“Những ước mơ lớn” của Đức Thánh Cha Phanxicô cho Amazon

Bình luận của Andrea Tornielli – Vatican News

“Giấc mơ là một nơi đặc biệt để tìm kiếm sự thật. Và ngay cả Thiên Chúa cũng nhiều lần chọn nói về những giấc mơ.” Đây là những lời Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói hồi tháng 12/2018 trong bài giảng Thánh Lễ tại nhà nguyện Santa Marta khi nói về Thánh Giuse, một người thinh lặng và cụ thể. Những lời này giúp chúng ta hiểu được cái nhìn của Đức Giáo hoàng về Amazon qua Tông huấn hậu Thượng hội đồng. Một bản văn được viết như một bức thư tình, trong đó có nhiều trích dẫn từ các nhà thơ, giúp người đọc tiếp xúc với vẻ đẹp tuyệt mỹ của miền này nhưng cùng với những thảm kịch hằng ngày của nó. Tại sao vị Giám mục Roma muốn một Thượng hội đồng cho một miền cụ thể lại có một giá trị phổ quát? Tại sao Amazon và số phận của nó liên quan đến chúng ta?

Lật qua các trang của Tông huấn, câu trả lời được sáng tỏ. Trước hết, vì mọi thứ đều liên kết với nhau: sự cân bằng của hành tinh chúng ta cũng phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của Amazon. Kế đến, vì sự chăm sóc con người và chăm sóc hệ sinh thái không thể tách rời, nên không thể dửng dưng trước sự hủy hoại sự phong phú con người và văn hóa của người dân bản địa, cũng như trước sự tàn phá và chính sách khai thác phá hủy rừng. Nhưng có một yếu tố khác khiến Amazon trở nên phổ quát. Một cách nào đó, có những động lực tiên báo về những thách thức gần với chúng ta: những tác động của nền kinh tế toàn cầu hóa và một hệ thống tài chính ngày càng kém bền vững đối với cuộc sống con người và môi trường; sự chung sống giữa các dân tộc và văn hóa khác nhau sâu sắc; di cư; sự cần thiết phải bảo vệ công trình sáng tạo vốn đang có nguy cơ bị tổn thương không thể phục hồi.

Tông huấn “Querida Amazonia” trên hết trình bày một thách thức đối với Giáo hội, một Giáo hội được mời gọi tìm ra những con đường mới cho việc loan báo Tin Mừng, loan báo điều cốt lõi của thông điệp Kitô giáo, là kerygma về lòng thương xót của Thiên Chúa, Đấng yêu thế gian đến nỗi hy sinh Con của Ngài trên thập giá. Con người, ở Amazon, không phải là căn bệnh cần phải chiến đấu để chữa trị môi trường. Các dân tộc bản địa của Amazon phải được bảo tồn với văn hóa và truyền thống của họ. Nhưng họ cũng có quyền về chứng tá Tin Mừng. Họ không thể bị loại trừ khỏi sứ mạng và khỏi việc chăm sóc mục vụ của một Giáo hội được thể hiện nơi khuôn mặt cháy nắng của nhiều nhà truyền giáo lớn tuổi, thường chèo thuyền ngày qua ngày để gặp gỡ các nhóm thật nhỏ và mang đến cho họ sự âu yếm của Thiên Chúa cùng với sự nâng đỡ tái sinh từ các bí tích.

Với tông huấn của mình, Đức Giáo hoàng Phanxicô làm chứng về một cái nhìn vượt lên trên những phân trích biện chứng nhắm mô tả Thượng hội đồng như là một cuộc trưng cầu dân ý về khả thể phong chức linh mục cho những người đàn ông đã kết hôn. Vấn đề này đã được thảo luận trong một thời gian dài và có thể vẫn còn trong tương lai, bởi vì “sự tiết dục hoàn toàn và vĩnh viễn” không phải là “đòi hỏi chắc chắn từ chính bản chất của chức tư tế”, như khẳng định của Công đồng chung Vaticanô II. Vấn đề được đấng kế vị thánh Phêrô, sau khi cầu nguyện và suy gẫm, quyết định trả lời không phải là đưa ra những thay đổi hoặc khả thể không tôn trọng những điều đã được thiết lập bởi kỷ luật giáo hội hiện tại, nhưng là mời gọi trở lại với những điều cốt yếu, từ một đức tin sống và nhập thể, từ một cuộc truyền giáo đầy hoa trái được đổi mới, nghĩa là để không gian cho Thiên Chúa hoạt động, chứ không phải từ các chiến lược tiếp thị hoặc kỹ thuật truyền thông của những người có ảnh hưởng tôn giáo.

“Amazon yêu quý” mời gọi một lời đáp trả “cụ thể và can đảm” trong việc xem xét lại tổ chức và sứ vụ giáo hội. Tông huấn mời gọi toàn thể Giáo hội Công giáo đảm lấy trách nhiệm, để cảm nhận nơi mình những thương tích của những dân tộc này và những khó khăn của các cộng đoàn đó khi không thể cử hành Thánh Thể Chúa nhật, và để đáp lại bằng lòng quảng đại bằng cách gửi các nhà truyền giáo mới, để nhận ra giá trị của các đặc sủng và chú tâm nhiều hơn đến việc phục vụ và sứ vụ không chức thánh và có thể trao phó cho giáo dân và phụ nữ một cách ổn định và được công nhận. Về những đóng góp không thể thay thế vừa nói, Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc nhớ rằng tại Amazon đức tin đã được chuyển trao và duy trì sức sống nhờ sự hiện diện của những phụ nữ “mạnh mẽ và quảng đại” nơi không có “bất kỳ linh mục nào đến đó”.