, giám mục giáo phận Prelatura di Itaituba, nói về người Munduruku: “Sau một trăm năm truyền giáo cho những người Munduruku, thì 10 năm gần đây các nhà nguyện trong các làng đã được xây dựng để cử hành Lời Chúa. Các nhóm phụng vụ cũng được thành lập. Bước đầu tiên trước đây là dịch các bài hát ra tiếng Munduruku, nhưng đến nay họ đã tự sáng tác những bài hát riêng của họ, với nhịp điệu và ý lời riêng. Hơn nữa, cần đào tạo tốt những thừa tác viên Lời Chúa, để họ có thể sáng tạo và hội nhập văn hoá trong phụng vụ, làm cho việc cử hành Lời Chúa được phong phú bằng những yếu tố thuộc văn hoá của họ.”

Tại vùng Alto Río Negro, liên quan đến giáo lý, Đức cha Edson nói: “chúng tôi cố gắng dùng những giá trị văn hoá bản địa để đưa vào giáo lý. Hiện tại đã có 70 đề tài, khởi đi từ văn hoá rồi khai triển các bài giáo lý. Nhiệm vụ bây giờ là làm sao để nhiều người được biết đến.”

Đức cha Santin nói: “đôi khi chúng tôi có một ý tưởng trong đầu, nhưng khi đến nơi thì thấy thực tế lại khác.” Đức cha cho biết: “Các vị thừa sai thấy người thổ dân Munduruku dùng rất nhiều khói, nên đã đem nhang hương vào các buổi cử hành phụng vụ. Các thổ dân mừng lễ của họ rất sống động, dựa trên thực tế cuộc sống của họ. Dịp lễ trở thành ngày hội của đất nước, và các dân tộc lân cận cũng tham dự. Do đó, chúng tôi đang học cách làm sao để có thể hội nhập văn hoá với các lễ này. Không phải là sáng tạo kiểu hoang dã, nhưng là sáng tạo hội nhập và tốt đẹp.” (Fides 4/1/2019)