Papa ni mtoto wa wahamiaji na uzoefu wa mafundisho ya kukarimu
Andrea Tornielli
Katika hotuba ya kina iliyotolewa huko Marsiglia akihitimisha Rencontres Méditerranéennes, yaani Mikutano ya Mediteranea, Papa Francisko, mtoto wa wahamiaji, alikumbuka kwamba hali ya uhamiaji sio jambo geni katika miaka ya hivi karibuni, na pia sio papa wa kwanza kushughulikia hilo. Kanisa limehisi kuongezeka kwa uharaka wa hali hii kwa angalau miaka sabini. Ilikuwa 1952, na miaka saba baada ya kumalizika kwa Vita vya Pili vya Kidunia, Ulaya ilikuwa bado inakabiliwa na janga la watu waliokimbia makazi yao. Pio XII, katika Waraka wake wa Kitume ‘Exsul Familia’ aliandika kwamba “Familia ya Nazareti uhamishoni, Yesu, Maria na Yosefu walikuwa wahamiaji katika nchi ya Misri […] nchi, ya wakimbizi wote wa hali yoyote ambao, wakishinikizwa na mateso au uhitaji, walijikuta wakilazimika kuacha nchi yao ya asili, jamaa zao wapendwa, [...] na kwenda nchi ya kigeni.” Vita, mateso au haja ya kuboresha hali ya mtu ni sababu za uhamiaji, ambazo leo hii zinazidi na kuongeza matatizo yanayohusiana na mabadiliko ya tabianchi. Mnamo 1967, pamoja na waraka mkubwa wa Populorum Progressio, alikuwa ni Paulo VI ambaye alikumbusha kwamba watu wa njaa wana changamoto kubwa kwa watu wa utajiri, akiorodhesha majukumu matatu kwa mataifa yaliyoendelea zaidi ikiwa ni jukumu la mshikamano, lile la haki ya kijamii na la upendo wa ulimwengu wote. Papa Montini kisha alisisitiza “wajibu wa kuwakaribisha”, ambapo, aliandika kuwa “hatutasisitiza vya kutosha.”
Mbali na mifano miwili iliyotajwa na Papa Francisko, mingine mingi inaweza kutolewa. Kwa mfano, maneno ya Yohane Paulo II, ambaye katika Ujumbe wa Siku ya Uhamiaji Ulimwenguni mnamo mwaka wa 1996 aliandika hivi: “Njia ya kwanza ya kuwasaidia watu hawa ni kuwasikiliza ili kujua hali zao na kuhakikisha, bila kujali nafasi yao ya kisheria katika uso wa kanuni za Serikali, njia muhimu za kujikimu.” Na akaongeza kwamba: “Ni lazima kuwa makini dhidi ya mwanzo wa aina za ubaguzi mamboleo wa rangi au tabia ya chuki dhidi ya wageni, ambayo inajaribu kuwafanya ndugu zetu hawa kuwa mbuzi wajanja wa hali yoyote ngumu ya ndani”.
Au tena Benedikto XVI, ambaye katika Ujumbe wa 2012 aliona jinsi ambavyo “Leo tunaona kwamba uhamiaji mwingi ni matokeo ya hatari ya kiuchumi, ukosefu wa bidhaa muhimu, majanga ya asili, vita na machafuko ya kijamii. Badala ya hija iliyohuishwa na imani na matumaini, kuhama kunakuwa ‘jaribio’ la kuishi, ambapo wanaume na wanawake wanaonekana waathirika zaidi kuliko wahusika wakuu na kuwajibika kwa historia yao ya uhamiaji.”
Bila shaka, hata huko Marsiglia kama alivyorudia mara kadhaa katika miaka kumi ya kwanza ya upapa, Papa Francisko alitaja matatizo katika kukaribisha, kulinda, kuhamasisha na kuunganisha watu wasiotarajiwa. Alikumbuka wajibu wa pamoja wa Ulaya nzima na haja ya kuhakikisha ‘idadi kubwa ya maingizo ya kisheria na ya kawaida, shukrani endelevu kwa mapokezi ya haki’ katika bara la Ulaya. Lakini pia alikariri kuwa kigezo kikuu lazima siku zote kiwe kile cha kulinda hadhi na sio kudumisha ustawi wa mtu. Kwa sababu, kama tulivyopaswa kujifunza kutokana na uzoefu wa hivi karibu wa janga la uviko tunaweza tu kuokolewa pamoja, sio peke yetu.”
