Brazil: Một "ngôi nhà nhỏ" với sứ vụ lớn

ALICIA LOPES ARAÚJO

Hàng trăm gia đình được hỗ trợ mỗi ngày; 250.000 bữa ăn nóng được cung cấp vào năm 2022; 2.500 mét vuông để liên tục hỗ trợ hơn 1.000 người và hàng ngàn cuộc đời được thay đổi.

Đây là những con số nói lên một “nơi chốn của trái tim”, nơi mà tâm hồn sống động của những người trú ngụ trong Vila Maria da Conceição ở vùng ngoại ô Porto Alegre (thủ phủ của Bang Rio Grande do Sul) có thể cảm nhận được.

Ở những vùng ngoại ô này, nơi những điều kiện sống hết sức dễ bị tổn thương, nơi hầu hết các dịch vụ cơ bản đã không còn và sự chia rẽ gia đình cũng như bạo lực cộng đồng chiếm ưu thế, các nữ tu Thừa sai của Chúa Giêsu Chịu Đóng Đinh (Irmãs Missionárias de Jesus Crucificado - MJC) là sự hiện diện của hy vọng và tình huynh đệ với cơ sở Pequena casa da criança (Ngôi nhà nhỏ cho trẻ em), nơi hoạt động vì một mục đích “vĩ đại” trong 66 năm.

Thực ra, cơ sở không chỉ đơn giản là ngôi nhà của các em. Ở đây, thanh niên, người cao tuổi và các gia đình cũng được chào đón nồng nhiệt, tìm được nơi trú ẩn khỏi những giông bão của cuộc đời và không gian cho những giấc mơ - điều mà chỉ một ngôi nhà mới có thể mang lại. Xét cho cùng, như Pliny đã nói 2.000 năm trước, “Nhà là nơi có trái tim”.

Trong một cuộc phỏng vấn của L'Osservatore Romano, Sơ Pierina Lorenzoni, Phụ trách hội dòng, giải thích: “Pequena casa da criança tham gia vào lĩnh vực giáo dục và đào tạo nghề nghiệp. Mục tiêu của nó là thúc đẩy sự phát triển toàn diện của con người ở mọi khía cạnh - thể lý, trí tuệ, tình cảm, xã hội và tinh thần - với mục tiêu tạo ra một ảnh hưởng kinh tế xã hội trong bối cảnh hoạt động của nó, thông qua các giá trị Kitô giáo. Trong số 479 gia đình nhận được hỗ trợ vào năm 2022, 25% có thu nhập gia đình thấp hơn mức lương tối thiểu. Khoảng 70% gia đình chỉ có cha hoặc mẹ và 40% chủ gia đình thậm chí chưa học xong giáo dục phổ thông. 86% là phụ nữ, trong khi 70% là người da màu hoặc người lai. Hơn nữa, hơn một nửa số nhà ở chật chội và không tốt cho sức khoẻ vì thiếu hệ thống cấp nước và xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn."

Hoàn cảnh này cho thấy một trở ngại trong việc đảm bảo các quyền xã hội của những người này, trong đó có quyền được giáo dục. Điều này thúc đẩy mạnh mẽ hội dòng tiếp tục công việc. Ngày nay, thông qua các chương trình khác nhau, hội dòng không ngừng hỗ trợ 937 người, bao gồm cả trẻ em, thiếu niên, người trẻ và người cao tuổi: trường mầm non và tiểu học có 419 em; hỗ trợ chỗ ở và tăng cường mối quan hệ, học hỏi sau giờ học cho 164 trẻ em, từ 6 đến 17 tuổi; mục vụ đường phố, tập trung vào việc chăm sóc 252 trẻ em có tiền sử lao động trẻ em, cũng như người nghèo hoặc vô gia cư. Dự án "người trẻ học nghề" giúp hơn 50 thanh niên tham gia thị trường lao động; các nhóm dành cho người cao tuổi; hỗ trợ tâm lý, xã hội cho cộng đồng. Ngoài ra, các nữ tu đặc biệt chú ý đến hoàn cảnh sống của phụ nữ ở các vùng ngoại vi và thúc đẩy việc tiếp cận văn hóa.

Sơ Lorenzoni giải thích rằng hạt giống đã mang lại những kết quả này đã được gieo vãi từ rất lâu. "Đó là vào năm 1919, tại Campinas (Bang São Paulo), nhờ sáng kiến của cô Maria Villac, một nhóm phụ nữ thuộc các bối cảnh xã hội khác nhau, các thế hệ và sắc tộc khác nhau được thành lập. Họ bắt đầu gặp nhau, suy niệm Đàng Thánh Giá và thực hiện các công việc của lòng thương xót. Vào thời điểm đó, điều đó có nghĩa là dành thời gian ở các vùng ngoại vi của thành phố, bước vào những ngôi nhà của người nghèo, trong các nhà máy, gặp gỡ các công nhân và nhà tù." Trong những năm qua, nhờ đời sống tông đồ và thiêng liêng nhiệt thành, nhóm đã phát triển đáng kể, dẫn đến việc thành lập Hiệp hội các Nữ Thừa Sai Chúa Giêsu Chịu Đóng Đinh, với sứ mạng thăm viếng các gia đình có hoàn cảnh khó khăn và tổ chức các trung tâm dạy giáo lý, trong một bối cảnh được đánh dấu bởi bất bình đẳng xã hội, được hình thành bởi sự tăng tốc của quá trình công nghiệp hóa ở các thành phố São Paulo và Campinas. Tin tưởng vào sức mạnh truyền giáo của nhóm, và để đảm bảo tính liên tục của kinh nghiệm Kitô giáo này, Đức cha Francisco de Campos Barreto, lúc đó là Giám mục của Campinas, đã đề nghị biến hiệp hội thành một dòng tu "một chân trong thế giới và một chân trong tu viện."

Do đó, vào năm 1928, dòng Nữ tu Thừa Sai Chúa Giêsu Chịu Đóng Đinh đã ra đời, với đặc sủng "ra đi tìm kiếm những người túng thiếu nhất!". Một trong những nữ tu có ảnh hưởng lâu dài đến lịch sử của hội dòng là Nely Capuzzo. Sinh tại Goiás, chị được chọn để thực hiện sứ mạng của mình tại thành phố Porto Alegre, bằng cách bắt đầu làm việc với các gia đình và trẻ em nghèo sống ở khu vực xung quanh cảng của thành phố. Tuy nhiên, sau khi một trận lụt xảy ra trong khu vực, các gia đình phải tìm nơi khác để sinh sống và định cư tại Vila Maria da Conceição, còn được gọi là Morro da Maria Degolada. Sơ Lorenzoni chia sẻ: "Chính tại nơi này, cách xa trung tâm và thiếu các phương tiện chăm sóc sức khỏe, giáo dục và trợ giúp, nữ tu này đã thực hiện công việc của mình bằng cách thành lập cơ sở Pequena casa da criança vào năm 1956, một nơi bảo vệ và thăng tiến sự sống. Trụ sở đầu tiên của dòng vào thời điểm đó là một căn lều nhỏ bằng gỗ, điều này giải thích tên của dự án. Sơ Lorenzoni nhấn mạnh: “'Nhà' đối với chúng tôi có nghĩa là nơi chào đón, gặp gỡ, nhưng cũng là nơi cử hành và dạy giáo lý, nghĩa là, một không gian nơi cộng đồng có thể đến với nhau. Và cho đến ngày nay, dòng vẫn tiếp tục là 'ngôi nhà của Chúa', tồn tại để làm điều tốt cho tất cả mọi người, không có sự phân biệt”.

Câu chuyện về Ngôi nhà nhỏ do đó được đan xen với câu chuyện của cộng đồng, chú ý đến những nhu cầu cụ thể của nó. Ví dụ, dòng dành một phần tòa nhà để làm một phòng khám đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe. "Các dịch vụ được cung cấp rất phức tạp và đa chiều, chính vì các nữ tu ghi nhớ mục tiêu thúc đẩy sự phát triển con người toàn diện: không chỉ tiếp cận những điều cần thiết, trong đó có dinh dưỡng, đồng hành tâm lý và xã hội, mà còn cả hoạt động tâm linh, để cổ vũ đức tin, nền văn hóa hòa bình và tình huynh đệ, một sức mạnh thiết yếu trong việc chống lại bạo lực cộng đồng."

Cách đây khá lâu, Pequena casa da criança không còn nhỏ nữa. Bất chấp những thử thách khó khăn hơn bao giờ hết, "hội dòng tiếp tục ấp ủ hy vọng xây dựng một tòa nhà mới, nơi sẽ cho phép nhiều người đăng ký học mẫu giáo và tiểu học hơn, đồng thời tăng gấp đôi số người được hưởng lợi từ các chương trình của Tổ ấm”, Sơ Pierina Lorenzoni giải thích.

Hơn nữa, các nữ tu Thừa sai của Chúa Giêsu Chịu Đóng Đinh không chỉ tham gia ở một số bang ở Brazil, mà còn ở Chile, Ecuador, Bolivia, Paraguay, Peru, Angola, Mozambique và Kenya. Hiện diện sống động ở những vùng ngoại vi này của thế giới là dấu chỉ trung thành với đặc sủng của hội dòng, với sứ mạng ngay từ đầu của hội dòng là luôn hiến thân cho một hình thức truyền giáo chú ý đến hoàn cảnh của “người nghèo”. Các nữ tu đã đi trên con đường này, và như dòng sông tìm về biển cả, các chị tiếp tục nuôi dưỡng những ước mơ mới, ý thức được tầm quan trọng của việc không ngừng “ra khơi”.